Επιτροπή Θεσμών για τα Τέμπη: Εξηγήσεις Καραμανλή, διευκρινίσεις Γεραπετρίτη, έγγραφα Σπίρτζη για την 717 – Μετωπική με Παππά, για την τηλεδιοίκηση στη Λάρισα

Στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής εμφανίστηκε σήμερα, δίνοντας για πρώτη φορά εξηγήσεις, ο πρώην Υπουργός Μεταφορών κ. Καραμανλής, τονίζοντας μεταξύ άλλων πως “το σύστημα τηλεδιοίκησης στη Λάρισα λειτουργούσε μέχρι και μια ώρα πριν το δυστύχημα” ενώ μίλησε και για δικλείδες ασφάλειας.

Στον αντίποδα, ο Υπουργός Μεταφορών και Υποδομών της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, Χρήστος Σπίρτζης, υπογράμμισε πως “η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ παρέδωσε εγκατεστημένο το σύστημα GSMR” και πως “υπάρχουν ευθύνες και είναι προσωποποιημένες”.

Οι εξηγήσεις Καραμανλή

Από το βήμα της Βουλής και συγκεκριμένα της επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας ο Κώστας Καραμανλής επεσήμανε ότι «παραιτήθηκα γιατί στον τομέα της πολιτικής μου εποπτείας συνέβη μια ανείπωτη τραγωδία, γιατί σέβομαι τον ανθρώπινο πόνο. Ούτε είχα, ούτε έχω εξάρτηση από κυβερνητική θέση. Παραιτήθηκα κόντρα στην πολιτική πεπατημένη που θέλει να ζητούνται παραιτήσεις υφισταμένων. Δεν το ακολούθησα. Παραιτήθηκα από τον τόπο της τραγωδίας. Η ανάληψη της πολιτικής ευθύνης θα μείνει, όμως, κενό γράμμα χωρίς έρευνα για τις πραγματικές ευθύνες και την αντιμετώπιση των σφαλμάτων ώστε να μην ξαναγίνουν τέτοιες τραγωδίες. Είναι χρέος μας να φωτιστεί η αλήθεια και σε αυτό το ιερό χρέος θέλω να συμβάλω σήμερα εδώ και στον δημόσιο διάλογο».

Ο πρώην υπουργός υποστήριξε στην Επιτροπή ότι ο δημόσιος διάλογος έχει κατακλυστεί από ψέματα σε σχέση με το δυστύχημα αναφορικά με την ασφάλεια του σιδηροδρομικού δικτύου και έδωσε τις δικές του απαντήσεις για τα ζητήματα που έχουν ανακύψει.

Ο κ. Καραμανλής αναφέρθηκε στην σύμβαση 717, στο σύστημα τηλεδιοίκησης, αλλά και για την επιλογή του σταθμάρχη να μη το χρησιμοποιήσει.

Για τη σύμβαση 717 του 2014: Είναι μία σύμβαση που εάν είχε ολοκληρωθεί η λειτουργία του σιδηροδρομικού δικτύου θα ήταν ασφαλέστερη. Παραλάβαμε το έργο βαλτωμένο. Το προχωρήσαμε από το 18% στο 70%», σημείωσε τονίζοντας ότι δεν ισχύουν όσα υποστήριξε ο κ. Σπίρτζης για ολοκλήρωση του 60% του έργου μέχρι το 2019.

«Η προηγούμενη κυβέρνηση παρέδωσε λειτουργικά μόνο το 18% της σύμβασης. Από το 2017 έως το 2019 δεν έγινε καμία εργασία«», είπε κ πρόσθεσε: Κατ’ όνομα παραλάβαμε το 33% του έργου, λειτουργικό όμως ήταν το 18%. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, είπε, έως τα τέλη του 2016 που σταμάτησε το έργο παραδόθηκαν 17 από τους 52 σταθμούς, δηλαδή ποσοστό 32,69%.

Χαρακτήρισε πρόβλημα που δεν ολοκληρώνονται οι συμβάσεις είναι ο κατακερματισμός ή για να το πω πιο απλά το σπάσιμο των εργολαβιών και ειδικά στην 717 όπως είπε.

Μεταξύ των σταθμών που παραδόθηκαν τα τελευταία τρία χρόνια με το σύστημα τηλεδιοίκησης είναι και ο σταθμός της Λάρισας. Παραδόθηκε τον Νοέμβριο του 2022.

Προς επίρρωση των ισχυρισμών του ο κ. Καραμανλής επικαλέστηκε έγγραφο του ΟΣΕ που αναφέρει ότι οι σταθμάρχες οφείλουν να χαράσσουν την πορεία των τρένων στον πίνακα.

Όπως είπε υπάρχουν δημοσιεύματα που έχουν πάρει έκταση και αναφέρουν αναλήθειες και ανακρίβειες και προσπάθησε να απαντήσει.

Ένα από αυτά όπως είπε είναι ότι δεν υπήρχε σύστημα τηλεδιοίκησης στη Λάρισα. «Υπήρχε και ήταν σε λειτουργία μέχρι μία ώρα πριν το δυστύχημα», είπε και πρόσθεσε: « Σύμφωνα με το ανακριτικό υλικό που έχει δει το φως της δημοσιότητας από το μαύρο κουτί φαίνεται ότι λειτουργούσε το σύστημα. Επομένως ο σταθμάρχης μπορούσε να χαράξει ηλεκτρονικά την πορεία των τρένων. Μπορούσε επίσης να βλέπει επί 12 λεπτά το τρένο, καθώς λειτουργούσε το σύστημα αλλά δεν το έκανε».

Όπως υποστήριξε ο κ. Καραμανλής εφόσον ο σταθμάρχης επέλεξε να μην χρησιμοποιήσει το σύστημα τηλεδιοίκησης αλλά να λειτουργήσει χειροκίνητα, και άρα έδωσε την εντολή στον μηχανοδηγό να αγνοήσει το κόκκινο, κανένα άλλο σύστημα ασφαλείας (ΕΤCS ή σηματοδότηση) δεν θα μπορούσε να σώσει την κατάσταση, αν και θα υπήρχαν περισσότερες δυνατότητες να αποτραπεί το δυστύχημα, κάτι που ωστόσο δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα.

Το επόμενο που δεν ισχύει, είπε ο κ. Καραμανλής, είναι ότι υπήρξε ποτέ στην Καρόλου πύργος ελέγχου. Όπως τόνισε δεν υπήρξε ποτέ τέτοιο σύστημα αλλά περισσότερο λειτουργούσε ως κέντρο τηλεφωνικής εποπτείας.

Σε σχέση με το εάν υπήρχαν δύο σταθμάρχες μέχρι το 2019 και μετά μόνο ένας, ο πρώην υπουργός σημείωσε ότι υπάρχουν έγγραφα που δείχνουν ότι σε διάφορους σταθμούς υπήρχε μόνο ένας σταθμάρχης μέχρι το 2019, ενώ τώρα στην τραγωδία στα Τέμπη κανονικά ήταν τρεις σταθμάρχες αλλά οι δύο είχαν αποχωρήσει.

Για την ανυπαρξία δικλείδων ασφαλείας, ο κ. Καραμανλής σημείωσε ότι αυτές υπήρχαν αλλά δεν χρησιμοποιήθηκαν. Ως δικλείδες ασφαλείας ανέφερε την τηλεδιοίκηση στη Λάρισα, τους δύο σταθμάρχες που έπρεπε να είναι στη θέση τους αλλά δεν ήταν, το πρωτόκολλο βάσει του οποίου πρέπει να γίνονται οι αναγγελίες, το γεγονός ότι ο σταθμάρχης είχε τη δυνατότητα να βλέπει το τρένο επί 12 λεπτά.

Τέλος υποστήριξε ότι επί ΝΔ και η χρηματοδότηση και οι προσλήψεις προσωπικού είχαν επανεκκινήσει.

Η δευτερολογία Καραμανλή

Στη δευτερολογία του στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής (Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας), ο Κώστας Καραμανλής επιχείρησε να αποποιηθεί κάθε ευθύνη για το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών.

Έστρεψε τα βέλη του κατά της ΡΑΣ και των εργαζομένων λέγοντας ότι “αν θα έπρεπε κάποιος να μας προειδοποιήσει για ζητήματα ασφαλείας, αυτός ο κάποιος θα έπρεπε να ήταν η ΡΑΣ. Τους εργαζόμενους, όταν τους βλέπαμε, τους απασχολούσαν μόνο μισθολογικά ζητήματα”.

“Ο ομιλών παραιτήθηκε αναλαμβάνοντας την πολιτική ευθύνη, θα είμαι πάντα παρών στον δημόσιο διάλογο, είμαι στη διάθεση της δικαιοσύνης να καταθέσω την άποψή μου” συμπλήρωσε,

Συνέχισε ως εξής: “Ακούστηκε ότι συζητήσαμε εδώ μόνο για την 717. Δεν ισχύει. Η δική μου τοποθέτηση επεκτάθηκε στις παθογένειες του ΟΣΕ, σε προσλήψεις, τι σημαίνει τηλεδιοίκηση, σηματοδότηση, ETCS, τι συμβαίνει στην Ε.Ε., πώς ενοποιήσαμε τις διαδικασίες – νομοσχέδιο που καταψήφισε ο ΣΥΡΙΖΑ αλλά σήμερα ο κ. Σπίρτζης παραδέχθηκε πως αυτές οι κατακερματισμένες διαδικασίες ήταν που καθυστερούν τα δημόσια έργα.

Παίζει και ξαναπαίζει δήλωσή μου αποκομμένη, αναφερόμουν σε ερώτηση του κ. Μεϊκόπουλου για το τοπικό τρενάκι του Πηλίου. Εκεί ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ που πρότεινε τον μουτζούρη να τον αναλάβει ο Δήμος ώστε το τρενάκι να είναι πιο ασφαλές, του είπα ότι το τοπικό δρομολόγιο είναι ασφαλές και κατά την άποψή μου το να παρακάμπτουμε τη ΡΑΣ και τις διαδικασίες είναι απαράδεκτο. Ωραία η μονταζιέρα από την πλευρά της αντιπολίτευσης αλλά δείτε όλο τον διάλογο.

Ζητάτε την παραίτηση εισαγγελέα Αρείου Πάγου για τον υιό του. Τον γνώριζα από παλιά ως δικηγόρο, εκτίμησα τις δυνατότητές του. Όταν ήρθε να εργαστεί στο υπουργείο, ο πατέρας του δεν ήταν εισαγγελέας και τώρα που ο πατέρας του ερευνά την υπόθεση ο υιός του δεν είναι συνεργάτης του υπουργείου.

Έκανα μια ειλικρινή προσπάθεια να κρατήσω τους τόνους όσο πιο χαμηλά γίνεται παρά τις απίστευτες προκλήσεις που έγιναν εδώ μέσα γιατί δεν θα βοηθούσε η πολιτική αντιπαράθεση. Το τι έγινε και τι όχι με την 717 είναι πλέον ξεκάθαρο. Υπήρχαν δικλίδες ασφάλειας και πρωτόκολλα ασφάλειας. Υπήρχαν. Δυστυχώς, το βράδυ εκείνο δεν ακολουθήθηκαν:

Είχε την δυνατότητα ο σταθμάρχης να χαράξει την διαδρομή ηλεκτρονικά. Αυτό είναι δεδομένο. Επέλεξε να το κάνει χειροκίνητα. Ήταν υποχρέωσή του βάσει κανονισμού καθώς εκεί υπήρχε ηλεκτρονικό σύστημα παρακολούθησης, τοπικό σύστημα τηλεδιοίκησης. Δεν το έκανε. Έκανε την χάραξη χειροκίνητα το έκανε λάθος έδωσε εντολή παραβίασης κόκκινου σηματοδότηση και έβαλε το τρένο σε λάθος πορεία”.

“Οι πέντε δικλίδες ασφαλείας που αγνοήθηκαν”

Παράλληλα, ο πρώην υπουργός Υποδομών και Μεταφορών υποστήριξε πως υπήρχαν πρωτόκολλα και δικλίδες ασφαλείας αλλά δεν ακολουθήθηκαν.

Σύμφωνα με τον ίδιο:

• Δικλίδα ασφαλείας ήταν το τοπικό σύστημα τηλεδιοίκησης που υπήρχε και έπρεπε να χρησιμοποιηθεί. Όμως δεν χρησιμοποιήθηκε.
• Δικλίδα ασφαλείας ήταν ο δεύτερος σταθμάρχης και ο τρίτος σταθμάρχης που έπρεπε να είναι στη θέση τους. Όμως δεν ήταν.
• Δικλίδα ασφαλείας ήταν ο γενικός κανονισμός κινήσεως του ΟΣΕ, ο οποίος αγνοήθηκε.
• Δικλίδα ασφαλείας ήταν τα πρωτόκολλα για το πώς ακριβώς έπρεπε να γίνουν οι αναγγελίες για το δρομολόγιο. Όμως δεν ακολουθήθηκαν.
• Δικλίδα ασφαλείας ήταν ότι επί περίπου 12 λεπτά υπήρχε η δυνατότητα να δει κανείς στον πίνακα ότι το τρένο βρίσκεται σε λανθασμένη πορεία. Δυστυχώς, όμως, αυτοί που έπρεπε δεν το είδαν.

Κλείνοντας, ο κ. Καραμανλής ουσιαστικά απέρριψε το ενδεχόμενο να μην είναι υποψήφιος στις επόμενες εκλογές, ενώ τόνισε πως είναι στη διάθεση της Δικαιοσύνης. «Ο ομιλών παραιτήθηκε αναλαμβάνοντας την πολιτική ευθύνη, θα είμαι πάντα παρών στον δημόσιο διάλογο, είμαι στη διάθεση της δικαιοσύνης να καταθέσω την άποψή μου» ήταν τα λόγια του.

Τι υποστήριξε ο Σπίρτζης

Για μεθοδεύσεις με άθλια δημοσιεύματα με στόχο να διαχυθούν οι ευθύνες, παραπληροφόρηση, αλλά και ψέματα, είτε από άγνοια είτε από σκοπιμότητα, έκανε λόγο στην Επιτροπή Θεσμών της Βουλής ο πρώην υπουργός Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων και βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Χρήστος Σπίρτζης, στην οποία είχαν κληθεί όλοι οι πρώην και νυν αρμόδιοι υπουργοί να ενημερώσουν σχετικά με την πορεία και την εξέλιξη των έργων της σύμβασης 717.

«Δεν είμαστε όλοι ίδιοι, ούτε έχουμε όλοι ευθύνη», ανέφερε ο Χρ. Σπίρτζης και τόνισε ότι «υπάρχουν ευθύνες, και είναι προσωποποιημένες, που οδήγησαν σε απαξίωση τον σιδηρόδρομο», ανέφερε χαρακτηριστικά. Ο κ. Σπίρτζης χαρακτήρισε πολύ κακή, πλημμελή και μη συμβατή με τη νέα τεχνολογία, η οποία, όπως είπε, οδήγησε στην ανάγκη συμπληρωματικής σύμβασης, ενώ υποστήριξε ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ παρέδωσε εγκατεστημένο το σύστημα gsmr.

«Είναι προφανές ότι από την επόμενη ημέρα του δυστυχήματος υπήρχε μεθόδευση να διαχυθούν οι ευθύνες πριν καν ταφούν τα 57 παιδιά. Υπήρχε μια προσπάθεια με άθλια δημοσιεύματα και μπαράζ ανακοινώσεων. Η σημερινή συνεδρίαση, με μόνη συζήτηση τη σύμβαση 717, με ευθύνη της Ν.Δ., αδικεί τη βουλή. Δεν είμαστε όλοι ίδιοι, ούτε έχουμε όλοι ευθύνη. Η λογική του όλοι ίδιοι είμαστε και όλοι έχουμε ευθύνη οδηγεί στο κανείς δεν έχει ευθύνη. Και υπάρχουν πολιτικές ευθύνες, και είναι οι συντηρητικές πολιτικές σε όλη την Ευρώπη που οδήγησαν σε παθογένειες. Πολλά ακούγονται, που περισσότερο παραπληροφορούν παρά φωτίζουν την υπόθεση, και λέγονται ψέματα είτε από άγνοια είτε από σκοπιμότητα και μάλιστα από επίσημα χείλη», τόνισε ο κ. Σπίρτζης.

Οπως υποστήριξε «το σύστημα gsmr παραδόθηκε τον Ιούλιο του 2019 εγκατεστημένο και έγιναν όλες οι δοκιμές και οι εκπαιδεύσεις όλων των εργαζομένων, και έμεινε μόνο η πιστοποίηση, αλλά μέχρι σήμερα δυστυχώς δεν μπήκε σε λειτουργία».

«Εγγραφο της κοινοπραξίας των εργοληπτών που ζητάνε απομείωση των εγγυητικών τους στο 72%, αποδεικνύει ότι δεν μπορεί να μην έχουμε υλοποιήσει το έργο. Στους κανόνες του δημόσιου χρήματος δεν μπορεί να γίνει. Αν το κάνει κάποια υπηρεσία, πρέπει να πάνε φυλακή. Αν απομειώσουν εγγυητικές περισσότερο από το ποσοστό του έργου που έχει υλοποιηθεί, είναι για να πάνε φυλακή. Αν το έκανε κανείς αυτό, εδώ είμαστε για να τον στείλομε φυλακή. Επίσης, στο πρακτικό 9/10/2020 λέει ότι το ποσοστό υλοποίησης του έργου είναι στο 74%. Στη συμπληρωματική που έχει υπογραφεί το 2023 έχει υλοποιηθεί σε ποσοστό 17%, ενώ είχε 14 μήνες χρόνο περαίωσης», επεσήμανε και συνέχισε:

«Η 717 ήταν μια κακή σύμβαση, με ελλιπείς μελέτες, με αμφιβόλου ακρίβειας προϋπολογισμό, και αυτό το επιβεβαιώνει, όχι ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Σπίρτζης, αλλά η ΕΔΕΛ και το Ελεγκτικό Συνέδριο. Το πόρισμα της ΕΔΕΛ αναφέρει απίστευτα κενά της σύμβασης και γι’ αυτό έκρινε τον αναθεωρητικό πίνακα.

Οι λόγοι καθυστέρησης, όπως αναλύονται σε σειρά από τις εισηγήσεις της υπηρεσίας προς το Διοικητικό Συμβούλιο, είναι ότι οι μελέτες που έπρεπε να γίνουν δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα, ότι ο υπάρχον ηλεκτρονικός εξοπλισμός είναι παλιός και δεν υποστηρίζεται από τους κατασκευαστές. Δηλαδή υπήρχαν υλικά που δεν παράγονταν πια και έπρεπε να πάρει ο ανάδοχος και να τα αντικαταστήσει. Αδυναμία διασύνδεσης του νέου υφιστάμενου ηλεκτρονικού εξοπλισμού. Ακούω ότι αυτά που δεν έχουν εγκατασταθεί από την 717 δεν μπορούσαν να συνεργαστούν. Οχι, αυτά που προϋπήρχαν εγκατεστημένα δεν μπορούσαν να συνεργαστούν με τα νέα συστήματα. Υπήρχε μη συμβατότητα μεταξύ αναλογικών και ψηφιακών.

Το Ελεγκτικό Συνέδριο λέει ότι “συνεπώς, από τα ως άνω έγγραφα προκύπτει ότι στις συμπληρωματικές εργασίες της ελεγχόμενης πρώτης συμπληρωματικής σύμβασης εργασιών δεν περιλαμβάνονται στην αρχική σύμβαση και είναι αναγκαίες για την εκτέλεσή του. Αντίθετα, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι η μελέτη, με βάσει την οποία προσδιορίστηκε το τεχνικό αντικείμενο του έργου και οι λύσεις που επιλέχθηκαν, ήταν πλημμελής”».

Ακόμα, ανέφερε ότι «από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν προκύπτει ότι η ομάδα αυτή προέβη σε οποιαδήποτε επικοινωνία με τις εταιρίες – προμηθευτές της ΕΡΓΟΣΕ. δηλαδή δεν επικοινώνησαν καν με τους προμηθευτές των συστημάτων αν υπάρχουν τα υλικά».

«Στις 29/12/2017 η Ρυθμιστική αρχή, μετά από πολύ καιρό διαπραγματεύσεων απαντά ότι δεν επιτρέπει την εκτέλεση των εργασιών και ότι περιμένει, για να μπορέσει να υπογράψει η ΕΡΓΟΣΕ τη συμπληρωματική σύμβαση και να κάνει και την αναθεώρηση του πίνακα, να έχει απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Το Ελεγκτικό Συνέδριο βγάζει 3 αποφάσεις, με τις δύο πρώτες να είναι απορριπτικές, ενώ η τρίτη εγκρίνεται για άλλο λόγο και απαντά θετικά την 1/8/2018. Τα ίδια ακριβώς και χειρότερα λέει το πόρισμα της ΕΔΕΛ», σημείωσε και συμπλήρωσε:

«Οταν έχουμε ένα συγχρηματοδοτούμενο έργο και έχουμε συμπληρωματική σύμβαση, προκειμένου να δοθεί η χρηματοδότηση από ευρωπαϊκούς πόρους με έκδοση απόφαση έγκρισης από τη διαχειριστική, η ΕΔΕΛ κάνει τακτικό έλεγχο, όχι μόνο στην αρχική σύμβαση, αλλά και στη συμπληρωματική και στον ανακεφαλαιοτικό πίνακα».

Ο κ. Σπίρτζης συνέχισε: «Από τις 10 Οκτωβρίου του 2018 έως τις 8 Νοεμβρίου 2018 πραγματοποιείται εξονυχιστικός έλεγχος από την ΕΔΕΛ, όχι μόνο για τα οικονομικά και την καλή διαχείριση, αλλά και επί τόπου του έργου, και τα οριστικά αποτελέσματά του διαβιβάζονται στην ΕΡΓΟΣΕ 8 Φεβρουαρίου 2018. Ομως η κοινοπραξία, λέει, δεν μπορεί να συμμορφωθεί με τις υποδείξεις της ΕΔΕΛ για συνυπογραφή των μελετών. Η ΕΔΕΛ είχε βάλει πρόστιμο 2,5 εκατ. ευρώ στην ΕΡΓΟΣΕ λόγω της κακής σύμβασης που είχε».

Παράλληλα, ανέφερε ότι «η ΕΡΓΟΣΕ δεν μπορούσε να κάνει τίποτα άλλο εκτός από το να υλοποιεί τη σύμβαση που είχε και να παλεύει να περάσει με νομιμότητα τη συμπληρωματική σύμβαση, γιατί αν τέλειωνε τη σύμβαση 717 χωρίς τη συμπληρωματική σύμβαση, θα είχαμε ένα έργο το οποίο δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει, έπρεπε να γίνει άλλος διαγωνισμός, θα έχανε η χώρα τα λεφτά γιατί δεν θα ήταν λειτουργικό το έργο και θα συνέχιζε αυτό που γινόταν στο παρελθόν, δηλαδή διαγωνισμοί που δεν θα υλοποιούνταν».

Επίσης, είπε ότι «κάποιος εξοπλισμός που μπήκε ήταν υποχρέωση της κοινοπραξίας από το 2019. Από τη στιγμή που η Κοινοπραξία έδινε τις μελέτες είχε και όλη την ευθύνη για τις όποιες αλλαγές είτε είχε υπογράψει είτε δεν είχε υπογράψει». Οπως τόνισε, «τον Οκτώβρη του 2019, που άλλαξε η διοίκηση, υπήρχε μία σύμβαση, η πρώτη, η κύρια που είχε υλοποιηθεί στο 72%, και υπήρχε και μία συμπληρωματική σύμβαση που είχε περάσει όλους τους ελέγχους που προβλέπονται και για τα συγχρηματοδοτούμενα έργα και από το Ελεγκτικό Συνέδριο και είχε χρόνο υλοποίησης 14 μήνες».

Απαντώντας στον υπουργό Επικρατείας, Γιώργο Γεραπετρίτη, σχετικά με το ποσοστό ολοκλήρωσης του έργου, ο Χρ. Σπίρτζης αντέτεινε ότι «η απορρόφηση χρημάτων είναι πάντα ίση ή λιγότερη από το υλοποιημένο έργο και, σύμφωνα με τη σύμβαση που είχε εκτελεστεί, είχαν γίνει επιμετρήσεις από την υπηρεσία, πρωτόκολλα αφανών εργασιών».

«Σύμφωνα με τα πρωτόκολλα, οι απορροφήσεις για την 717 ήταν: Το 2014 μηδέν, το 2015 9,73%, το 2016 ήταν 11,56, το 2017 ήταν 2,16%, το 2018 είναι 5,54%, που αποδεικνύει ότι το έργο δεν είχε σταματήσει ποτέ. Το έργο σταμάτησε από τον ανάδοχο μετά τον Φεβρουάριο του 2019 και μπορούσε να είχε ξεκινήσει μετά την παράδοση των μελετών και την έγκρισή τους από την ΕΡΓΟΣΕ», υπογράμμισε και πρόσθεσε:

«Καταθέτω επίσης το έγγραφο που δείχνει ότι μετά τις 14 Φεβρουαρίου του 2023 το ποσοστό υλοποίησης ήτανε στο 77% και, ενώ υπεγράφη, τελικά δεν ξέρω για ποιον λόγο καθυστέρησε. Νομίζω ότι θα μπορούσε να υπογραφεί από τον Μάιο του 2021 η συμπληρωματική σύμβαση. Αλλά, έστω και τον Μάιο, είχε 14 μήνες υλοποίησης. Στις 23 Φεβρουαρίου, η συμπληρωματική είχε υλοποιηθεί σε ποσοστό μόλις 17%».

Σημείωσε επίσης ότι «τον Δεκέμβριο του 2019, με κυβέρνηση της Ν.Δ., η Διαχειριστική Αρχή, με έγγραφό της, χτυπάει καμπανάκι για το ότι δεν έχει υπογραφεί η συμπληρωματική σύμβαση». «Η διοίκηση της ΕΡΓΟΣΕ απέστειλε σε κάποια φάση τη συμπληρωματική τελική σύμβαση, γιατί ζήτησαν κάποιες αλλαγές οι ανάδοχοι στην 717, στο Ελεγκτικό Συνέδριο, και είναι κόλαφος η απάντησή του», τόνισε ο ίδιος.

«Κατέθεσα όλα τα έγγραφα για το τι ακριβώς κάναμε για την 717 του 2014, η οποία ήταν δυστυχώς μια πλημελλέστατη και κακή σύμβαση και νομίζω ότι ταλαιπωρείται η χώρα για τις αμαρτίες του πριν το 2014. Δεν ρίχνω ευθύνη στον κ. Χρυσοχοϊδη γι’ αυτό. Δεν ήταν καν υπηρεσία του υπουργείου ο διαγωνισμός και νομίζω ότι πρέπει να ανταποκριθείτε στο αίτημά μας να έρθουν στην Επιτροπή και για την 717 και για όλα τα άλλα όλες οι διοικήσεις της ΕΡΓΟΣΕ.

Υποκλινόμενος και με απόλυτο σεβασμό απέναντι στις 57 οικογένειες που ζουν το δράμα τους, κλείνω με την ευχή να μας ξανακαλέσετε για να μπορέσουμε να πούμε όλες τις πτυχές του δυστυχήματος των Τεμπών, να πούμε αλήθειες με πραγματικά στοιχεία, και όχι με λογική επικοινωνιακού τύπου ή κομματική, πολιτική ή προσωπική σκοπιμότητα», κατέληξε ο κ. Σπίρτζης.

Οι διευκρινήσεις Γεραπετρίτη για το σύστημα τηλεδιοίκησης

Σε διευκρινίσεις για το σύστημα τηλεδιοίκησης προχώρησε ο υπουργός Επικρατείας, Γιώργος Γεραπετρίτης, στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής μετά την τραγωδία στα Τέμπη.

Ο κ. Γεραπετρίτης τόνισε πως ποτέ δεν αναφέρθηκε σε καθολικό κέντρο τηλεδιοίκησης αλλά σε τμηματικό και κατέθεσε δύο σχετικά έγγραφα:

«Αυτή την στιγμή στην Λάρισα υπάρχει τοπικό κέντρο τηλεδιοίκησης που μπορεί να κάνει αυτόματη χάραξη και ήταν υποχρεωμένος ο σταθμάρχης. Ποτέ δεν μίλησα για καθολικό κέντρο τηλεδιοίκησης».

Σημείωσε πως «πρόκειται για ανοίκεια συμπεριφορά συνειδητής παραπλάνησης όταν πάνε στο τοπικό κέντρο και εμφανίζουν αυτό – το οποίο είναι σε οικοδομική κατάσταση – ενώ ακριβώς δίπλα είναι το τοπικό κέντρο τηλεδιοίκησης, το οποίο λειτουργεί. Εγώ έκανα την αυτόματη χάραξη που δεν έγινε εκείνο το βράδυ. Όποτε θέλετε να πάμε μαζί να δούμε αν λειτουργεί ή όχι η τοπική τηλεδιοίκησης. Αν λειτουργεί θα πω μια συγγνώμη, αν όχι θέλω να ακούσω μια συγγνώμη. Μέχρι 22.12 συντελέστηκαν αυτόματες χαράξεις, έγινε δυστυχώς χειροκίνητα στην επίμαχη αμαξοστοιχία. Στη συνέχεια, 2 ώρες μετά, στη 1.39 το πρωί έγινε δοκιμαστική λειτουργία και λειτουργούσε απολύτως η αυτόματη χάραξη». 

Τα δύο έγγραφα που κατέθεσε ο Γιώργος Γεραπετρίτης: 

 Η χάραξη πριν τη διέλευση του μοιραίου τρένου: 

Στην τοποθέτησή του ο Νίκος Παππάς από πλευράς ΣΥΡΙΖΑ τόνισε ότι «τηλεδιοίκηση στη Λάρισα δεν υπάρχει» παρουσιάζοντας τα έγγραφα που αποδεικνύουν τα λεγόμενά του.

Επισημαίνοντας στον παρόντα Γ. Γεραπετρίτη ότι «από την πρώτη στιγμή μιλάτε για το δυστύχημα και χρησιμοποιείτε τον όρο “τηλεδιοίκηση”. Διευκρινίστε ότι τόσες μέρες μιλάτε αποκλειστικά για το τοπικό σύστημα ελέγχου και θα πάρω πίσω τη χθεσινή μου δήλωση (σ.σ.: περί παραπλάνησης)».

Ο τομεάρχης Υποδομών και Μεταφορών της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία επέμεινε, καθώς ο κ. Γεραπετρίτης αρνούνταν τη διευκρίνιση, στάση που κράτησε ως το τέλος της παρουσίας του στην αίθουσα: «Αν εννοείτε ότι λειτουργούσε το τοπικό σύστημα ελέγχου, δηλαδή το ταμπλό που ελέγχει την είσοδο στον σταθμό της Λάρισας και την έξοδο από αυτόν και λίγο παραπέρα, πείτε το για να συνεννοηθούμε. Και για να διευκολύνω: Είχε ο σταθμάρχης τη δυνατότητα να δει την αμαξοστοιχία στο σημείο του δυστυχήματος; Όχι είναι η απάντηση. Υπάρχει μόνο ένα τοπικό σύστημα ελέγχου και αυτό το έχουμε δει με τα μάτια μας, το έχουν αναδείξει τα ρεπορτάζ, όπως του Mega και του Alpha», είπε χαρακτηριστικά.

Σε ό,τι αφορά τη σύμβαση 717, ο Νίκος Παππάς κατέθεσε σειρά στοιχείων, μεταξύ των οποίων τα ετήσια σχέδια δράσης του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, που αφορούσαν τα έτη 2021 και 2022 και τα οποία «έδειχναν» ολοκλήρωση της σύμβασης, την παραίτηση του διευθυντή του έργου, μαζί με τις καταγγελίες του για στασιμότητα και καθυστερήσεις, καθώς και την αποκάλυψη της Εφημερίδας των Συντακτών, σύμφωνα με την οποία «την ώρα που το δημόσιο ήταν στα διοικητικά δικαστήρια με τους αναδόχους, οι ανάδοχοι ζητούσαν αποζημιώσεις. Και αποφασίσατε, κ. Καραμανλή, ενώ καθυστερούσαν, να τους πληρώσετε και από πάνω». Σε ό,τι αφορά το τελευταίο, ζήτησε εξηγήσεις από τον πρώην υπουργό για το «τι συνέβη και τι συζητήσατε με τους αναδόχους και αποφασίσατε να τους πληρώσετε».

Επιστρέφοντας στο ζήτημα της μη λειτουργίας της τηλεδιοικήσης στη Λάρισα, μια κατάσταση που επιβεβαιώνει ο ΟΣΕ με ανακοίνωσή του και με τη Δήλωση Δικτύου 2023, καθώς και ο πρόεδρος των εργαζομένων στον Οργανισμό με δηλώσεις του, είπε ότι ο κ. Γεραπετρίτης κατέθεσε, πριν από λίγες ημέρες, στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου ένα πρωτόκολλο διοικητικής παραλαβής, με ημερομηνία τον περασμένο Νοέμβριο, το οποίο, όμως, «αφορά το σύστημα σηματοδότησης και όχι την τηλεδιοίκηση. Και αφορά το τμήμα Ορφανά – Λάρισα, που είναι πριν τη Λάρισα όπως ανεβαίνουμε, όχι μετά, όπου και έγινε το δυστύχημα». Όπως ανέφερε ο ίδιος, ο υπουργός, σύμφωνα και με την αποκάλυψη του ethnos.gr, κατέθεσε μόνο την πρώτη σελίδα του πρωτοκόλλου, «καθώς αν διαβάσει κάποιος τις επόμενες σελίδες θα διαπιστώσει ότι δεν λειτουργούν ούτε τα φανάρια. Και τα τρένα φεύγουν με κόκκινα».

Όπως συμπλήρωσε, «αυτή η παρέκκλιση από την αλήθεια πάει να φτιάξει μία εικόνα ότι ο σταθμάρχης ήξερε τι συνέβαινε στο σημείο του δυστυχήματος. Δεν υπήρχε, όμως, τρόπος να ξέρει».

Απευθυνόμενος στον πρώην υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, τόνισε: «Εσείς γνωρίζατε, κ. Καραμανλή, (σ.σ.: για τα θέματα ασφάλειας στον σιδηρόδρομο) γιατί τα δημοσιεύματα είναι αναρίθμητα, γιατί βρεθήκατε στη βουλή πάμπολλες φορές για να απαντήσετε σε βουλευτές της αξιωματικής αντιπολίτευσης, γιατί παραλάβατε εξώδικα από τους εργαζόμενους, αλλά δυστυχώς κουνάγατε το δάκτυλο όταν μιλάγαμε για αυτά και μας καλούσατε να τα παρακάμπτουμε, να σιωπούμε, να μην τα αναδεικνύουμε».

Για να συνεχίσει τις ερωτήσεις του: «Ήξερε ο πρωθυπουργός για τα εξώδικα ή δεν ήξερε; Ο συνεργάτης σας και γιος του κ. Ντογιάκου χειρίστηκε κάποιο από τα εξώδικα που παραλάβατε στο υπουργείο; Και τις σας εισηγήθηκε σε σχέση με τις νομικές σας ενέργειες από εκεί και πέρα; Σας συνέστησε να τα αγνοήσετε ή να απαντήσετε με κάποιον τρόπο; Πόσες φορές έχετε συναντήσει τους εργαζόμενους μέσα στη θητεία σας;».

Κλείνοντας, ο Νίκος Παππάς ζήτησε εξηγήσεις για όσα έγιναν και οδήγησαν στην απομείωση κατά 600 εκατ. ευρώ της υποχρέωσης που είχε αναλάβει η ΤΡΑΙΝΟΣΕ για επενδύσεις στον σιδηρόδρομο και την απαλοιφή της υποχρέωσης του δημοσίου να ολοκληρώσει τα συστήματα ασφαλείας. Μια «συναλλαγή», όπως είπε, που εκτυλίχθηκε μεταξύ της υπογραφής του μνημονίου συνεργασίας δημοσίου – ΤΡΑΙΝΟΣΕ, του σχεδίου σύμβασης και της τελικής σύμβασης που ήρθε στη βουλή το περασμένο καλοκαίρι.

Η τοποθέτηση Χρυσοχοΐδη για την σύμβαση 717

Τα χαρτιά του για την περιβόητη σύμβαση 717 άνοιξε στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, ο οποίος διετέλεσε υπουργός Μεταφορών επί 18 μήνες, από το δεύτερο ήμισυ του 2013 έως το 2015.

Ειδικότερα, ο κ. Χρυσοχοΐδης σημείωσε ότι «από το 2010 συγκροτήθηκαν ομάδες εργασίας στην ΕΡΓΟΣΕ με σκοπό την αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης της σηματοδότησης και της τηλεδιοίκησης καθώς και της ηλεκτροκίνησης του σιδηροδρόμου.

Συγκεκριμένα, το 2010 συγκροτήθηκαν δύο ομάδες εμπειρογνώμων της ΕΡΓΟΣΕ. Το 2011 παρέδωσαν τα πορίσματά τους και το ίδιο έτος συγκροτήθηκε ομάδα εργασίας της ΕΡΓΟΣΕ για τη σύνταξη των τευχών δημοπράτησης του έργου που αφορούσε την ανάταξη και αναβάθμιση του συστήματος σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης. Το 2012 η ΕΡΓΟΣΕ συνέταξε τα τεύχη δημοπράτησης και τα υπέβαλλε για παρατηρήσεις στον ΟΣΕ που ήταν ο διαχειριστής της γραμμής και τα ενέκρινε. Ακολούθησε η έγκριση σκοπιμότητας του έργου από την αντίστοιχη Αρχή Μεταφορών και την αντίστοιχη διεύθυνση της ΕΕ με ταυτόχρονη έγκριση της χρηματοδότησης του έργου από το Ταμείο Συνοχής. Το έργο εγκρίθηκε για τη σκοπιμότητά του από όλα τα καθ’ ύλην εθνικά και ευρωπαϊκά όργανα και πήρε τον δρόμο της δημοπράτησης το 2014 με προϋπολογισμό 52.753.300 ευρώ, χωρίς αναθεώρηση και ΦΠΑ».

Η σύμβαση 717

«Στον διαγωνισμό που ακολούθησε ανάδοχος αναδείχθηκε ο υποψήφιος με τη χαμηλότερη προσφορά και μετά την έκπτωση το ύψος του έργου διαμορφώθηκε στο ποσό των 41.297.147ευρώ, χωρίς αναθεώρηση και ΦΠΑ. Ακολουθήθηκε η ενημέρωση της Βουλής και ο έλεγχος νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο που ενέκρινε τη σύμβαση. Έτσι, τέλη Σεπτεμβρίου 2014 η διοίκηση της ΕΡΓΟΣΕ υπέγραψε τη σύμβαση για ανάταξη και αναβάθμιση του συστήματος σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης του άξονα Αθήνα-Θεσσαλονίκη-Προμαχώνας. Ο χρόνος υλοποίησης ήταν 2 έτη, δηλαδή παράδοση τέλος Σεπτεμβρίου 2016. Η πρώτη δουλειά του αναδόχου, σύμφωνα με τη σύμβαση και την ειδική συγγραφή υποχρεώσεων, ήταν να κάνει λεπτομερή καταγραφή του υφιστάμενου δικτύου, του εξοπλισμού, ώστε στη συνέχει να μπορεί να γίνει ο προγραμματισμός για την ανάταξη και αναβάθμιση του δικτύου», πρόσθεσε.

Ο κ. Χρυσοχοΐδης, τόνισε ότι «το έργο ήταν απόλυτα αναγκαίο, διότι εν μέσω μνημονίων και κρίσης η Ελλάδα, σε συνεργασία με την ΕΕ, αποφάσισε τον εκσυγχρονισμό του δικτύου από το Ρίο έως τον Προμαχώνα». Σύμφωνα με τον ίδιο, είναι γνωστό ότι «το σύστημα του σιδηροδρομικού δικτύου είχε υποστεί δολιοφθορές σε συστήματα που είχαν τοποθετηθεί, δημιουργώντας σημαντικά έργα ασφάλειας και λειτουργικότητας που έπρεπε να αντιμετωπιστούν. Για αυτό από ΟΣΕ και ΕΡΓΟΣΕ αποφασίστηκε να γίνουν οι γρηγορότερες εργασίες στα συστήματα ασφαλείας του δικτύου. Το έργο έπρεπε να ολοκληρωθεί το συντομότερο δυνατόν».

Ο πρώην υπουργός διευκρίνισε πως «ανάταξη σημαίνει ότι έχουμε πάνω στη γραμμή πολλά διαφορετικά συστήματα από διαφορετικούς παρόχους, εκ των οποίων ορισμένα είναι εκτός λειτουργίας, είτε εξαιτίας βλαβών είτε κλοπής υλικών, που πρέπει να γίνουν και πάλι λειτουργικά και σε μία ενιαία λειτουργία τους. «Αναβάθμιση σημαίνει ότι μετά την ανάταξή τους, ο ανάδοχος θα πρέπει να τα ανατάξει και να λειτουργούν και σε επίπεδο ασφαλείας σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς και οδηγίες. Τα παλαιά συστήματα σηματοδότησης, είναι προφανές ότι δεν είχαν πιστοποίηση όπως απαιτούσαν οι πιο σύγχρονοι κανονισμοί της ΕΕ». Η δε τηλεδιοίκηση, σύμφωνα με τον ίδιο, «είναι η απεικόνιση και οι εξ αποστάσεως χειρισμοί των συστημάτων λειτουργίας και ασφαλείας».

Ο κ. Χρυσοχοΐδης επεσήμανε ότι «τον Γενάρη του 2015 ανέλαβε η νέα κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛ για να υλοποιήσει εντός του συμβατικού χρόνου την εκτέλεση της σύμβαση με χρόνο ολοκλήρωσης τον Σεπτέμβριο του 2016». Στη συνέχεια κατέθεσε στα πρακτικά χρονολόγιο όλων των γεγονότων που προανέφερε.