Data Journalists: Ποια είναι η νεοσύστατη ΙΚΕ που σαρώνει τις απευθείας αναθέσεις στα νοσοκομεία

Η αποκάλυψη των Data Journalists σχετικά με τις μαζικές απευθείας αναθέσεις ύψους 580.000 ευρώ που έγιναν στη συγκεκριμένη εταιρεία προϊόντων χαλκού με έδρα στην Κηφισιά τους τελευταίους 14 μήνες, προκαλεί σειρά ερωτημάτων. Το site datajournalists.co.uk, το οποίο αποτελεί ιδιωτική πρωτοβουλία ερευνητικής δημοσιογραφίας και στο οποίο συμμετέχουν γνωστοί δημοσιογράφοι, δημοσιεύει σήμερα μια λίστα από αναθέσεις που έγιναν προς την ΙΚΕ, «Ελληνικός Χαλκός» ή «HELLENIC COPPER P.C.», η οποία ιδρύθηκε μέσα στα χρόνια της πανδημίας, τον Αύγουστο του 2020 και η οποία έχει να επιδείξει δράση κυρίως με οργανισμούς του Δημοσίου, όπως τα νοσοκομεία.

Αν και βρισκόμαστε στο τέλος της πανδημίας, με το υπουργείο Υγείας του κ. Πλεύρη να αποφασίζει σταδιακά την άρση όλων των μέτρων για τον κορονοϊό, τα ελληνικά νοσοκομεία βρίσκονται το τελευταίο διάστημα σε έναν οργασμό εγκαταστάσεων προϊόντων χαλκού με αναθέσεις, συνήθως απευθείας, που προτάσσουν ως αιτιολογία τον COVID.

Η αντισηπτική και αντιμικροβιακή δράση του χαλκού είναι γνωστή από την αρχαιότητα και δεν αμφισβητείται. Ωστόσο, στις σχετικές υπογραφές συμβάσεων με τα νοσοκομεία δεν προβλέπονται συγκεκριμένες πιστοποιήσεις, γεγονός που προκάλεσε ακόμη και σχετικό ερώτημα προς τον υπουργό Υγείας τον Ιανουάριο, όπως θα δούμε στη συνέχεια.

Η έρευνα των Data Journalists εντόπισε 11 απευθείας αναθέσεις από νοσοκομεία διάφορων περιφερειών που υπάγονται στο υπουργείο Υγείας από τις 27 Δεκεμβρίου 2021 μέχρι και τις 7 Μαρτίου 2023. Μια 12η σύμβαση προέκυψε μετά από διαγωνισμό. Το συνολικό ύψος που έλαβε μόλις μια και συγκεκριμένη εταιρεία, η ΙΚΕ Ελληνικός Χαλκός, σε αυτό το διάστημα, ξεπερνάει τις 580.000 ευρώ. Στον ισολογισμό της νεοσύστατης οικογενειακής εταιρείας, ο καθαρός κύκλος εργασιών της για το 2021 ήταν της τάξης των 145.635 ευρώ, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία.

Στη συγκεκριμένη αγορά προϊόντων χαλκού με αντιμικροβιακή δράση, δραστηριοποιούνται στη χώρα μας αρκετές εταιρείες με μεγαλύτερη εμπειρία. Για ποιο λόγο όλες οι δουλειές δόθηκαν με απευθείας αναθέσεις στην Ελληνικός Χαλκός, είναι ένα ερώτημα που χρήζει απάντησης. Μάλιστα, η εν λόγω εταιρεία στη διάρκεια του 2022 κατάφερε να πολλαπλασιάσει το μέγεθός της με τις αναθέσεις από τα ελληνικά νοσοκομεία που υπάγονται στο υπουργείο Υγείας.

Χαρακτηριστικό είναι επίσης ότι οι διαγωνισμοί κυμαίνονται στις 30.000 – 37.000 ευρώ με ΦΠΑ, ώστε να είναι σκοπίμως κάτω από το όριο που επιτρέπει κατεπείγουσες διαδικασίες απευθείας αναθέσεων λόγω του COVID.

Όλες οι αναθέσεις Νοσοκομείων από 27.12.21 – 7.3.2023:

ΚΑΤΕΡΙΝΗ: Στις 27 Δεκεμβρίου 2021, το Γενικό Νοσοκομείο Κατερίνης που υπάγεται στην 3η Υγειονομική Περιφέρεια του υπουργείου Υγείας, δαπανά 37.051 ευρώ, με αποδέκτη την Ελληνικός Χαλκός ΙΚΕ.

ΙΩΑΝΝΙΝΑ: Στις 21 Ιουλίου 2022, ο διοικητής του Γενικού Νοσοκομείου Ιωαννίνων «Γ. Χατζηκώστα» αποφασίζει «την ανάθεση της προμήθειας «ΑΝΤΙΜΙΚΡΟΒΙΑΚΩΝ ΦΥΛΛΩΝ ΚΑΘΑΡΟΥ ΧΑΛΚΟΥ» στην εταιρεία ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΑΛΚΟΣ ΙΚΕ με δαπάνη 6.183 ευρώ.

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: Στις 15 Σεπτεμβρίου 2022 το Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης «Θεαγένειο» που υπάγεται στην 4η Υγειονομική Περιφέρεια του υπουργείου Υγείας ανακοινώνει απευθείας ανάθεση «για τη λήψη μέτρων αποφυγής της διάδοσης του COVID καθώς και όλων των ιών που παρουσιάζουν διασπορά στις επιφάνειες με τη συχνότερη χρήση», δίνοντας 37.187 ευρώ στην Ελληνικός Χαλκός.

ΖΑΚΥΝΘΟΣ: Στις 17 Οκτωβρίου 2022 το Γενικό Νοσοκομείου Ζακύνθου, που ανήκει στην 6η Υγειονομική Περιφέρεια του υπουργείου Υγείας, δημοσιεύθηκε σύμβαση για ανάθεση έργου «αντιμικροβιακής θωράκισης», με χαλκό, φίλτρα αέρα, γεννήτριες κι εξοπλισμό απολύμανσης, ύψους 258.510 ευρώ. Ανάδοχος είναι η Ελληνικός Χαλκός. Η διαδικασία έγινε με ηλεκτρονικό δημόσιο διαγωνισμό.

Σύμφωνα με τη σύμβαση η ανάδοχος θα πρέπει να κάνει επένδυση κοινόχρηστων επιφανειών αφής με χαλκό, εφαρμογή φίλτρων αέρα με ιόντα χαλκών στις μονάδες κλιματισμού «καθώς έχει διαπιστωθεί από πρόσφατες μελέτες και πιστοποιητικά αξιολόγησης αποτελεσματικότητας, ότι μειώνει το μικροβιακό φορτίο στην επιφάνειά τους σε ποσοστό άνω του 99% εναντίον των ιών COVID και H1N1», προμήθεια γεννήτριας παραγωγής υποχλωριούδους οξέως με επίκληση πάλι τον COVID κ.α., προμήθεια πύλης απολύμανσης ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού του Νοσοκομείου, ξανά με αναφορά στον κορονοϊό.

Όπως αναφέρεται στους όρους μεταξύ άλλων υπάρχει τεχνική προσφορά, πιστοποίηση από το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής ότι οι χώρες παραγωγής των συγκεκριμένων προϊόντων είναι η Ελλάδα και η Ν. Κορέα και ποιες είναι οι εταιρείες από τις οποίες προέρχονται οι επιχειρηματικές μονάδες:

«Η εταιρεία σε συνέχεια ολοκλήρωσης των εργασιών, παρέχει πιστοποιητικό εργασιών επιχάλκωσης με αντιμικροβιακά προϊόντα καθαρού χαλκού 99,9% για την αντιμικροβιακή θωράκιση του Νοσοκομείου. Δείγμα του πιστοποιητικού έχει κατατεθεί στην τεχνική προσφορά στο ηλεκτρονικό αρχείο».

ΑΡΓΟΣ: Στις 18 Οκτωβρίου 2022 δημοσιεύεται σύμβαση από το Γενικό Νοσοκομείο Αργολίδας για την προμήθεια και τοποθέτηση αντιμοκροβιακού χαλκού στις κοινόχρηστες επιφάνειες αφής και με αντιμικροβιακά προϊόντα καθαρού χαλκού.

Η σύμβαση είναι και πάλι κοντά στα 30.000 ευρώ, συγκεκριμένα στις 37.076 ευρώ, ποσό που καλύπτει τις απευθείας αναθέσεις λόγω πανδημίας. Ανάδοχος ορίστηκε η Ελληνικός Χαλκός.

Στη σύμβαση αναφέρονται μόνο τα εξής σχετικά με τις πιστοποιήσεις: «Τα αντιμικροβιακά προϊόντα καθαρού χαλκού (αντιμικροβιακά φύλλα καθαρού χαλκού, αντιμικροβιακά διάφανα φιλμ χαλκού & αντιμικροβιακά θερμοσυστελλόμενα tube χαλκού φιλμ) θα πρέπει να φέρουν πιστοποιητικά αξιολόγησης αποτελεσματικότητας για την αντιμικροβιακή τους δράση από εργαστήριο διαπιστευμένο από το Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης (Ε.Σ.Υ.Δ) και τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (Ε.Ο.Φ), συγκεκριμένα για την αποτελεσματικότητα αντιμικροβιακής δράσης τους κατά του ιού SARS-COV-2–COVID-19 και άλλων μικροβίων & βακτηρίων όπως για παράδειγμα ο Χρυσίζων Σταφυλόκοκκος(S.Aureus), το Εσερίχια Kόλι(E.Coli) κ.α, καθώς και πρόσθετες πιστοποιήσεις 4 από αναγνωρισμένους φορείς και πανεπιστημιακά ιδρύματα του εσωτερικού η/και του εξωτερικού κατά των ιών & μικροβίων.

Πριν την εφαρμογή επιχάλκωσης, απαιτείται για την σωστή εφαρμογή των προϊόντων, να προηγηθεί καθαρισμός & σχολαστική μικροβιακή απολύμανση όλων των σημείων που θα τοποθετηθούν, με πλήρη δαπάνη και ευθύνη του αναδόχου από εξειδικευμένο και αδειοδοτούμενο από κρατικό φορέα συνεργείο με ειδικά μηχανήματα τα οποία να φέρουν πιστοποιητικό CE.

Ο ανάδοχος θα διαθέτει τις πιστοποιήσεις ISO του τομέα της ήτοι της Ποιότητας ISO9001:2015, Περιβάλλοντος ISO14001:2015 και Υγείας και Ασφάλειας της Εργασίας ISO45001:2018, με πεδίο πιστοποίησης την τοποθέτηση προϊόντων αντιμικροβιακού χαλκού. Θα πρέπει να είναι αδειοδοτούμενος από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με εξειδίκευση στις μικροβιακές.

ΚΕΡΚΥΡΑ: Στις 10 Νοεμβρίου 2022 υπάρχει ένα ακόμα ένταλμα πληρωμής από το Γενικό Νοσοκομείο Κέρκυρας «Αγία Ειρήνη» που ανήκει στην 6η ΥΠΕ του υπουργείου Υγείας. Και αυτή τη φορά τη δουλειά παίρνει η Ελληνικός Χαλκός ΙΚΕ με απευθείας ανάθεση και ποσό, για μια ακόμα φορά, στις 37.076 ευρώ.

ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ – ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: Στις 18 Νοεμβρίου 2022 από το νοσοκομείο Γ. Γεννηματάς – Άγιος Δημήτριος της Θεσσαλονίκης, που υπάγεται στην 3η ΥΠΕ του υπουργείου Υγείας, εκδίδεται ένταλμα 18.600 ευρώ προς την Ελληνικός Χαλκός. Στις 23.11.2022 υπάρχει ακόμα ένα ένταλμα πληρωμής προς την ίδια ΙΚΕ, ύψους 18.476 ευρώ. Και στις 2.3.2023 ένα ακόμα αξίας 23.662 ευρώ για την προμήθεια υλικού επίστρωσης αντιμικροβιακού χαλκού.

ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑ: Στις 15 Δεκεμβρίου 2022, το Γενικό Νοσοκομείο Πτολεμαϊδας «Μποδοσάκειο» ενέκρινε «την ανάθεση για την “Επένδυση κοινόχρηστων επιφανειών αφής του Νοσοκομείου με φύλλα χαλκού στα πλαίσια πρόληψης μετάδοσης λοιμώξεων” στον Οικονομικό φορέα Ελληνικός Χαλκός ΙΚΕ με συνολική αξία σύμβασης 29.973,00 ευρώ + ΦΠΑ 24%. Συνολική αξία σύμβασης: 37.166,52 ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ 24%»».

ΠΑΙΔΩΝ «ΑΓ. ΣΟΦΙΑ»: Στις 27.12.2022 το «Παίδων Αγ. Σοφία» ενέκρινε τη σύναψη σύμβαση με την Ελληνικός Χαλκός ΙΚΕ αντί 37.076 ευρώ. Είχε προηγηθεί πρόσκληση που αναρτήθηκε μόλις πέντε μέρες νωρίτερα «για εκδήλωση ενδιαφέροντος με τη διαδικασία απευθείας ανάθεσης». Σύμφωνα με τα πρακτικά του ΔΣ κατατέθηκαν δυο προσφορές. Της Ελληνικός Χαλκός με 29.900 πλην ΦΠΑ και της Υγειονομικής Δυναμικής με 29.990 ευρώ. Η απευθείας ανάθεση έγινε στην Ελληνικός Χαλκός από το Νοσοκομείο με ομόφωνη απόφαση.

ΓΡΕΒΕΝΑ: Στις 7 Μαρτίου 2023 και το Γενικό Νοσοκομείο Γρεβενών, που υπάγεται στην 3η ΥΠΕ του υπουργείου Υγείας, έδωσε 37.187 ευρώ στην συγκεκριμένη ΙΚΕ για την πύλη απολύμανσης.

Οι ισολογισμοί

Από τους δυο ισολογισμούς της εταιρείας για το 2020 και το 2021 που έχουν δημοσιευθεί, διαπιστώνει κανείς ότι ο κύκλος εργασιών της εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις αναθέσεις του Δημοσίου.

Σύμφωνα με τον ισολογισμό, ο καθαρός κύκλος εργασιών για το 2021 ήταν της τάξης των 145.635 ευρώ. Το σύνολο ενεργητικού της εταιρείας είναι 227.799 ευρώ. Για το 2022 δεν υπάρχουν τα αντίστοιχα στοιχεία.

Όπως αναφέρει στο site της η Ελληνικός Χαλκός «Οι Επιτροπές Νοσοκομειακών Λοιμώξεων νοσοκομείων της χώρας μας, γνωμοδότησαν πως λόγω των αντιβακτηριδιακών και αντιϊκών ιδιοτήτων του χαλκού, προτείνεται η επένδυση κοινόχρηστων επιφανειών αφής με αντιμικροβιακό χαλκό στους χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας ως μέσο για τον περιορισμό της μετάδοσης όλων των ιών και παθογόνων βακτηρίων, συμπεριλαμβανομένου του ιού SARS-CoV-2 (Covid-19), για τον έλεγχο των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων, τη μείωση κατανάλωσης αντιβιοτικών, τη μείωση αντοχής των μικροβίων στα αντιβιοτικά και την ελάττωση ημερών νοσηλείας».

Στη Βουλή οι αναθέσεις στη συγκεκριμένη ΙΚΕ

Στις 9 Ιανουαρίου 2023 ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, Γεώργιος Φραγκίδης κατέθεσε ερώτηση στην Βουλή προς τον υπουργό Υγείας, Θάνο Πλεύρη.

Η ερώτηση αφορά τις απευθείας αναθέσεις δημόσιων νοσοκομείων στην εταιρεία «Ελληνικός Χαλκός Ι.Κ.Ε.», με τον βουλευτή να ζητά εξηγήσεις σχετικά με τα έργα επίστρωσης επιφανειών με αντιμικροβιακό χαλκό και με την προμήθεια πύλης απολύμανσης. Ο βουλευτής ΠΑΣΟΚ κάνει λόγο για «αδικαιολόγητες απευθείας αναθέσεις σε νεοσύστατη εταιρεία» και καλεί τον Θ. Πλεύρη να απαντήσει σχετικά με την επιλογή της διαδικασίας απευθείας ανάθεσης, καθώς και με τα κριτήρια με τα οποία επιλέχθηκε η εν λόγω εταιρεία.

Αναλυτικά η ερώτηση:

«Η εταιρεία «Ελληνικός Χαλκός Ι.Κ.Ε.» ιδρύθηκε στις 11/8/2020, αξιοποιώντας προφανώς τις επιχειρηματικές ευκαιρίες που προσέφερε η πανδημία του κορωνοϊού και η ανάγκη για υγειονομική ενίσχυση και θωράκιση των νοσοκομειακών και άλλων δημόσιων χώρων. Στο μητρώο επιχειρήσεων, ως κύριος κλάδος δρατηριότητας (ΚΑΔ) αναφέρεται το χονδρικό εμπόριο πλακών, φύλλων και ταινιών από χαλκό αλλά και άλλοι συνολικά 19 ΚΑΔ, συμπεριλαμβανομένου του εμπορίου υγειονομικών ή νοσοκομειακών ειδών.

Η «Ελληνικός Χαλκός Ι.Κ.Ε.» με πελάτες κυρίως φορείς του Δημοσίου, όπως Υπουργεία, Σχολεία και Νοσοκομεία, εμφανίζεται τον τελευταίο χρόνο στις αναρτήσεις στη Διαύγεια και στο Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων (ΚΗΜΔΗΣ) να παίρνει από τα ελληνικά νοσοκομεία, με τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, δύο συγκεκριμένα έργα:

• Επίστρωση επιφανειών με αντιμικροβιακό χαλκό και
• Προμήθεια πύλης απολύμανσης

Η τιμή για κάθε έργο χωριστά ανέρχεται περίπου στο ανώτατο όριο της απευθείας ανάθεσης, δηλαδή 30.000 ευρώ πλέον ΦΠΑ, ήτοι 37.200.

Σημειωτέον, ότι δεν πρόκειται για τη μοναδική εταιρεία που προμηθεύει πύλη απολύμανσης τύπου SP 209 για νοσοκομειακή χρήση και διεξάγει επιχάλκωση επιφανειών, καθώς μια μικρή έρευνα στο διαδίκτυο δείχνει ότι υπάρχουν και άλλες εταιρείες που διαθέτουν ανάλογα προϊόντα και υπηρεσίες.

Τις τελευταίες μέρες ήρθε στη δημοσιότητα η περίπτωση μιας άλλης νεοσύστατης εταιρείας με την επωνυμία «Υγειονομική Δυναμική Ι.Κ.Ε.», η οποία προμήθευσε με τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης το Υπουργείο Δικαιοσύνης με μία πύλη αυτόματης θερμομέτρησης και απολύμανσης αξίας 14.260 ευρώ.

Ο υπουργός Δικαιοσύνης μάλιστα φέρεται να στοχεύει να τοποθετηθούν άλλα δέκα αντίστοιχα μηχανήματα σε δικαστήρια της Αθήνας, του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης, γεγονός για το οποίο έχουν διατυπώσει σοβαρές επιφυλάξεις ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών και το ΔΣ του Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιά, λόγω των ζητημάτων αποτελεσματικότητας και ασφάλειας που εγείρονται.

Η τακτική των απευθείας αναθέσεων στις προμήθειες είναι μια λύση ανάγκης για έκτακτες και επείγουσες καταστάσεις, η οποία μετά από τρία χρόνια πανδημίας συνιστά αδικαιολόγητη επιλογή. Ενισχύει την αδιαφάνεια, την διαπλοκή και τον αθέμιτο ανταγωνισμό, ενώ υποδηλώνει διάθεση για εύνοια ημετέρων. Δυστυχώς, η απευθείας ανάθεση είναι μια διαδικασία που η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας όχι μόνο δεν αποτρέπει αλλά δείχνει να προτιμά, αφού μόνο μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2022 με αυτόν τον τρόπο υπογράφηκαν 66.219 συμβάσεις (από τις συνολικά 95.910), προϋπολογισμού 767,6 εκατ. ευρώ.

Το ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής έχει εκφράσει πολλές φορές την αντίθεσή του απέναντι σε τέτοιου είδους αδιαφανείς πρακτικές και έχει ζητήσει από την κυβέρνηση λογοδοσία για τις προμήθειες στην υγεία, κάτι στο οποίο δεν έχει προβεί η κυβέρνηση μέχρι στιγμής. Αντίθετα, ενισχύει τις εν λόγω πρακτικές, νομοθετώντας ανά τρίμηνο τη δυνατότητα διεξαγωγής απευθείας αναθέσεων για τις προμήθειες στην υγεία, επικαλούμενη μετά από τρία χρόνια τις δήθεν έκτακτες συνθήκες της πανδημίας.

Με βάση τα παραπάνω,

Ερωτάσθε κ. Υπουργέ:

• Υπάρχουν επιστημονικές μελέτες και επίσημη επιστημονική ενημέρωση για τα ιατρικά και τεχνικά στοιχεία που τεκμηριώνουν την αποτελεσματικότητα των πυλών απολύμανσης και της επίστρωσης επιφανειών με αντιμικροβιακό χαλκό στην αποφυγή μετάδοσης κορονοϊού, ώστε να συνιστάται η άμεση εφαρμογή τους σε δημόσια νοσοκομεία; Πώς τεκμαίρεται η μη επικινδυνότητα των εν λόγω πυλών απολύμανσης για τη δημόσια υγεία;
• Διαθέτει η εταιρεία «Ελληνικός Χαλκός Ι.Κ.Ε.» πιστοποιητικό καταλληλότητας για τα συγκεκριμένα έργα από αναγνωρισμένους υγειονομικούς φορείς, ευρωπαϊκούς ή διεθνείς, και ειδικά από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.);
• Για ποιο λόγο ακολουθήθηκε από την πλευρά των νοσοκομείων η διαδικασία της απευθείας ανάθεσης στην προμήθεια των προαναφερθέντων έργων και με βάση ποια κριτήρια επιλέχθηκε ως προμηθευτής η εταιρεία Ελληνικός Χαλκός Ι.Κ.Ε. τη στιγμή μάλιστα που δεν είναι η μοναδική εταιρεία που διαθέτει τη συγκεκριμένη τεχνογνωσία και τα συγκεκριμένα προϊόντα;
• Προτίθεστε να παράσχετε τεκμηριωμένη αιτιολόγηση για τις απευθείας αναθέσεις που αφορούν προμήθειες στο χώρο της υγείας, καθώς και για την πορεία των δωρεών ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού από ιδιώτες σε νοσοκομεία που πραγματοποιήθηκαν με στόχο την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της πανδημίας;».

Μέχρι τώρα δεν έχει εντοπιστεί κάποια συγκεκριμένη απάντηση από την πλευρά του υπουργού Υγείας, Θάνου Πλεύρη, στα ερωτήματα του βουλευτή.