Ο Αλ. Δεσποτόπουλος αναλύει στο libre την αλλαγή στάσης του Ερντογάν – Γιατί η αποδέσμευση των F16 για την Τουρκία φέρνει κλίμα ηρεμίας

Μήνυμα  για αλλαγή σκηνικού στις τεταμές ελληνοτουρκικές σχέσεις αποτέλεσε η συνάντηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο περιθώριο της Συνόδου κορυφής στο Βίλνιους της Λιθουανίας. Ήταν 23 Μαϊου 2022 όταν ο Ταγίπ Ερντογάν μετά το τέλος του υπουργικού συμβουλίου δήλωνε με αυστήρο και απόλυτο ύφος ”Για μένα δεν υπάρχει πια Μητσοτάκης” ( Μητσοτάκης γιοκ), μια φράση που επισκίασε τις διμερείς σχέσεις των δυο χώρων.

Είχε προηγηθεί η ομιλία του Έλληνα πρωθυπουργού στο Κογκρέσο με τον Τούρκο πρόεδρο να κατηγορεί τον Κυριάκο Μητσοτάκη ότι επιχείρησε να μπλοκάρει την πώληση αμερικανικών μαχητικών αεροσκαφών F-16 στην Άγκυρα.

Ακολούθησε ένα νεφελώδες τοπίο στις ήδη προβληματικές ελληνοτουρκικές σχέσεις. Ο Ταγίπ Ερντογάν συνέχιζε να εξαπολύει μύδρους και απειλές εναντίον της Ελλάδας. Η ρητορική του ήταν δομημένη στις ρήσεις του ” θα έρθουμε μια νύχτα ξαφνικά”, ενώ στον καμβά των απειλών και των προκλήσεων προστέθηκε και ο πύραυλος Tayfun που σύμφωνα με τον Τούρκο πρόεδρο θα μπορούσε να φτάσει μέχρι και την Αθήνα.

• Το δυσμενές κλίμα ανάμεσα στις δυο χώρες άλλαξε μετά τους καταστροφικούς σεισμούς που συγκλόνισαν τη  γείτονα χώρα που στάθηκαν η αφορμή να ξανασυσταθούν οι δίαυλοι επικοινωνίας.

Για να έρθουμε στο σήμερα , με τον Ταγίπ Ερντογάν να δηλώνει κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου μετά την συνάντηση του με τον Έλληνα πρωθυπουργό στο Βόλνιους ότι η ” Τουρκία δεν έχει χρησιμοποιήσει και ούτε πρόκειται να χρησιμοποιήσεις τα μαχητικά F16 εναντίον της Ελλάδας” και πρόσθεσε ότι στόχος της Τουρκίας δεν είναι η δημιουργία εχθρών αλλά η δημιουργία φιλικών σχέσεων με άλλες χώρες.

• Ο Τούρκος πρόεδρος επέλεξε στο συνήθως ψυχρό Βίλνιους να φορέσει την προβιά του φιλοδυτικού συμμάχου και να αναθερμάνει τις σχέσεις του με χώρες που ενίοτε έχει απευθυνθεί με σκληρούς χαρακτηρισμούς έχοντας στόχο να στείλει μήνυμα  στο Κογκρέσο και στον Μπομπ Μενέντεζ με φόντο την πώληση των μαχητικών F16 στην Άγκυρα.

Ο Ταγίπ Ερντογάν πάντως κατάφερε να βάλει στις αποσκευές του από το Βίλνιους τη δέσμευση του προέδρου Μπάιντεν για την αναβάθμιση των F16, ενώ αν και ήρε τις ενστάσεις του για την ένταξη της Σουηδίας στη Βορειατλαντική συμμαχία κατάφερε να επιβάλλει κάποιες τροποποιήσεις του συντάγματος της Σκανδιναβικής χώρας που σχετίζονται με τις τρομοκρατικές οργανώσεις.

Ο διεθνολόγος Αλέξανδρος Δεσποτόπουλος εξηγεί στο libre:

”Ο Τούρκος πρόεδρος υιοθετεί μετά τις εκλογές μια νέα στρατηγική που εντάσσεται σε μια στρατηγική αποφυγής των εντάσεων η οποία είναι μέρος της προσπάθειας του να ρίξει τους τόνους και να αποκαταστήσει τις σχέσεις του με την Δύση αλλά και με τα κράτη της Μεσογείου, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας.”

Σύμφωνα με τον κύριο Δεσποτόπουλο, η  Τουρκία κατανόησε ότι βρέθηκε σε ένα στρατηγικό αδιέξοδο το τελευταίο διάστημα, μέσω της προσέγγισης της με την Ρωσία.” Το διπλό παιχνίδι που έπαιζε με Μόσχα και Δύση της έβγαινε ως έναν βαθμό αλλά ο πόλεμος στην Ουκρανία ήρθε και άλλαξε τις στοχεύσεις της εξωτερικής πολιτικής.  Δεν αλλάζει εξωτερική πολιτική η Τουρκία, αλλάζει όμως τακτική, αυτό είναι θετικό γεγονός για την Ελλάδα”, αναφέρει χαρακτηριστικά.

Επισημαίνει επίσης  ότι ”Στο πλαίσιο της εξομάλυνσης των σχέσεων με την Δύση αλλά και απέναντι στον ενισχυμένο ρόλο της Ελλάδας, αναγκάζει την Άγκυρα να προσαρμόσει την τακτική της που είναι μια τακτική ήρεμων νερών.”

Στο ερώτημα αν η τουρκική προκλητικότητα μπορεί να κάνει την εμφάνιση της σύντομα, ο κύριος Δεσποτόπουλος δεν αποκλείει ότι κάποια στιγμή είναι πιθανόν οι υπερπτήσεις και οι παραβιάσεις να επιστρέψουν στο Αιγαίο. Με αυτές τις ενέργειες η Τουρκία θέλει να εκδηλώσει τις επιδιώξεις της.

Την ίδια ώρα ωστόσο τονίζει ότι ‘‘Έαν το Κογκρέσο θέσει θέμα σταδιακής αποδέσμευσης των F16 για την Τουρκία τότε μπορούμε να είμαστε αισόδοξοι ότι το κλίμα ηρεμίας θα κρατήσει όχι απλά για εβδομάδες αλλά και για χρόνια”.

• ”Άρα εναπόκειται κυρίως στoυς όρους που θα θέσουν οι Αμερικανοί για τα F16  και εκεί είμαστε αισόδοξοι ότι Κογκρέσο θα θέσει τις διαδικασίες που είναι απαραίτητες για να μην δούμε ξανά επιστροφή της Τουρκίας στην ένταση, τουλάχιστον για το προβλέψιμο μέλλον”.

Ο κύριος Δεσποτόπουλος αναφέρθηκε και στις ρωσοτουρκικές σχέσεις. Υπογραμμίζει, ότι ‘Οι σχέσεις Άγκυρας της Μόσχας είναι δύσκολο να διαρρηχθούν πλήρως παρόλα αυτά τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή έχει το βλέμμα της στραμμένο στη Δύση.

• ”Η Τουρκία θα προσπαθήσει να κρατήσει ζεστή τη σχέση της με την Μόσχα. Θα την υποβαθμίσει όμως σε κάποιο βαθμό προκειμένου να αναβαθμίσει τις σχέσεις της με την Δύση και ειδικά με τους Αμερικανούς στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ”

Και καταλήγει ότι ”Ενδεικτικό της νέας στάσης της Τουρκίας έναντι της Ρωσίας είναι η απελευθέρωση  των μαχητών του Αζόφ κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Ουκρανού  προέδρου Ζελένσκι στην Κωνσταντινούπολη”. Οι μαχητές Αζόφ αποτελούν κόκκινο πανί για τη Ρωσία και προκάλεσε έντονο εκνευρισμό του Κρεμλίνου απέναντι στην Άγκυρα.

 Η Τουρκία θα συνεχίσει να περπατάει σε τεντωμένο σχοινί αλλά θα κοιτάει περισσότερο την Δύση πάρα στη Ρωσία όπως έκανε τα τελευταία χρόνια.