Ρεπορτάζ Guardian για τις ελληνικές εκλογές: Σκάνδαλα και απάθεια ροκανίζουν το προβάδισμα Μητσοτάκη

Στις ελληνικές βουλευτικές εκλογές της 21ης Μαΐου εστιάζεται σημερινή ανάλυση της βρετανικής εφημερίδας Guardian, σύμφωνα με την οποία τα σκάνδαλα, οι καταστροφές και η απάθεια φαίνεται να επηρεάζουν τα ποσοστά της Νέας Δημοκρατίας και να δυσκολεύουν την ανανέωση της κυβερνητικής της θητείας.  Η ανάλυση του βρετανικού μέσου ξεκινάει από την τελευταία προεκλογική ομιλία του πρωθυπουργού στο Θησείο, όταν και ανέβηκε στο βάθρο απευθύνοντας στους παρευρισκόμενους το ερώτημα «θέλουμε σταθερότητα ή συνεχή αβεβαιότητα;», τονίζοντας ότι «αυτό είναι το δίλημμα που καλούμαστε να απαντήσουμε». Και όπως αναφέρει και ο Guardian αυτό είναι και το ερώτημα που θα κληθεί να απαντήσει και ο λαός με τη σημερινή του συμμετοχή στις κάλπες. 

Πριν από τέσσερα χρόνια, όταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης στεκόταν στο ίδιο σημείο της Αθήνας, η νίκη του ήταν δεδομένη. Η νίκη του κόμματός του, της Νέας Δημοκρατίας, έδωσε, σύμφωνα με τον Guardian, τέλος σε μια δεκαετία εύθραυστων κυβερνήσεων συνεργασιών που προκλήθηκαν από την οικονομική κρίση. 

Αλλά η κατάκτηση μιας δεύτερης θητείας έχει αποδειχθεί λιγότερο εύκολη από ό,τι οραματίστηκε ο Μητσοτάκης.

Ένα σκάνδαλο τηλεφωνικών υποκλοπών που θύμισε τις παρακολουθήσεις κατά τη διάρκεια της δικτατορίας της Ελλάδας το 1967-74 παρείχε άφθονα πυρομαχικά στους επικριτές του. Στη συνέχεια, τον Φεβρουάριο, ακριβώς όταν φαινόταν ότι η κρίση μπορούσε να περιοριστεί, το δυστύχημα των Τεμπών προκάλεσε οργή. Πενήντα επτά άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στη σύγκρουση, σε μια τραγωδία που φαινόταν να αποκαλύπτει την ανικανότητα του κράτους όσο ποτέ άλλοτε. Το εκσυγχρονιστικό αφήγημα του πρωθυπουργού είχε καταρρεύσει.

Η υπονόμευση των φιλελεύθερων διαπιστευτηρίων του Μητσοτάκη

«Ο Μητσοτάκης ανέκαθεν παρουσίαζε τον εαυτό του ως φιλελεύθερο και μεταρρυθμιστή, αλλά αποκαλύφθηκε το αδύνατο σημείο του στο παρά πέντε», είπε ο καθηγητής Αριστείδης Χατζής, ο οποίος διδάσκει στη Νομική Σχολή. «[Και τα δύο γεγονότα] υπονόμευσαν τα φιλελεύθερα διαπιστευτήριά του και τη μεταρρυθμιστική του αποτελεσματικότητα».

Στον απόηχο της σιδηροδρομικής τραγωδίας, ο Μητσοτάκης αναγκάστηκε να καθυστερήσει την προκήρυξη των εκλογών. Όταν το έκανε ένα μήνα αργότερα, η θέση της κυβέρνησής του είχε υποβαθμιστεί σοβαρά, με χιλιάδες να βγαίνουν στους δρόμους σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Αυτό, σε συνδυασμό με ένα νέο εκλογικό σύστημα αναλογικής, έχει εξασφαλίσει ότι η ψηφοφορία της Κυριακής θα είναι αρκετά απρόβλεπτη, ακόμα κι αν η Νέα Δημοκρατία έχει ανακτήσει μέρος του χαμένου εδάφους της.

Σύμφωνα με τους νέους κανόνες της απλής αναλογικής – που εισήγαγε ο αριστερός προκάτοχος του Μητσοτάκη, Αλέξης Τσίπρας – ο νικητής πρέπει να λάβει περίπου το 46% των ψήφων για να εξασφαλίσει την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο των 300 εδρών, κατόρθωμα που θεωρείται πρακτικά αδύνατο.

«Αν η Νέα Δημοκρατία συγκεντρώσει το 33% των ψήφων, θα είναι ένα πολύ αξιοπρεπές αποτέλεσμα», δήλωσε η Μαρία Καρακλιούμη, πολιτική αναλύτρια στην εταιρεία δημοσκοπήσεων Rass. «Όλοι γύρω από τον πρωθυπουργό πίστευαν ότι θα ήταν πιο εύκολο. Χωρίς μια πολύ μεγάλη έκπληξη, η Ελλάδα θα πρέπει να διεξαγάγει νέες εκλογές τον Ιούλιο επειδή η πιθανότητα σχηματισμού κυβέρνησης συνασπισμού φαίνεται πολύ μικρή».

Αν και η Νέα Δημοκρατία προηγείται στις δημοσκοπήσεις, καμία έρευνα δεν δείχνει ότι ο Μητσοτάκης συγκέντρωσε πάνω από 36,9%. Την Παρασκευή, δημοσκόπηση της MRB που διεξήχθη για το Open TV έδωσε στο κυβερνών κόμμα 31,4%, έναντι του ΣΥΡΙΖΑ στον οποίο έδινε 26,4%.

«Το 2019, η εκστρατεία του Μητσοτάκη αφορούσε την υπόσχεση μετατροπής της Ελλάδας σε δημοκρατία της Δύσης», είπε η Καρακλιούμη. «Αυτή τη φορά έχει επενδύσει στον φόβο και έχει να κάνει με το τι θα μπορούσε να συμβεί αν επιτρεπόταν στον Τσίπρα να κυβερνήσει ξανά».

Η απάθεια και οι αναποφάσιστοι 

Οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι έχουν γίνει πιο σκυθρωποί από τον αριθμό των αναποφάσιστων ψηφοφόρων: με λίγο λιγότερο από το 13% του εκλογικού σώματος, οι περισσότεροι από αυτούς που δεν έχουν αποφασίσει ακόμη είναι κεντρώοι που έχουν μεγαλύτερη τάση να υποστηρίξουν τη ΝΔ.

Η απάθεια έχει προκαλέσει περαιτέρω αβεβαιότητα: στο τέλος μιας ασυνήθιστα χαμηλών τόνων κούρσας, αισθητά χωρίς συζήτηση για το μέλλον, πολλοί έχουν δηλώσει ότι θα απέχουν. «Αν ψηφίσω, θα αποφασίσω στην κάλπη», είπε η Νιόβη Φωτίου, μια 30χρονη κομμώτρια. «Όλοι δίνουν αυτές τις υποσχέσεις. Ο Τσίπρας λέει ότι θα αυξήσει τους μισθούς, αλλά πραγματικά είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι οποιοδήποτε κόμμα μπορεί να κάνει τη διαφορά. Ο μισθός μου, με τον πληθωρισμό, έχει υποστεί μειώσεις σχεδόν 10%. Όλοι όσοι γνωρίζω ανησυχούν για την ακρίβεια».

Λίγοι αρνούνται ότι η χώρα έχει σημειώσει πρόοδο. Παρά το γεγονός ότι είδε πάνω από το ένα τέταρτο του ΑΕΠ της να διαγράφεται από τη λιτότητα και την ύφεση πριν από μια δεκαετία – το τίμημα της διάσωσης από την ΕΕ και το ΔΝΤ για να αποφευχθεί η χρεοκοπία – η Ελλάδα έχει αναδειχθεί σε μια από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες της ευρωζώνης. 

Όμως, οι καταγγελίες για διαφθορά, αστυνομική βία, σκληρές μεταναστευτικές πολιτικές και η ενασχόληση του Μητσοτάκη με τα μέσα ενημέρωσης έχουν τροφοδοτήσει όλα τα αιτήματα για αλλαγή και αυτό που ο Τσίπρας αποκάλεσε «την ανάγκη να γίνει η Ελλάδα μια κανονική ευρωπαϊκή χώρα».

Ακόμα κι αν, όπως φαίνεται πιθανό, η ψηφοφορία της Κυριακής είναι ασαφής, αυτές είναι ανησυχίες που είναι απίθανο να εξασθενίσουν πριν οι Έλληνες προσέλθουν ξανά στις κάλπες.