Ρωσία/Ανάλυση του ιστορικού Ρατσένκο: Οι εξελίξεις μπορεί να οδηγήσουν σε εμφύλιο – Τα τρία πιθανά σενάρια

Ο καθηγητής του πανεπιστημίου John Hopkins, Σεργκέι Ρατσένκο σε μία πρώτη εκτίμηση για τις εξελίξεις στη Ρωσία μετά την ανταρσία της Βάγκνερ και τις απειλές του Πριγκόζιν κατά του Πούτιν ανέφερε πως η Ρωσία ίσως θα μπορούσε να καταλήξει σε έναν καθαρό εμφύλιο πόλεμο. «Η απειλή του Πριγκόζιν να πάει με 25.000 άνδρες στη Μόσχα, προκειμένου να λογοδοτήσει το ρωσικό Υπουργείο Άμυνας είναι δύσκολο να εφαρμοστεί χωρίς την υποστήριξη του ρωσικού στρατού και πιθανώς των υπηρεσιών ασφαλείας. Τα όσα είπε (σσ ο Πριγκόζιν) ακούγονται περισσότερο σαν ρητορική απειλή παρά με πραγματικό σχέδιο. Εάν υπάρξει μια ευρύτερη ανταρσία στον ρωσικό στρατό, οι πιθανότητές για κάτι τέτοιο θα είναι σίγουρα περισσότερες», έγραψε στο Twitter ο Σεργκέι Ράντσενκο.

Η ουκρανική αντεπίθεση και η πιθανότητα για εμφύλιο στη Ρωσία

Μάλιστα πρόσθεσε πως οι εξελίξεις στο εσωτερικό της Ρωσία θα επηρεάσουν και την ουκρανική αντεπίθεση. «Θα είναι ενδιαφέρον να δούμε πώς αυτή η εξέλιξη επηρεάζει την ουκρανική αντεπίθεση. Θα το δούμε σύντομα, χωρίς αμφιβολία. Ο Πούτιν θα δυσκολευτεί. Τις τελευταίες ημέρες τάχθηκε στο πλευρό του υπουργείου Άμυνας. Αλλά μην κάνετε λάθος: η Ρωσία θα μπορούσε να καταλήξει σε έναν καθαρό εμφύλιο πόλεμο. Η πιθανότητα στρατιωτικού πραξικοπήματος έχει αυξηθεί. Δεν έχουμε δει τέτοια στιγμή από το 1991», προειδοποιεί ο ειδικός στον Ψυχρό Πόλεμο ιστορικός, ο οποίος ωστόσο τονίζει: «Δεν είμαστε όμως στο 1991».

Η ημερομηνία σταθμός που έφερε τις εξελίξεις στη Ρωσία

Σε άρθρο του στο «The Spectator» ο Σεργκέι Ρατσένκο αναλύει τι ακριβώς συμβαίνει στη Ρωσία και τη διαμάχη ανάμεσα σε Πούτιν-Πριγκόζιν.

«Ο ηγέτης της μισθοφορικής ομάδας Βάγκερ, έχει θέσει υπό τον έλεγχό του τη νότια ρωσική πόλη Ροστόφ, στην πιο σοβαρή πρόκληση για την ηγεσία του Πούτιν μέχρι σήμερα. Ο Πριγκόζιν υποστηρίζει ότι διαθέτει 25.000 στρατιώτες και είναι πρόθυμος να προελάσει κατά της Μόσχας.

Στις 9 Μαΐου, ο Πριγκλόζιν προκάλεσε για πρώτη φορά τον Πούτιν, τότε είχα γράψει στο «The Spectator ότι ο Πούτιν ελέγχει την κατάσταση. Εκείνη η ανάλυσή μου βασιζόταν στην αίσθηση που είχε, η οποία και επιβεβαιώθηκε στη συνέχεια, ότι ο Πριγκόζιν την ώρα που διευθύνει την πολεμική προσπάθεια, σταδιακά υπονομεύει την εξουσία του Πούτιν».

Παράλληλα ο καθηγητής Σεργκέι Ρατσένκ αναφέρει και τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούσε ο Πούτιν με τους στρατιωτικούς του συμμάχους. «Το σύστημα του Πούτιν επιτρέπει στους συμμάχους του να επιτίθενται ο ένας στο άλλον, αλλά ποτέ να μην υπονομεύουν τον ίδιο. Ο Πριγκόζιν όμως ξεπέρασε αυτή τη γραμμή και ο Πούτιν έπρεπε να απαντήσει. Όμως ο Ρώσος πρόεδρος συνέχισε να ενεργεί σαν να μη συμβαίνει τίποτα.

Την ίδια στιγμή ο Πριγκόζιν καταλάβαινε πως ο χρόνος που θα έχει στη διάθεσή του για να κάνει κάποια κίνηση είχε αρχίσει να τελειώνει και τώρα ήταν η στιγμή να κινηθεί.

Οι τρεις λόγοι που οδήγησαν τον Πριγκόζιν στην ανταρσία

Ο καθηγητής του πανεπιστημίου John Hopkins, Σεργκέι Ρατσένκο αναφέρει τρεςις παράγοντες (έναν σίγουρο και δύο σεναριακούς), οι οποίοι έπαιξαν ενδεχομένως ρόλο στην απόφαση του ηγέτη της Βάγκνερ να κινηθεί κατά του Πούτιν.

Ο πρώτος παράγοντας είναι η ουκρανική αντεπίθεση, η οποία «δέσμευσε» τον ρωσικό στρατό.
Ο δεύτερος, τον οποίο εικάζει ο Ρατσένκο είναι ότι ο Πριγκόζιν πιθανώς διαισθάνθηκε ότι ο Πούτιν είχε αρχίσει να υποστηρίζει τον αντίπαλό του, τον υπουργό Άμυνας Σεργκέι Σόιγκου.
Ο τρίτος παράγοντας είναι ότι ο Πριγκόζιν έχει ανθρώπους στο εσωτερικό της Μόσχας που υποστηρίζουν την προσπάθειά του να ανέλθει την εξουσία.

Και συνεχίζει ο Σεργκέι Ρατσένκο «αυτό που μπορούμε να δούμε είναι ότι ο Πούτιν αντέδρασε γρήγορα και σκληρά . Έκανε μια βιντεοσκοπημένη δήλωση, κατηγορώντας τον Πριγκόζιν ότι μαχαίρωσε πισώπλατα τη Ρωσία. Υποσχέθηκε να τιμωρήσει τον Πριγκόζιν».

Πώς μπορεί να εξελιχθεί η ανταρσία Πριγκόζιν και η επόμενη ημέρα στη Ρωσία

«Πού οδηγούν όλα αυτά;», αναρωτιέται ο Σεργκέι Ρατσένκο. «Εδώ υπάρχουν τρεις πιθανότητες. Πρώτον, ο Πριγκόζιν πετυχαίνει το πραξικόπημα και οδηγεί τον Πούτιν στην εκδίωξη ή ακόμα και στο θάνατο». Ωστόσο όπως σημειώνει ο καθηγητής «οι πιθανότητες να συμβεί αυτό είναι λίγες».

«Το δεύτερο είναι ότι ο Πριγκόζιν είναι σε θέση να καταλάβει και να κρατήσει μια περιφερειακή βάση (όπως το Ροστόφ, όπου βρίσκονται τώρα τα στρατεύματά του). Σε συνδυασμό με την ταχέως επιδεινούμενη κατάσταση στην Ουκρανία (όπου οι ρωσικές δυνάμεις προσπαθούν να κρατήσουν το μέτωπο έναντι των προελαύνοντων ουκρανικών δυνάμεων), αυτό θα μπορούσε τότε πραγματικά να εξελιχθεί σε έναν δυσάρεστο και παρατεταμένο αγώνα». Αυτό το σενάριο ο καθηγητής Ρατσένκ το ονομάζει «σενάριο εμφυλίου πολέμου» και υποστηρίζει πως οι πιθανότητες να συμβεί αυτό αρκετές, αλλά όχι πάρα πολλές.

Το τρίτο σενάριο είναι «η ήττα του Πριγκόζιν, με τον ίδιο να συλλαμβάνεται ή ακόμα και να σκοτώνεται, κάτι που συνεπάγεται την ήττα της Βάγκνερ. Τότε λέει ο Ρατσένκο «θα περιμένουμε μία ανακοίνωση από το Κρεμλίνο ότι ο Πριγκόζιν ήταν στην πραγματικότητα πράκτορας της CIA. Ας το ονομάσουμε αυτό “σενάριο Κίροφ”, που ονομάστηκε έτσι από τη μυστηριώδη δολοφονία του Σεργκέι Κίροφ το 1934, η οποία έδωσε στον Στάλιν το πρόσχημα για να επιτεθεί στους θεωρούμενους εχθρούς του (αυτό οδήγησε εγκαίρως στη Μεγάλη Εκκαθάριση). Ενα τέτοιο σενάριο συγκεντρώνει πολλές πιθανότητες».

Η Ρωσία έχει να ζήσει τέτοιες καταστάσεις από το 1991

Όπως γράφει ο Σεργκέι Ρατσένκο «η Ρωσία βρίσκεται πλέον σε κατάσταση βαθιάς κρίσης, κάτι έχει να συμβεί από το μακρινό 1991. Τότε που μία απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος της KGB κατά του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ διήρκεσε μόνο τρεις ημέρες. Πίσω στο 1991 οι πραξικοπηματίες δεν είχαν τη θέληση και την αποφασιστικότητα να πάρουν την εξουσία στα χέρια τους. Η αποτυχία του 1991 οδήγησε σε σύντομο χρονικό διάστημα στην κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.

Τον Αύγουστο του 1917, ο αρχιστράτηγος του ρωσικού στρατού Λαβρ Κορνίλοφ επιχείρησε μια πορεία προς την Αγία Πετρούπολη (τότε πρωτεύουσα της Ρωσίας), δήθεν για να χαλιναγωγήσει τους Μποσεβίκους και να επαναφέρει τον κυβερνητικό έλεγχο. Η προσπάθειά του για στρατιωτικό πραξικόπημα απέτυχε, αλλά ουσιαστικά συνέβαλε στο χάος και έφερε τους Μπολσεβίκους στην εξουσία τον Νοέμβριο. Ακολούθησε ένας βίαιος εμφύλιος πόλεμος που κόστισε στη Ρωσία εκατομμύρια ζωές. Ο Πούτιν αναφέρθηκε στο προηγούμενο του 1917 στην ομιλία του προς τον ρωσικό λαό. Είναι σαφές ότι και ο ίδιος γνωρίζει τους επικίνδυνους παραλληλισμούς.

Η Ρωσία έχει πλούσια ιστορία αποτυχημένων πραξικοπημάτων. Τα αποτελέσματα των σημερινών εξελίξεων δεν μπορούν να προβλεφθούν, ωστόσο η ρωσική ιστορία έχει τρόπους να επιβεβαιώνεται», καταλήγει ο Ρατσένκο.