Lighthouse Reports:Ο ρόλος των ελληνικών αρχών στην τραγωδία της Πύλου

Το Lighthouse Reports σημειώνει στο ρεπορτάζ, ότι το βράδυ της 13ης Ιουνίου, ένα πλοίο που μετέφερε περίπου 750 άνδρες, γυναίκες και παιδιά, κυρίως από το Πακιστάν, την Αίγυπτο και τη Συρία, ανατράπηκε στην Κεντρική Μεσόγειο, μέσα στα ελληνικά ύδατα. Οι ελληνικές αρχές είχαν ενημερωθεί για το υπερφορτωμένο σκάφος από την προηγούμενη μέρα καθώς η ευρωπαϊκή συνοριακή υπηρεσία Frontex και ακτιβιστές τους είχαν προειδοποιήσει.

Αντί να διασώσει τους ανθρώπους, το ελληνικό Λιμενικό παρέμεινε κοντά στο σκάφος και το παρατηρούσε από ψηλά με ένα ελικόπτερο, αγνοώντας την προσφορά της Frontex για βοήθεια. Αυτό που έκαναν ήταν να στείλουν εμπορικά σκάφη στην περιοχή και αργότερα σκάφος του Λιμενικού.

Λίγο αφότου έφτασε στο σημείο το σκάφος του Λιμενικού, το υπερφορτωμένο σκάφος ανατράπηκε. Μόνο 104 άνδρες επέζησαν. Όλοι οι άλλοι, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών και των παιδιών που επέβαιναν στο πλοίο, πνίγηκαν, όπως αναφέρει το Lighthouse Reports υπό τον τίτλο «πνιγμένη στα ψέματα».

Οι επιζώντες ισχυρίστηκαν ότι το πλοίο τους ρυμουλκήθηκε από το σκάφος του Λιμενικού, προκαλώντας το μοιραίο ναυάγιο. Το Λιμενικό και η κυβέρνηση αρνήθηκαν κατηγορηματικά τους ισχυρισμούς και ισχυρίστηκαν ότι το σκάφος δεν ρυμουλκήθηκε ποτέ.

• Το Lighthouse Reports αποφάσισε να συλλέξει όσο το δυνατόν περισσότερες μαρτυρίες επιζώντων και να προσπαθήσει να διαπιστώσει τι πραγματικά συνέβη και αν έχουν γίνει προσπάθειες να συγκαλυφθεί η αλήθεια.

Η εύρεση οπτικών στοιχείων για τον προσδιορισμό της αιτίας του ναυαγίου ήταν σχεδόν αδύνατη, καθώς συνέβη στην ανοιχτή θάλασσα και τα εμπορικά πλοία και τα αεροσκάφη παρακολούθησης εστάλησαν από τις ελληνικές αρχές. Τα βίντεο που μπορεί να είχαν οι επιζώντες στα τηλέφωνά τους δεν μπορούν να ανακτηθούν λόγω της καταστροφής από το νερό ή μπορεί να χάθηκαν κατά τη διάρκεια του ναυαγίου.

Έτσι, συγκροτήθηκε μια ομάδα, συμπεριλαμβανομένων δημοσιογράφων από τις ίδιες περιοχές με τους επιβάτες που πραγματοποίησαν 17 συνεντεύξεις με επιζώντες, ο μεγαλύτερος αριθμός που συγκεντρώθηκε σε έρευνα για το ναυάγιο μέχρι στιγμής. Ακόμη, η ομάδα μίλησε με πηγές από την ευρωπαϊκή συνοριακή υπηρεσία Frontex.

Μάλιστα, έλαβαν και μελέτησαν δικαστικά έγγραφα με μαρτυρίες που δόθηκαν από εννέα επιζώντες, που μίλησαν με το Λιμενικό και αργότερα σε τοπικό δικαστήριο.

• Έγγραφα και καταθέσεις μαρτύρων που ελήφθησαν από τους Lighthouse Reports, Der Spiegel, Monitor, SIRAJ, El País, Reporters United και τους Times δείχνουν ότι το Λιμενικό με επίσημες δηλώσεις έκρυψε τον ρόλο του στο ναυάγιο και πίεσε τους επιζώντες να κατονομάσουν συγκεκριμένα άτομα ως λαθροδιακινητές.

Εννέα επιζώντες κλήθηκαν από το Λιμενικό να δώσουν καταθέσεις λίγες ώρες μετά το ναυάγιο. Κατά την ανάλυση των εγγράφων, η έρευνα ανακάλυψε ότι κρίσιμα μέρη πολλών μαρτυριών περιέχουν πανομοιότυπες φράσεις.

Τα έγγραφα αποκαλύπτουν ότι ο μεταφραστής που χρησιμοποιήθηκε κατά τη διάρκεια μιας από τις συνεντεύξεις ενός επιζώντος με το Λιμενικό είναι μέλος του Λιμενικού. Άλλοι μεταφραστές ήταν κάτοικοι της περιοχής που μιλούσαν αραβικά και άλλες γλώσσες, οι οποίοι ορκίστηκαν εκείνη την ημέρα.

Στα έγγραφα, οκτώ από τους επιζώντες λέγεται ότι ανέφεραν ως αιτία της ανατροπής παράγοντες που δεν σχετίζονται με τη ρυμούλκηση. Τέσσερις από αυτούς φέρεται να κατέθεσαν –με σχεδόν ίδια διατύπωση– ότι το σκάφος ανατράπηκε επειδή ήταν «παλιό» και «δεν υπήρχαν σωσίβια». Οι συνεντεύξεις τους μεταφράστηκαν από τρεις διαφορετικούς διερμηνείς.

Κανένας από τους επιζώντες που ανακρίθηκαν από το Λιμενικό δεν το κατηγόρησε. Αλλά σε μεταγενέστερο γύρο ανάκρισης από ελληνικό δικαστήριο των ίδιων εννέα επιζώντων, έξι από αυτούς φέρεται να είπαν ότι το Λιμενικό ρυμούλκησε το σκάφος λίγο πριν ανατραπεί.

• Η ερευνητική ομάδα μίλησε με δύο από τους εννέα επιζώντες που κατέθεσαν και είπαν ότι το Λιμενικό είχε παραλείψει τα μέρη της κατάθεσής τους όπου ανέφεραν τη ρυμούλκηση.

«Με ρώτησαν τι έγινε με το σκάφος και πώς βυθίστηκε. Τους είπα ότι ήρθε το ελληνικό Λιμενικό και έδεσε το σκοινί στο σκάφος μας, μας ρυμούλκησε και προκάλεσε την ανατροπή του σκάφους», είπε ο ένας επιζών. «Δεν το έγραψαν αυτό στην κατάθεσή μου. Όταν μου το παρουσίασαν στο τέλος, δεν μπορούσα να βρω αυτό το κομμάτι».

Πρόσθεσε ότι το Λιμενικό τον πίεσε να ξεχωρίσει συγκεκριμένα πρόσωπα ως τους διακινητές που ήταν υπεύθυνη για την επιχείρηση. Αυτός ο ισχυρισμός υποστηρίζεται από την ανάλυση των εγγράφων: Δύο απαντήσεις στις ερωτήσεις του Λιμενικού για τους διακινητές περιέχουν πανομοιότυπες προτάσεις.

Ένας άλλος επιζών κατέθεσε ότι το ναυάγιο προκλήθηκε από τη ρυμούλκηση όταν ρωτήθηκε από το Λιμενικό, αλλά υπέγραψε διαφορετική κατάθεση στο τέλος, παρόλο που ήξερε ότι δεν αντικατοπτρίζει αυτά που είπε, επειδή ένιωθε «τρομοκρατημένος».

Δεκαέξι από τους δεκαεπτά επιζώντες με τους οποίους μίλησε η ομάδα είπαν ότι το Λιμενικό έδεσε ένα σχοινί στο σκάφος και προσπάθησε να το ρυμουλκήσει λίγο πριν αυτό ανατραπεί. Τέσσερις ισχυρίστηκαν ακόμη ότι το Λιμενικό προσπαθούσε να ρυμουλκήσει το σκάφος στα ιταλικά ύδατα, ενώ τέσσερις ανέφεραν ότι η ακτοφυλακή προκάλεσε περισσότερους θανάτους κάνοντας κύκλους γύρω από το σκάφος μετά την ανατροπή του, δημιουργώντας κύματα που έκαναν το κουφάρι του σκάφους να βυθιστεί.

Ενώ η Ευρώπη και η Frontex υποστήριζαν σε μεγάλο βαθμό την Ελλάδα στις συνοριακές της πρακτικές και είπαν μετά το ναυάγιο πώς πίστευαν ότι το Λιμενικό έκανε ό,τι μπορούσε για να σώσει τους ανθρώπους που πνίγηκαν, η Frontex αμφιβάλλει τώρα για την επίσημη εκδοχή.

Η συνοριακή υπηρεσία κυκλοφόρησε μια εσωτερική αναφορά για το περιστατικό βασισμένη σε μαρτυρίες επιζώντων, στην οποία αναφέρουν ότι το Λιμενικό ευθύνεται για τους πνιγμούς, όπως σημειώνει το Lighthouse Reports για το ναυάγιο στην Πύλο.