Προσυμπτωματικός έλεγχος για τον καρκίνο του πνεύμονα: Ποιοι δικαιούνται δωρεάν προληπτικές εξετάσεις

Οι κατευθυντήριες οδηγίες και η προτεινόμενη διαδικασία προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του πνεύμονα (ΠΕΚΠ) στην Ελλάδα, που έχουν καταρτήσει η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία (ΕΠΕ), η Ελληνική Ακτινολογική Εταιρεία (ΕΑΕ) και η Ελληνική Εταιρεία Χειρουργών Θώρακος-Καρδιάς-Αγγείων (ΕΕΧΘΚΑ), παρουσιάστηκαν χτες, Τρίτη, σε ενημέρωση του τύπου, με αφορμή τη σημερινή (31 Μάϊου) Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καπνίσματος.

Η προτεινόμενη διαδικασία Προσυμπτωματικού Ελέγχου του Καρκίνου του Πνεύμονα, η οποία θα υποβληθεί προς αξιολόγηση στο υπουργείο Υγείας, είναι το αποτέλεσμα της 19μηνης διεπιστημονικής συνεργασίας της Ελληνικής Ομάδας Εργασίας για τον ΠΕΚΠ. Η ομάδα των 55 ειδικών επιστημόνων υγείας από όλη την Ελλάδα, αφού έλαβε υπόψη της τα σχετικά δημοσιευμένα επιστημονικά δεδομένα, τη διάρθρωση και λειτουργία του Εθνικού Συστήματος Υγείας, του Ιδιωτικού Τομέα Υγείας και της παρούσας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας κατήρτισε τις Κατευθυντήριες Οδηγίες και την προτεινόμενη διαδικασία ΠΕΚΠ για τη χώρα μας.

Οι δικαιούχοι δωρεάν προληπτικού ελέγχου για τον καρκίνο του πνεύμονα

Στο δωρεάν πρόγραμμα ΠΕΚΠ αναμένεται να ενταχθούν άτομα από 50 έως 80 ετών υψηλού κινδύνου (άτομαπου καπνίζουν τουλάχιστον ένα πακέτο την ημέρα τα τελευταία 20 χρόνια ή έχουν διακόψει το κάπνισμα όχι περισσότερα από 15 χρόνια).

Οι δικαιούχοι θα υποβληθούν σε αξονική τομογραφία χαμηλής δόσης ακτινοβολίας.

«Είναι η πρώτη φορά που ολοκληρώνεται στη χώρα μας μια συντονισμένη διεπιστημονική προσπάθεια που καθορίζει, με βάση τα ελληνικά δεδομένα, ποιοι υποψήφιοι και με ποιο τρόπο θα συμμετέχουν στον ΠΕΚΠ», επεσήμανε η Γεωργία Χαρδαβέλλα, Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος, επιμελήτρια Α΄στο Νοσοκομείο «Σωτηρία», υπεύθυνη της Ομάδας Εργασίας Καρκίνου του Πνεύμονα της ΕΠΕ και πρόεδρος της Ομάδας Καρκίνου Πνεύμονα της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας (ERS), παρουσιάζοντας τους βασικούς άξονες του ΠΕΚΠ.

«Η προτεινόμενη διαδικασία ΠΕΚΠ καθορίζει τον τρόπο προσέγγισης του κοινού, την πρόσβασή τους στον ΠΕΚΠ, τις προϋποθέσεις και τον τρόπο παροχής της υπηρεσίας από τους συνεργαζόμενους παρόχους, τις προδιαγραφές των ακτινολογικών εργαστηρίων και το μονοπάτι των συμμετεχόντων. Παράλληλα, προτείνουμε κριτήρια ποιότητας καθώς και διαδικασία ελέγχου ποιότητας και συντονισμού του ΠΕΚΠ».  

Γιατί είναι απαραίτητος ο ΠΕΚΠ

Στη χώρα μας διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο περίπου 8.000 με 9.000 περιστατικά καρκίνου πνεύμονα, όπως ανέφεραν οι επιστήμονες. Ποσοστό περίπου 75% είναι σε προχωρημένο στάδιο της νόσου. Το γεγονός ότι, σε αρκετές περιπτώσεις μπορεί να μην υπάρχουν έντονα ή χαρακτηριστικά ύποπτα συμπτώματα, καθιστά απολύτως αναγκαίο τον προσυμπτωματικό έλεγχο, διότι όσο νωρίτερα διαγνωστεί η νόσος, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες θεραπείας.

Οι καπνιστικές συνήθειες στην Ελλάδα συγκριτικά με την Ευρώπη

Σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο του 2020:
•          το 42% των Ελλήνων κάνει χρήση καπνικών προϊόντων έναντι 22% των Ευρωπαίων

•          το 17% είναι πρώην καπνιστές, έναντι 27% των Ευρωπαίων

Ιδιαίτερα δημοφιλή φαίνεται να είναι και τα νεότερα καπνικά προϊόντα -ηλεκτρονικό και θερμαινόμενο τσιγάρο- που σύμφωνα με την ίδια πηγή με 17% και 9% να τα έχουν δοκιμάσει, ποσοστό που πιθανότατα να έχει αυξηθεί τα τελευταία 3 έτη.

Περίπου 40% των καπνιστών που διαγιγνώσκονται με καρκίνο πνεύμονα καπνίζουν ακόμη τη στιγμή της διάγνωσης.

Επιπρόσθετα, κάποιοι πρώην καπνιστές υπό το άγχος της διάγνωσης υποτροπιάζουν και καπνίζουν.

Αν και το 44% των διαγνώσεων των ασθενών με καρκίνο του πνεύμονα γίνεται σε πρώιμα στάδια, μόνο 14–58% διακόπτουν το κάπνισμα μετά τη διάγνωση της κακοήθειας.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να θέτουν τον εαυτό τους σε αυξημένο μετεγχειρητικό κίνδυνο, μειωμένη ανταπόκριση στη χημειοθεραπεία και την ακτινοβολία και αυξημένο κίνδυνο υποτροπής ή καινούργιο πρωτοπαθή καρκίνο.

Στα ιατρεία διακοπής του καπνίσματος, οι καπνιστές διακόπτουν σε ποσοστό 35-65% χρησιμοποιώντας συνδυαστική θεραπεία υποκατάστασης της νικοτίνης και βουπροπιόνη μαζί με συμπεριφορική θεραπεία.

Σημαντική η διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονα σε πρώιμα στάδια

Εκ μέρους της ΕΕΧΘΚΑ, ο Χριστόφορος Ν. Φορούλης, καθηγητής Θωρακοχειρουργικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, δήλωσε ότι «η διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονα σε πρώιμα στάδια θα επιτρέπει τη ριζική εκτομή της νόσου, η οποία ακολουθείται ως γνωστόν από πολύ υψηλά ποσοστά πενταετούς επιβίωσης. Επιπλέον, η εκτομή των μικρού μεγέθους νεοπλασμάτων θα γίνεται στο μεγαλύτερο ποσοστό με τις ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές, με τα αντίστοιχα πολλαπλά οφέλη για τους ασθενείς».

Η κατανάλωση καπνού είναι η πρώτη αιτία καρκίνου που μπορεί να προληφθεί  

«Το 27% των καρκίνων να αποδίδονται στο κάπνισμα και 16 τύποι καρκίνων να σχετίζονται με το κάπνισμα με κορυφαίο τον καρκίνο του πνεύμονα (80–90% των καρκίνων του πνεύμονα σχετίζονται άμεσα με τη χρήση του καπνού) και άλλους καρκίνους (ουροδόχου κύστεως, παγκρέατος, ωοθηκών). Ακόμα και κακοήθειες στα παιδιά σχετίζονται με την έκθεσή τους σε παθητικό κάπνισμα τόσο κατά την εγκυμοσύνη όσο και μετά τη γέννησή τους», ανέφερε η αναπληρώτρια καθηγήτρια Πνευμονολογίας στην Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, Παρασκευή Κατσαούνου, υπεύθυνη της Μονάδας Πνευμονολογίας και Αναπνευστικής Ανεπάρκειας Α΄ΚΕΘ του Νοσοκομείου «Ευαγγελισμός». Η ίδια πρόσθεσε, ωστόσο, ότι «σε καμία περίπτωση τα παραπάνω δεν πρέπει να αποτελούν στίγμα για τους καπνιστές, οι οποίοι ως εξαρτημένοι από τη νικοτίνη αποτελούν θύματα. Οφείλουμε να τους προσφέρουμε την ασφαλή και αποτελεσματική τρίμηνη θεραπεία (φαρμακευτική και συμπεριφορική) για τη χρόνια νόσο της εξάρτησης από τη νικοτίνη».