Οι πρώτες αντιδράσεις της Δύσης για τα αποτελέσματα στην Τουρκία – Πώς εκτιμούν τις εξελίξεις Αθήνα – Βρυξέλλες – Ουάσιγκτον

Στην Αθήνα αναμένουν τα αποτελέσματα και του δεύτερου γύρου των τουρκικών εκλογών, χωρίς ωστόσο να περιμένουν από την μία ημέρα στην άλλη να υπάρξει ραγδαία αλλαγή στη στάση που τηρεί η γειτονική χώρα. Ο τουρκικός αναθεωρητισμός και η ρητορική περί «γαλάζιας πατρίδας» δεν είναι εύκολο να εγκαταλειφθούν, παρά το ό,τι μετά τον καταστροφικό σεισμό οι τόνοι έχουν χαμηλώσει.

Επομένως στην Αθήνα κρατάνε «μικρό καλάθι» και αναμένουν να δουν γενικότερα ποια θα είναι η στάση της γειτονικής χώρας απέναντι  στη Δύση. Πρόκειται επομένως για μία συνθέτη εξίσωση και δεν είναι εύκολο να γίνουν με ασφάλεια προβλέψεις, καθώς μένει να φανεί και το πως θα διαμορφωθούν τελικά οι ισορροπίες στη Τουρκία μετά την αναμέτρηση της 28ης Μαΐου.  Δεδομένο πάντως είναι πως ο νέος Πρόεδρος της Τουρκίας – όποιος και αν είναι αυτός – θα κληθεί να αντιμετωπίσει μια σειρά προκλήσεων, μεταξύ των οποίων είναι και η κακή κατάσταση της οικονομίας.

Στην ελληνική πλευρά εκτιμούν πως η «διπλωματία των σεισμών» έδειξε πως μπορεί να υπάρχουν ανοιχτοί δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ των δύο χωρών. Ωστόσο αυτό που  αναγνωρίζεται είναι πως πρέπει να συνεχιστεί η προσπάθεια για  την σφυρηλάτηση ισχυρών συμμαχιών και την ανάδειξη  του ρόλου της χώρας ως  σημαντικού γεωπολιτικού παίκτη και παράγοντα σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο. 

Κατά την διάρκεια της διακαναλικής συνέντευξης τύπου ο πρωθυπουργός – απαντώντας σε σχετική ερώτηση- είπε πως δενεκτιμά  ότι υπάρχει ουσιαστικός κίνδυνος ενός θερμού επεισοδίου με την Τουρκία όμως οφείλουμε να είμαστε μονίμως προετοιμασμένοι. Όπως ανέφερε  «μακάρι  να βρεθεί ένα πρόσφορο έδαφος ώστε να οδηγηθούμε σε μια πιο μόνιμη εκτόνωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων». Συμπλήρωσε δε πως «δεν είμαστε καταδικασμένοι να ζούμε μονίμως σε ένα περιβάλλον έντασης»,  αλλά τόνισε πως « δεν είμαι και αφελής. Και οφείλω να είμαι πάντα προετοιμασμένος όχι μόνο για το καλύτερο αλλά και για το χειρότερο σενάριο.

Παράλληλα ο Κυριάκος Μητσοτάκης έστειλε και «μηνύματα» εντός συνόρων,  ενόψει των εκλογών της 21ης Μαΐου. Συγκεκριμένα σημείωσε πως όταν υπάρχει τέτοια γεωπολιτική αστάθεια στην Ευρώπη και στη γειτονιά μας «το ποιος θα ηγηθεί της χώρας ως προς το πρόσωπο του πρωθυπουργού , αλλά και ως προς τη σταθερότητα της κυβέρνησης, αποκτά μεγάλη γεωπολιτική σημασία».

Οι πρώτες αντιδράσεις σε Βρυξέλλες – Ουάσιγκτον

Ουάσινγκτον και Βρυξέλλες αναμένουν διαβεβαιώσεις αλλά και πράξεις ότι θα υπάρξει επιστροφή της Τουρκίας στη δημοκρατία με μια δυτική προοπτική αλλά και μακροπρόθεσμη ευθυγράμμιση με τις πολιτικές της. Εάν τα πρώτα βήματα του εκδημοκρατισμού συνοδευθούν με συγκεκριμένες ενέργειες, όπως συμμόρφωση με τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, θα είναι ένα θετικό βήμα.

Θα συγχαρούν τον νέο πρόεδρο όποιος και να είναι αυτός, όπως άλλωστε θα το κάνει και ο Έλληνας πρωθυπουργός που όπως είπε χθες θα επιδιώξει να συναντηθεί με τον νέο πρόεδρο όποιος και να είναι αυτός.

Στο φλέγον θέμα των ρωσοτουρκικών σχέσεων, η Δύση γνωρίζει καλά πώς οι σχέσεις της Άγκυρας με τη Μόσχα είναι δομικές, ωστόσο υπάρχουν δεσμεύσεις που δεν μπορούν εύκολα να ανατραπούν από το τουρκικό κατεστημένο

Η διατήρηση σχέσεων μεταξύ Ε.Ε. – Τουρκίας είναι αναπόφευκτη. Εάν παραμείνει ο Ερντογάν, τότε η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσει μια συναλλακτική σχέση με την Τουρκία, αλλά θα πρέπει να ξεκαθαρίσει για ποια θέματα θα υπάρξει συνεργασία, για ποια πιθανή σύγκρουση και ποιες είναι οι «κόκκινες γραμμές» της και στις δύο περιπτώσεις. Εξάλλου είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την Ευρωπαϊκή Ένωση να μην παρέχει περαιτέρω νομιμοποίηση σε έναν αυταρχικό ηγέτη. Εάν κερδίσει ο Κιλιντσάρογλου υπάρχει πιθανότητα αποκατάστασης των σχέσεων με την Ε.Ε., αλλά πρώτα πρέπει να αποκατασταθεί η κοινή εμπιστοσύνη. Δεν θα εξαφανιστούν ωστόσο τα προβλήματα ή οι εντάσεις από την πρώτη ημέρα, καθώς η εξωτερική πολιτική δεν θα αλλάξει πολύ σε κάποια ζητήματα.

Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί με προσοχή την υλοποίηση της υπόσχεσης απελευθέρωσης πολιτικών κρατουμένων, όπως του Οσμάν Καβαλά. Αλλά και η Ουάσινγκτον περιμένει επανέναρξη του διαλόγου και δεσμεύτηκε ότι θα συνεργαστεί με τον νέο πρόεδρο όποιος και να είναι αυτός. Το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ δήλωσε μάλιστα ότι θέλει να εμβαθύνει τις διμερείς με την Τουρκία.

Όταν ρωτήθηκε κατά τη διάρκεια μιας πρόσφατης ενημέρωσης Τύπου στο Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ πώς θα επηρεάσουν τα αποτελέσματα των εκλογών τις τουρκικές και αμερικανικές σχέσεις, ο Βεντάντ Πατέλ, ο κύριος αναπληρωτής εκπρόσωπος, είπε: «Δεν θα επηρεάσουν».

«Θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε με οποιαδήποτε κυβέρνηση επιλεγεί από τον τουρκικό λαό και θα [συνεχίσουμε] να εμβαθύνουμε αυτές τις σχέσεις, να εργαστούμε σε διάφορους τομείς συνεργασίας και κοινές προτεραιότητες. Η Τουρκία είναι, φυσικά, ένας σημαντικός σύμμαχος του ΝΑΤΟ και έχει διαδραματίσει αναπόσπαστο ρόλο σε μια σειρά ζητημάτων που είναι σημαντικά για τις Ηνωμένες Πολιτείες», είπε, υπενθυμίζοντας τον ρόλο που διαδραμάτισε η Τουρκία στην υπογραφή της συμφωνίας για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας που υποστηρίζεται από τον ΟΗΕ και η οποία επέτρεψε την εξαγωγή εκατομμυρίων τόνων σιτηρών, συναφών τροφίμων και λιπασμάτων από τρία λιμάνια της Ουκρανίας, βοηθώντας στη μείωση των παγκόσμιων τιμών των τροφίμων από υψηλά επίπεδα ρεκόρ.

Ο Πατέλ κατέστησε σαφές ότι οι ΗΠΑ δεν επιλέγουν πλευρά στις εκλογές και ότι η μόνη ελπίδα της αμερικανικής κυβέρνησης είναι να διεξαχθούν ανεπηρέαστες και δίκαιες εκλογές με τις ρίζες τους στη δημοκρατική διαδικασία.