Σουδάν: Για τον χρυσό τα κάνουν όλα – Ο ρόλος της Wagner στην εμφύλια σύρραξη

Σύμφωνα με τους Financial Times “την τελευταία φορά που ένας στρατιωτικός ως πρόεδρος και ο αντιπρόεδρός του, συγκρούστηκαν μεταξύ τους στην ανατολική Αφρική, σκοτώθηκαν περίπου 400.000 άνθρωποι. Και αυτό ήταν στο Νότιο Σουδάν”. Ετσι περιγράφει η αμερικάνικη εφημερίδα την εμφύλια σύρραξη που ξέσπασε στην αφρικανική χώρα.

“Τώρα ένας αιματηρός αγώνας για την εξουσία αποσταθεροποιεί τον βόρειο γείτονά του, το Σουδάν, όπου δύο στρατιωτικοί αντίπαλοι, εκπαιδευμένοι και οι δύο στα πεδία δολοφονίας του Νταρφούρ, συρρέουν σε μια σύγκρουση που η Αφρικανική Ένωση έχει προειδοποιήσει ότι “θα μπορούσε να κλιμακωθεί σε πλήρη σύρραξη”, απειλώντας την ασφάλεια σε όλη την περιοχή”.

Ο στρατηγός Αμπντέλ Φατάχ αλ Μπουρχάν ως πρόεδρος της στρατιωτικής κυβέρνησης του Σουδάν και επικεφαλής του στρατού, υποστηρίζεται από την Αίγυπτο και διαθέτει ισχυρές χερσαίες και αεροπορικές δυνάμεις. Ο υποστράτηγος Μοχάμεντ Χαμντάν Νταγκάλο, γνωστός ως Χεμέτι, είναι αντιπρόεδρος του Σουδάν και μέλος του κυβερνώντος μεταβατικού στρατιωτικού συμβουλίου, που ηγείται των παραστρατιωτικών Rapid Support Forces (Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης). Φέρεται μεταξύ άλλων να έχει προσελκύσει υποστήριξη τόσο από τη Ρωσία όσο και από χώρες του Περσικού Κόλπου. Και οι δύο έχουν σημαντική εμπλοκή στις αιματηρές συρράξεις του Νταρφούρ την δεκαετία του 2000.

Η μισθοφορική εταιρεία της Wagner που σήμερα δρα στην πράξη ως η αιχμή του δόρατος των ρωσικών δυνάμεων στην εισβολή στην Ουκρανία, έχει ήδη εδώ και χρόνια «πατήσει πόδι» στο έδαφος του Σουδάν, όπως και στο Μάλι, την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και πιθανότατα το τελευταίο διάστημα και την Μπουρκίνα Φάσο. Καθώς η Μόσχα προσπαθεί να εξασφαλίσει επάρκεια πόρων για να χρηματοδοτεί την οικονομία της κόντρα στις δυτικές κυρώσεις, η συγκέντρωση μεγάλων αποθεμάτων χρυσού και ο έλεγχος της παγκόσμιας παραγωγής, όπως και στην περίπτωση του πετρελαίου, μοιάζουν να αποτελούν κεντρικούς πυλώνες της στρατηγικής της. Ο Γεβγκένι Πριγκόζιν, επικεφαλής της Wagner, φαίνεται ότι μεθοδικά εμπλέκεται στην απόκτηση, λειτουργία ή προστασία μεγάλων ορυχείων, μεταξύ τους και χρυσού.

Στο Σουδάν, μετά την πτώση του πρώην προέδρου Ομάρ αλ Μπασίρ το 2019, το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ στοχοποίησε το 2020 την Meroe Gold (ανήκει στην ρωσική M Invest) ως «όχημα» της Wagner. Σύμφωνα με όσα είπε στο Al Jazeera ο αναλυτής της ρωσικής παρουσίας στην Αφρική Σαμουέλ Ραμαντί, η Wagner «στόχευε πρωτίστως στη φύλαξη των ορυκτών πόρων, ιδιαίτερα των πόρων εξόρυξης χρυσού, και να λειτουργήσει ως δύναμη υποστήριξης για την κυβέρνηση Μπασίρ όσον αφορά την προστασία της από τη διεθνή αντιπολίτευση».

Η πτώση του αλ Μπασίρ οδήγησε τον Πριγκόζιν να προσεγγίσει τον αρχηγό του στρατού Αμπντέλ Φατάχ αλ Μπουρχάν, αλλά μετά τις αγριότητες που σημειώθηκαν, αναδιπλώθηκε σε ρόλο «φύλακα» των συμφερόντων της Wagner και της Μόσχας στα ορυχεία. Η ροή χρυσού προς την Ρωσία μέσω της βάσης της Λατάκειας θεωρείται ότι συνέβαλε στην ομαλή χρηματοδότηση του πολέμου στην Ουκρανία. Σταδιακά καλλιεργήθηκε στενή σχέση της Wagner με τις δυνάμεις των RSF και τον επικεφαλής τους στρατηγό Μοχάμεντ Χαμντάν Νταγκάλο.

Με τις συγκρούσεις μεταξύ στρατού και RSF σε εξέλιξη, οι μισθοφόροι της Wagner φαίνεται ότι τηρούν μία «πιο αμυντική θέση» περιμένοντας να δουν ποια πλευρά θα επικρατήσει, για να συνεχίσουν την συνεργασία μαζί της. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Μόσχα έχει καλέσει και αυτή για αποκλιμάκωση. Από την άλλη, όπως σημειώνει αναλυτής στην ίδια πηγή, «προφανώς αν η σύγκρουση μετατραπεί σε εμφύλιο πόλεμο και απειληθούν τα ορυχεία του Πριγκόζιν, θα δούμε έναν πιο ενεργό στρατιωτικό ρόλο».

Σημειώνεται ότι η Ρωσία επιδιώκει, στο πρότυπο της παρουσίας της στη Συρία, να αναπτύξει στρατιωτική βάση και στο Σουδάν και την Ερυθρά Θάλασσα, στο Πορτ Σουδάν.