Ώρα ευθυνών: Έτσι φθάσαμε στην τραγωδία των Τεμπών – Βήμα βήμα ότι έγινε και δεν έγινε – Όσα πρέπει να διερευνήσει η Δικαιοσύνη

Τέμπη. 28 Φεβρουαρίου 2023. Βράδυ. Ώρα 23:22. Το επιβατικό τρένο Intercity 62 που εκτελούσε την διαδρομή Αθήνα-Θεσσαλονίκη, συγκρούεται μετωπικά και με τεράστια ταχύτητα με εμπορική αμαξοστοιχία που κατευθυνόταν από την Θεσσαλονίκη προς την Λάρισα. Αμέσως ξεσπάει μεγάλη πυρκαγιά (τα αίτια της οποίας ακόμη διερευνώνται) στα πρώτα δύο βαγόνια, ενώ φαίνεται πως οι φλόγες τελικά έφτασαν μέχρι και το τρίτο βαγόνι. Οι θερμοκρασίες που αναπτύχθηκαν εκεί, σύμφωνα με την πυροσβεστική, πιθανώς να ξεπέρασαν και τους 1300 βαθμούς. Κόλαση. Θάνατος. Πόνος. Θλίψη. Οργή. 

57 άνθρωποι έχασαν με βάναυσο τρόπο την ζωή τους. Κάποιοι από την σφοδρότητα της σύγκρουσης εκσφενδονίστηκαν από τα παράθυρα και βρέθηκαν στα διπλανά χωράφια. Κάποιοι άλλοι πέθαναν ακαριαία από τις λαμαρίνες που συνέθλιψαν τα κορμιά τους.

Κάποιοι άλλοι κάηκαν ζωντανοί, καθώς εγκλωβίστηκαν εντός της άμορφης μάζας σιδηρικών, που κάποτε αποτελούσαν τα δύο πρώτα βαγόνια. 

Η κυβερνητική διαχείριση και τα υποκριτικά λόγια

Πολύ γρήγορα, η κυβέρνηση, διά στόματος του πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη, σε μια προσπάθεια αποποίησης των ευθυνών της και ενός “damage control” της τραγωδίας, μίλησε για τραγικό ανθρώπινο λάθος, εξάγοντας το πόρισμα πως ο μόνος που φταίει είναι ο μοιραίος σταθμάρχης. Και όταν κατάλαβαν πως αυτή η εκδοχή όχι μόνο δεν τραβάει αλλά εξοργίζει ακόμη περισσότερο τους πολίτες, η κυβέρνηση άλλαξε αφήγημα. Φταίει ο Τσίπρας, φταίει ο Σαμαράς. Και ο Παπανδρέου. Και ο Καραμανλής. Και ο Σημίτης. Εεε και ο Τρικούπης άμα λάχει θα φταίει, αρκεί να αποφύγουμε τις ευθύνες μας…

• Όπως φάνηκε, η παραίτηση του υπουργού μεταφορών κ. Καραμανλή, μάλλον έγινε περισσότερο για τα μάτια του κόσμου και λιγότερο για τις σοβαρές ευθύνες που φέρει ο ίδιος, καθώς, όπως δήλωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, ο κ. Καραμανλής θα είναι κανονικά υποψήφιος στο Νομό Σερρών.

Η προσπάθεα επικοινωνιακής διαχείρισης όχι μόνο δεν πέρασε απαρατήρητη στην κοινωνία (παρά την ευσυνείδητη προσπάθεια των γνωστών αγνώστων στα δημοσιογραφικά πάνελ οι οποίοι με χοντράδες και κυνισμό επιχείρησαν να στηρίξουν το κυβερνητικό αφήγημα)…..

… αλλά ο ξεσηκωμός είναι τόσο μεγάλος (διαδοχικά συλαλλαλητήρια που συνεχίζονται με την ίδια ένταση) ώστε οι ιθύνοντες νόες αναγκάστηκαν να αλλάζουν διαρκώς αφηγήματα από το αρχικό “ανθρώπινο λάθος” του Κυριάκου Μητσοτάκη μέχρι το “φταίμε όλοι” και τις υποκριτικές συγγνώμες.

Αποκορύφωμα… το υπουργικό

Αλλά γιατί η κοινωνία και ειδικά οι νέοι θεωρούν υποκρισία όλα όσα γίνονται από κυβερνητικής πλευρά τις τελευταίες μέρες μετά την ανείπωτη τραγωδία;

Εδώ, αξίζει να θυμηθούμε πως ο κ. Καραμανλής, ως υπουργός μεταφορών, στις 20 Φεβρουαρίου του 2023, διαρρήγνυε τα ιμάτια του και εγκαλούσε βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ που τόλμησε να χαρακτηρίσει ανασφαλές το τρενάκι στο Πηλίου, λέγοντας χαρακτηριστικά σε υψηλό τόνο: “Ντρέπομαι που θέτετε θέματα ασφαλείας. Να ανακαλέσετε αμέσως. Διασφαλίζουμε την ασφάλεια”. 8 μέρες μετά από αυτή την υποκριτική δήλωση, καθώς ο κ. Καραμανλής γνώριζε πολύ καλά την τραγική κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο σιδηρόδρομος, συνέβη το δυστύχημα των Τεμπών…

Η δήλωση Καραμανλή:

Βουλη 20 Φεβ 2023: «Είναι ντροπή -και ντρέπομαι- που θέτετε θέματα ασφαλείας και θα ήθελα να ανακαλέσετε αμέσως» έλεγε ο παραιτηθείς σήμερα Καραμανλής. Ο Μαρκόπουλος πριν λίγο τον είπε λεβέντη. Γιατί λεβέντης; Επειδή με απόφαση Μητσοτάκη σκότωσε 50 παιδιά; pic.twitter.com/OTcF1RePZ1

— Πεν Νταλαούρα (@ntalaoura) March 2, 2023

Είπε ψέματα ο Καραμανλής; Θα αφήσουμε να απαντήσει ένας συνάδελφός του. Ο Άδωνης Γεωργιάδης:

Η υποψηφιότητα Καραμανλή σαφώς και είναι νόμιμη (αν και δέχεται αφόρητες πιέσεις να την αποσύρει με διάφορες ερμηνείες). Όμως, πόσο ηθική είναι και πού αποσκοπεί (κάποιοι λένε ότι στόχος είναι ασυλία);

Πόσο ηθικό είναι ο υπουργός μεταφορών που δεν σήκωνε μύγα στο σπαθί του για την ασφάλεια του σιδηρόδρομου και τελικά φέρει σημαντικό μερίδιο ευθύνης για τις 57 αθώες ψυχές που χάθηκαν να είναι υποψήφιος, ενώ γνώριζε από πρώτο χέρι, μέσω των καταγγελιών των συνδικαλιστικών οργανώσεων, για τα μηδαμινά μέτρα ασφάλειας;

• Οι ευθύνες βαραίνουν μόνο τον σταθμάρχη που σαφώς έκανε λάθος και θα καταδικαστεί γι’ αυτό ή μήπως πρέπει να αναζητηθούν και οι πολιτικές ευθύνες για όσους γνώριζαν την κατάσταση αλλά δεν έκαναν τίποτα;

Η “προφητική” προειδοποίηση των συνδικαλιστών

Στις 7 Φεβρουαρίου 2023 (3 εβδομάδες πριν την τραγωδία των Τεμπών), αποστέλλεται προς τον τότε υπουργό μεταφορών κ. Καραμανλή, μια προφητική, δυστυχώς όπως αποδείχτηκε, ανακοίνωση από την Δημοκρατική Ενωτική Συνδικαλιστική Κίνηση Σιδηροδρόμων, στην οποία καταγγέλλονται οι ελλιπέστατες συνθήκες ασφάλειας τόσο για τους μηχανοδηγούς, όσο και για τους επιβάτες που εμπιστεύονται το τρένο και καταλήγει λέγοντας:

• “Δεν θα περιμένουμε το δυστύχημα που έρχεται, για να τους δούμε να χύνουν κροκοδείλια δάκρυα κάνοντας διαπιστώσεις”. 

Πιο αναλυτικά οι συνδικαλιστές διεκδικούσαν:

• Άμεση πρόσληψη στον ΟΣΕ και την HELLENIC TRAIN μόνιμου προσωπικού με συγκροτημένα δικαιώματα για την κάλυψη των πολύ μεγάλων και σοβαρών ελλείψεων σε όλες τις ειδικότητες. Αντίστοιχη εξειδίκευση και πιστοποίηση του προσωπικού.
• Προγράμματα εκπαίδευσης όλων των εργαζομένων στον ασφαλή τρόπο εκτέλεσης των εργασιών.
• Ολοκλήρωση των έργων υποδομής και ασφαλούς λειτουργίας 
• του σιδηροδρομικού δικτύου.
• Σωστή συντήρηση και επισκευή του τροχαίου υλικού και της γραμμής.
• Συντήρησης, επισκευή και εκσυγχρονισμού όλου του τεχνικού εξοπλισμού και όλων των εγκαταστάσεων για ασφαλή εργασία.
• Μέτρα ασφαλούς κυκλοφορίας των τρένων ιδιαίτερα κατά τη διέλευσή τους από κατοικημένες περιοχές.
• Να χορηγηθούν όλα τα Μέσα Ατομικής Προστασίας.
• Τεχνικός Ασφάλειας και Γιατρός Εργασίας σε κάθε συγκρότημα.

Τα 27+1 περιστατικά στην 4ετία της Νέας Δημοκρατίας που αγνοήθηκαν (δεκάδες εκτροχιασμοί, βλάβες, ταλαιπωρία επιβατών, περίπτωση με λάθος τοποθέτηση κλειδιού)

Ούτε ένα, ούτε δύο αλλά 28 (με τελευταίο το δυστύχημα των Τεμπών) είναι τα καταγεγραμμένα περιστατικά στη διακυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, όπου σε κάποια απ’ αυτά από καθαρή τύχη δεν θρηνήσαμε θύματα. Εκτροχιασμοί τρένων και βαγονιών, καθίζηση γραμμών, βλάβες στις υποδομές, κατολισθήσεις και σύγκρουση σε βράχια, τραυματισμοί επιβατών, ακόμη και περίπτωση εκτροχιασμού εξαιτίας λάθους στα “κλειδιά”. 27 ισχυρότατες προειδοποιήσεις, οι οποίες, όπως φαίνεται, αγνοήθηκαν από τον αρμόδιο υπουργό κ. Καραμανλή και από την κυβέρνηση.

1. 15.10.19: Εκτροχιασμός βαγονιού της ΤΡΑΙΝΟΣΕ στο Λιανοκλάδι.
2. 6.11.19: Λόγω αστοχίας υποδομής, καταργούνται τα δρομολόγια Λιόσια-Κορωπί-Λιόσια. Αδυναμία εκτέλεσης δρομολογίων μεταξύ σιδηροδρομικών σταθμών Λιοσίων και Νερατζιώτισσας.
3. 2.12.19: Προβλήματα στα δρομολόγια του προαστιακού της ΤΡΑΙΝΟΣΕ έπειτα από καθίζηση της γραμμής στην Κινέτα.
4. 6.3.20: Εκτροχιασμός βαγονιού του προαστιακού στην Πάτρα.
5. 7.8.20: Προβλήματα στο δίκτυο κοντά στον σιδηροδρομικό σταθμό Θεσσαλονίκης λόγω κακοκαιρίας. Ταλαιπωρία εκατοντάδων επιβατών.
6. 20.8.20: Εκτροχιασμός συρμών αμαξοστοιχίας του προαστιακού στο Ξυλόκαστρο.
7. 19.9.20: Διακοπή της σιδηροδρομικής σύνδεσης Αθήνας-Θεσσαλονίκης λόγω της κακοκαιρίας «Ιανός».
8. 13.10.20: Εκτροχιασμός του τρένου προς Χαλκίδα λόγω πτώσης βράχων στη γραμμή.
9. 17.1.21: Πρόσκρουση του τρένου 87 στο δρομολόγιο Φλώρινα-Θεσσαλονίκη σε βράχια, σε γαλαρία κοντά στη Βέροια.
10. 16.2.21: Κακοκαιρία «Μήδεια». Ακυρώσεις δρομολογίων Αθήνα-Θεσσαλονίκη λόγω δέντρων και καλωδίων στη γραμμή. Εκτροχιασμός βαγονιού του προαστιακού στις Αχαρνές. Βλάβη της ηλεκτροκίνησης στο τμήμα Άγιος Στέφανος-Οινόη. Επί δύο μήνες στο τμήμα αυτό οι ηλεκτροκίνητες μηχανές έπρεπε να αντικαθίστανται με πετρελαιοκίνητες, με αποτέλεσμα μεγάλες καθυστερήσεις.
11. 11.3.21: Συρμός του προαστιακού σιδηροδρόμου της Πάτρας εκτροχιάστηκε στον σιδηροδρομικό σταθμό Αγίου Ανδρέα.
12. 10.8.21: Βλάβες στις υποδομές και καθυστερήσεις στον άξονα Αθήνα-Θεσσαλονίκη λόγω των πυρκαγιών.
13. 25.8.21: Εκτροχιασμός τρένου στις Σέρρες. Δύο βαγόνια με πετρέλαιο βγαίνουν από τις γραμμές.
14. 14.10.21: Διακοπή της κυκλοφορίας όλων των τρένων προς Θεσσαλονίκη και προς Χαλκίδα λόγω προβλημάτων υποδομής.
15. 8.12.21: Εκτροχιασμός αμαξοστοιχίας με 75 επιβάτες στον Ρέντη.
16. 25.1.22: 140 επιβάτες της αμαξοστοιχίας 54 μένουν για 8 ώρες εγκλωβισμένοι σε πολικές θερμοκρασίες και χωρίς θέρμανση στη Λιβαδειά λόγω βλάβης στην αμαξοστοιχία. Οι εφεδρικές αμαξοστοιχίες που εστάλησαν χάλασαν επίσης, ενώ η εκχιονιστική μηχανή που επιχείρησε να σπρώξει το τρένο προσέκρουσε πάνω του με αποτέλεσμα τον τραυματισμό 10 επιβατών. Ακινητοποίηση τρένου στην Οινόη για πολλές ώρες.
17. 30.1.22: Εκτροχιασμός στα Καλάβρυτα της αμαξοστοιχίας που εκτελούσε το δρομολόγιο Διακοφτό-Καλάβρυτα.
18. Φεβρουάριος 2022: Τα δρομολόγια του προαστιακού προς τον Πειραιά τερματίζουν στον σταθμό του Ρέντη, όπου γίνεται μετεπιβίβαση σε άλλον συρμό. Άλλα δρομολόγια πραγματοποιούνται με ντιζελοκίνητους συρμούς, μολονότι το δίκτυο είναι πλήρως εξηλεκτρισμένο. Σύμφωνα με εργαζόμενους, κύρια αιτία είναι η έλλειψη επαρκούς αριθμού ηλεκτροκίνητων συρμών. Καθυστερήσεις, αραιώσεις στα δρομολόγια και εικόνα εγκατάλειψης στους σταθμούς, με σκάλες και ανελκυστήρες εκτός λειτουργίας.
19. 23.6.22: Διακοπή της ηλεκτροκίνησης σε σημαντικό μήκος του άξονα Αθηνών-Θεσσαλονίκης.
20. 28.7.22: Ακινητοποίηση του «Λευκού Βέλους» κοντά στον σταθμό της Δεκέλειας, με 130 επιβάτες σε συνθήκες αφόρητης ζέστης και τον κλιματισμό εκτός λειτουργίας. Το δεύτερο τρένο που εστάλη να παραλάβει τους επιβάτες υπέστη επίσης βλάβη, με αποτέλεσμα απώλεια ηλεκτροκίνησης σε μεγάλο τμήμα του δικτύου.
21. 1.8.22: Ακινητοποίηση αμαξοστοιχίας στο Λιανοκλάδι έπειτα από σύγκρουση με αγελάδα. Επανεκκινεί, αλλά ύστερα από 15 λεπτά εκτροχιάζεται λόγω αμέλειας στα κλειδιά.
22. 21.8.22: Λόγω έλλειψης προσωπικού, τα δρομολόγια από το μεσημέρι της Κυριακής και μετά γίνονται με λεωφορεία.
23. 10.10.22: Μερικός εκτροχιασμός τρένου στο Λιανοκλάδι λόγω ξεχασμένου κλειδιού.
24. 21.10.22: Δεύτερος εκτροχιασμός, μέσα σε δέκα ημέρες, επιβατικής αμαξοστοιχίας στη Φθιώτιδα, σε τμήμα που έχει εγκαινιαστεί σύστημα τηλεδιοίκησης μόλις τέσσερις μήνες πριν.
25. 25.10.22: Καθυστερήσεις και ακυρώσεις δρομολογίων στον προαστιακό λόγω κομμένου καλωδίου.
26. 20.2.23: Κοντά στη Λαμία αμαξοστοιχία της Hellenic Train περνάει κάτω από γέφυρα που αιωρείται κρεμασμένη από γερανό.
27. 28.2.23: Καλώδιο ηλεκτροκίνησης 25.000 βολτ κόβεται και πέφτει πάνω σε αμαξοστοιχία με 450 επιβάτες.
28. 1.3.23: Το δυστύχημα στα Τέμπη

Μια παραίτηση με σοβαρές καταγγελίες για το σύστημα ECTS

Επίσης, πέρα από τις συνδικαλιστικές προειδοποιήσεις προς τον υπουργό, το καμπανάκι του κινδύνου είχε χτυπήσει στις 27 Απριλίου του 2022, περίπου 10 μήνες πριν το δυστύχημα των Τεμπών και ο Χρήστος Κατσιούλης, ο οποίος τότε ήταν στέλεχος της εταιρείας ΕΡΓΟΣΕ και πιο συγκεκριμένα πρόεδρος της επιτροπής για το περιβόητο σύστημα ECTS. 

• Στην αιχμηρή παραίτηση του ο κ. Κατσιούλης, προχωρά σε συγκεκριμένες και πολύ σοβαρές καταγγελίες για τα ανύπαρκτα συστήματα ασφαλείας, την μη τήρηση πολλών αντικειμένων από την σύμβαση 717 και την μη τήρηση των δεσμεύσεων της χώρας μας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση για την ολοκλήρωση του συστήματος ECTS.

Πιο συγκεκριμένα κατήγγειλε τα εξής:

• Τη μη τήρηση του φυσικού αντικειμένου της σύμβασης 717 και του τρόπου υλοποίησης του ETCS στα τμήματα Αχαρνές – Οινόη, Δομοκός — Λάρισα και Λάρισα — Πλατύ, διότι καταργούνται συμβατικά δρομολόγια και συμβατικές ενδείξεις φωτοσημάτων.
• Τη μη τήρηση του φυσικού αντικειμένου της σύμβασης 717 με την αναίτια αποξήλωση των εν λειτουργία (χρηματοδοτούμενων με ευρωπαϊκά κονδύλια) υφιστάμενων συστημάτων αλληλεξάρτησης στους Σ. Σ.Τανάγρα, Ελεώνα, Θήβα, Σφίγγα, Αλίαρτο, Αλαλκομενές, Λιβαδειά, Δαύλεια και την αντικατάστασή τους με ένα σύστημα αλληλεξάρτησης, διότι επιφέρουν τεράστιες καθυστερήσεις στη σύμβαση του ETCS επί γραμμής
• Την κακοδιαχείριση της σύμβασης ανάταξης της σηματοδότησης στο τμήμα Δομοκός — Λάρισα και τις τεράστιες καθυστερήσεις που αυτή ακόμα επιφέρει στη σύμβαση του ETCS επί γραμμής
• Τη μη τήρηση του συμβατικού αντικειμένου της σύμβασης 717 στο τμήμα Οινόη — Τιθορέα με την κατάργηση της συμβατικά προβλεπόμενης τμηματοποίησης της γραμμής και την αντικατάσταση των συμβατικά προβλεπόμενων κυκλωμάτων γραμμής με μετρητές αξόνων, διότι με την υλοποίηση του ETCS θα επιτρέπεται η κυκλοφορία των τρένων στο εν λόγω τμήμα με 200Κm/h, χωρίς σε αυτό να υπάρχει καμία ένδειξη της κατάστασης της γραμμής, ακόμα και θραύση αυτής, με ό,τι αυτό συνεπάγεται στην ασφάλεια κυκλοφορίας των τρένων.
• Τις δεσμεύσεις προς στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ως προς την αποπεράτωση του ETCS τον Οκτώβριο του 2022, δεδομένου ότι η παράταση της σύμβασης ανάταξης της σηματοδότησης (Σ.717) λήγει το Μάιο του 2022, χωρίς να έχει σημειωθεί πρόοδος στην εξέλιξή της.

Τι είναι το σύστημα ECTS – Η σύμβαση 717 για το ηλεκτρονικό σύστημα ελέγχου και οι 5 τροποποιήσεις της που οδήγησαν σε εγκληματικές καθυστερήσεις

Το σύστημα ETCS (European Train Control System), είναι το σύστημα που αναλαμβάνει τον αυτόματο έλεγχο της κυκλοφορίας των τρένων, ελέγχοντας συνεχώς την κίνηση των συρμών με δυνατότητα να αποτρέπει το ανθρώπινο λάθος. Το σύστημα έχει τη δυνατότητα όχι μόνο να καθοδηγεί τη σηματοδότηση αλλά και στην ακραία περίπτωση που ο μηχανοδηγός δεν έχει τον έλεγχο του τρένου (λόγω κάποιας βλάβης) και σε περίπτωση που δύο τρένα βρεθούν στην ίδια γραμμή (όπως έγινε το βράδυ της Τρίτης) έχει τη δυνατότητα να φρενάρει σταδιακά και τα δύο τρένα, με σκοπό να αποφεύγονται τραγωδίες όπως αυτή της 28ής Φεβρουαρίου.

Το έργο για το ηλεκτρονικό σύστημα ελέγχου των τρένων είχε ενταχθεί στο ΕΣΠΑ 2014-2020, με την αρχική σύμβαση 717 για την υλοποίησή του να υπογράφεται στις 26 Δεκεμβρίου του 2016. Το έργο είχε αρχικό προϋπολογισμό σε όρους δημόσιας δαπάνης (δηλαδή κοινοτικής και εθνικής  συμμετοχής) ύψους  65,87 εκατ. ευρώ.  

Το φυσικό αντικείμενο του έργου αφορούσε:

• Την ανάταξη και αναβάθμιση του υφιστάμενου συστήματος συμβατικής σηματοδότησης – τηλεδιοίκησης, σε εντοπισμένα τμήματα του άξονα Αθήνα-Θεσσαλονίκη-Προμαχώνας (πλην του τμήματος Τιθορέα-Δομοκός) μήκους 519.4 χλμ. και αντικατάσταση 70 αλλαγών τροχιάς επί του ίδιου άξονα.

• Την εγκατάσταση και προσωρινή παραλαβή του συστήματος ελέγχου – χειρισμού σηματοδότησης ETCS level 1 σε 402 χλμ. του σιδηροδρομικού άξονα Αθήνα-Θεσσαλονίκη και συγκεκριμένα: Εγκατάσταση της καλωδίωσης και προσωρινή παραλαβή του στο τμήμα Λάρισα – Πλατύ Εγκατάσταση και προσωρινή παραλαβή ETCS level 1 στα τμήματα:

– Σιδηροδρομικού Σταθμού Οινόης – Σ.Σ. Τιθορέας

– Σ.Σ. Πλατέως – Σ.Σ. Προμαχώνα 

• Εκπαίδευση, ανταλλακτικά, συντήρηση μετά άρσης βλαβών και τεκμηρίωση του συστήματος ETCS για όλα τα τμήματα του άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Προμαχώνα (πλην Τιθορέα – Δομοκός) και του τμήματος Οινόη – Χαλκίδα συνολικού μήκους 541 χλμ.

Η  ημερομηνία παράδοσης του έργου με βάση την αρχική σύμβαση ήταν η 26η Δεκεμβρίου του 2020. Ήταν όμως μοιραίο να μην ξεφύγει από τη διαδικασία υλοποίησης των  περισσότερων έργων του ΕΣΠΑ.

Οι 5 τροποποιήσεις της σύμβασης

Παρά το ότι το έργο άπτονταν της ασφαλούς διακίνησης επιβατών σε ένα δίκτυο που τα τρένα κινούνταν “τυφλά” σε κάποια σημεία με το ανθρώπινο λάθος να απειλεί κάθε μέρα τις μετακινήσεις με τρένο, η περίφημη σύμβαση 717 του ΟΣΕ κατάντησε άλλο ένα “γεφύρι της Άρτας”. Η αρχική σύμβαση είχε συνολικά 5 τροποποιήσεις, οι οποίες άλλαξαν τον προϋπολογισμό, το φυσικό αντικείμενο και τελικά τον χρόνο παράδοσης του έργου.

Συγκεκριμένα:

• Η  πρώτη  τροποποίηση  ήρθε  στις 6 Σεπτεμβρίου 2018  και  είχε να  κάνει με μια  εσωτερική ανακατανομή δαπανών του έργου.

• Στις 11 Οκτωβρίου του 2018 έγινε η δεύτερη τροποποίηση με μια αλλαγή με την οποία απλώς ενσωμάτωναν τη δυνατότητα που είχε δοθεί από την Κομισιόν να  χρηματοδοτούνται  τα έργα του ΕΣΠΑ που υλοποιούσε η Ελλάδα με χρηματοδότηση 100% από κοινοτικούς πόρους.

• Η  3η τροποποίηση  της σύμβασης, έγινε στις 25 Μαΐου 2019. Με  αυτήν,  εκτός από τη νέα αύξηση του προϋπολογισμού στα 83 εκατ. ευρώ, μειώθηκε το φυσικό αντικείμενο του έργου. Ειδικότερα, ο εκσυγχρονισμός σιδηροδρομικών γραμμών με συστήματα σηματοδότησης, τηλεδιοίκησης, τηλεπικοινωνιών αντί για τα 519,4 χιλιόμετρα θα  κάλυπτε τελικά  402 χιλιόμετρα σιδηροδρομικής γραμμής.

• Στην 4η τροποποίηση στις 23 Δεκεμβρίου του 2020, η ολοκλήρωση του έργου παρατάθηκε κατά  16  μήνες  ως τις  26  Μαρτίου του 2023, αφού σύμφωνα με την  ΕΡΓΟΣΕ προέκυψαν ανάγκες επιπλέον εργασιών για την ολοκλήρωση του έργου και ενώ υπήρχαν διαβεβαιώσεις ότι είχε ολοκληρωθεί το 85% του φυσικού αντικειμένου.

• Στην 5η τροποποίηση της σύμβασης, στις 20 Οκτωβρίου του 2021, έγινε δεύτερη αναθεώρηση του προϋπολογισμού του έργου προς τα πάνω στα 87,3  εκατ. ευρώ.

Με υπογραφή Καραμανλή οι διαδοχικές παρατάσεις για σηματοδότηση και τηλεδιοίκηση

Σύμφωνα με έγγραφα που δημοσίευσε η “ΑΥΓΗ”, ο πρώην υπουργός έδωσε εντολή και υπέγραψε διαδοχικές παρατάσεις στην ολοκλήρωση της σύμβασης αναβάθμισης στη σηματοδότηση και τηλεδιοίκηση, ενώ σύμφωνα με εσωτερικά έγγραφα της ΕΡΓΟΣΕ, χορηγούνται ακόμη τρεις διαδοχικές παρατάσεις στην κοινοπραξία, δύο μέσα στο 2022 και τελευταία μέχρι τις 19.3 του 2023.

• Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με απόφαση του παραιτηθέντος υπουργού με ημερομηνία 6 Μαρτίου 2020, που είναι αναρτημένη στη Διαύγεια, χορηγείται στην κοινοπραξία παράταση 14 μηνών στην ολοκλήρωση του έργου μέχρι τις 26.1.2021 μετά από σχετικό αίτημα των εταιρειών.

Όπως περιγράφεται στην Υπουργική Απόφαση: «Αποδεχόμαστε τη με αρ. πρωτ. ΟΔΟ-717/1820/21-02-2020 (αρ. πρωτ. ΕΡΓΟΣΕ 1804/20/21-02-2020) ένσταση, κατ’ άρθρο 174 του Ν. 4412/2016, της αναδόχου κοινοπραξίας “ΤΟΜΗ Α.Β.Ε.Τ.Ε. – ALSΤOM TRANSPORT S.A.” κατά της σιωπηρής (τεκμαιρόμενης) απόρριψης του με αρ. πρωτ. ΟΔΟ717/1748/21-10-2019 (αρ. πρωτ. ΕΡΓΟΣΕ 10392/19/21-10-2019) αιτήματος της αναδόχου κοινοπραξίας για χορήγηση παράτασης της αποκλειστικής προθεσμίας και της συνολικής προθεσμίας κατά 14 μήνες, ήτοι ως 26-01-2021, με αναθεώρηση τιμών, στο πλαίσιο του έργου: “Ανάταξη και αναβάθμιση του συστήματος Σηματοδότησης-Τηλεδιοίκησης και Αντικατάσταση 70 αλλαγών τροχιάς σε εντοπισμένα τμήματα του άξονα Αθήνα-Θεσσαλονίκη-Προμαχώνας”» (Α.Σ. 717).

• Πρόκειται για την πρώτη μετά την ανάληψη του υπουργικού θώκου από τον Κ. Καραμανλή παράταση που χορηγείται στην κοινοπραξία, την οποία ακολουθούν και άλλες παρατάσεις από την ΕΡΓΟΣΕ υπό τη σκέπη της απόφασης του παραιτηθέντος πλέον υπουργού Μεταφορών.

Και αυτό γιατί η τελευταία παράταση είχε εγκριθεί με την υπ’ αριθμόν. 3545/26-09-2018 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΡΓΟΣΕ A.E., με την οποία εγκρίθηκε παράταση «της 7ης αποκλειστικής τμηματικής προθεσμίας του έργου και της συνολικής προθεσμίας του έργου έως την 26-11-2019», όπως αναφέρεται στο κείμενο της ίδιας απόφασης.

• Την ντιρεκτίβα του Κ. Καραμανλή ακολουθούν ακόμη τρεις παρατάσεις, αυτή τη φορά από το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΡΓΟΣΕ, και συγκεκριμένα μία έως τις 26.5.2022, άλλη μία μέχρι τις 19.7.2022 και τελευταία μέχρι τις 19.3.2023, όπως προκύπτει από τα υπηρεσιακά έγγραφα της ΕΡΓΟΣΕ.

Πώς παρέδωσε ο ΣΥΡΙΖΑ την σύμβαση 717 στην κυβέρνηση – Το αποκαλυπτικό έγγραφο της ΕΡΓΟΣΕ

• Σύμφωνα με εσωτερικό έγγραφο της ΕΡΓΟΣΕ που είδε το φως της δημοσιότητας, το 2018 (εντός της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ) η σύμβαση 717 είχε ολοκληρωθεί σε ποσοστό 68%. 

Πρόκειται για την εισήγηση του διευθύνοντος συμβούλου κ. Διονέλη προς το Διοικητικό Συμβούλιο της εταιρείας με ημερομηνία 21 Σεπτεμβρίου 2018 που ενημερώνει για την εξέλιξη του έργου της 717 για την ανάταξη και αναβάθμιση του συστήματος σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης στον άξονα Αθήνα-Θεσσαλονίκη-Προμαχώνας. Η εισήγηση κατατίθεται στο πλαίσιο λήψης απόφασης για την έγκριση της 7ης κατά σειρά παράτασης της περίφημης σύμβασης του 2014, η οποία μέχρι και σήμερα παραμένει ανολοκλήρωτη.

Στο πλαίσιο της εισήγησης ο διευθύνων σύμβουλος ενημερώνει στην 6η σελίδα του κειμένου για την «πορεία του έργου» σε σχέση με «τα εγκατεστημένα συστήματα της σηματοδότησης της σιδηροδρομικής γραμμής του κύριου άξονα ΠΑΘΕΠ, τα οποία ανατάσσονται-αναβαθμίζονται μέσω της παρούσας σύμβασης 717». Όπως σημειώνει χαρακτηριστικά στην ανάλυσή του, «το έργο έχει ολοκληρωθεί σήμερα σε ποσοστό 68% περίπου».

• Αξίζει να σημειώσουμε πως το ποσοστό αυτό ολοκλήρωσης αφορά το συμβατικό αντικείμενο της 717 σύμβασης για την αναδιάταξη της υφιστάμενης υποδομής σηματοδότησης στις γραμμές του κεντρικού άξονα Αθήνα-Θεσσαλονίκη-Προμαχώνα (πλην Τιθορέας-Δομοκού), προκειμένου να συνδεθεί το Ευρωπαϊκό Σύστημα Ελέγχου των Τρένων (ETCS).

Τα εσωτερικά έγγραφα της ΕΡΓΟΣΕ:

Στο αρχείο έρευνα της οικονομικής εισαγγελίας για την σύμβαση 717

Σύμφωνα με δημοσίευμα της “Καθημερινής”, η Οικονομική Εισαγγελία αποφάσισε να πραγματοποιήσει προκαταρκτική εξέταση (μετά από καταγγελίες), στο πλαίσιο της οποίας ζήτησε από την Εθνική Αρχή Διαφάνειας (ΕΑΔ) να διεξαγάγει έλεγχο επί της σύμβασης.

• Μετά τον έλεγχο η ΕΑΔ εκπόνησε πολυσέλιδη έκθεση η οποία έβαζε στον κάδρο των ευθυνών τη στάση των εργολαβικών εταιρειών από το 2014, όπως και τη διοίκηση της ΕΡΓΟΣΕ κατά τη σύνταξη των τευχών δημοπράτησης το 2013.

Το πόρισμα της ΕΑΔ διαπιστώνει, μεταξύ άλλων, τα εξής:

α) Παράλειψη τήρησης των υποχρεωτικών προθεσμιών έγκρισης των μελετών.

β) Σφάλματα κυρίως στην τηλεδιοίκηση Αθήνας και Λάρισας κατά το στάδιο της σύνταξης των τευχών δημοπράτησης.

γ) Χαμηλή και δυσανάλογη του συμβατικού χρόνου πρόοδο των εργασιών, λόγω καθυστέρησης εκπλήρωσης των συμβατικών υποχρεώσεων του αναδόχου.

Το πόρισμα ελέγχου της ΕΑΔ υποβλήθηκε στους οικονομικούς εισαγγελείς στις 30 Σεπτεμβρίου 2021 -όταν ακόμη πρόεδρος της Αρχής ήταν ο εκλεκτός του πρωθυπουργού Άγγελος Μπίνης-, ωστόσο η Οικονομική Εισαγγελία αποφάσισε να αρχειοθετήσει την υπόθεση γιατί, σύμφωνα με την Καθημερινή, δεν τεκμαίρονταν ενδείξεις απιστίας, αδίκημα για το οποίο διενεργήθηκε η προκαταρκτική εξέταση.

Έρευνα και της Ευρωπαϊκής εισαγγελίας για την σύμβαση 717

Η περιβόητη σύμβαση 717 του 2014, σχετικά με την αναβάθμιση του συστήματος σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης των ελληνικών σιδηροδρόμων, έχει μπει στο στόχαστρο και της εισαγγελίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

• Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας επιβεβαίωσε ότι βρίσκεται σε εξέλιξη μια έρευνα που εξετάζει αποκλειστικά πιθανές ζημιές στα οικονομικά συμφέροντα στην ΕΕ.

Ωστόσο, δεν ανέφερε περισσότερες λεπτομέρειες για το στάδιο, στο οποίο βρίσκονται οι έρευνες, με σκοπό να μην διακινδυνεύσει η έκβασή τους.

Σημειώνεται ότι στις αρμοδιότητες της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας ανήκει η διερεύνηση, η δίωξη και η εκδίκαση εγκλημάτων που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ. Σε αυτά συγκαταλέγονται οικονομικά και χρηματοοικονομικά εγκλήματα, όπως είναι η κατάχρηση κεφαλαίων, το ξέπλυμα χρήματος, η απάτη στον τομέα του ΦΠΑ και η διαφθορά.

Οι ανεκπλήρωτες δεσμεύσεις της Hellenic Train και το δώρο 800 εκατομμυρίων από την κυβέρνηση επί υπουργίας Καραμανλή

• Στις 14 Σεπτεμβρίου του 2017, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ιδιωτικοποίησε τα τρένα, μεταβιβάζοντας την τότε ΤΡΑΙΝΟΣΕ στην ιταλική Ferrovie dello Stato Italiane, έναντι μόλις 45 εκατ. ευρώ.

Πέρυσι η εταιρεία και το Ελληνικό Δημόσιο υπέγραψαν τη συμφωνία παράτασης για πέντε χρόνια της δεκαετούς σύμβασης για την ανάθεση «Υποχρεώσεων Δημόσιας Υπηρεσίας επιβατικών σιδηροδρομικών μεταφορών» ύψους 50 εκατ. ευρώ, τα οποία θα λάβει η Hellenic Train αν ολοκληρώσει μέχρι το τέλος του 2029 επενδύσεις 163,5 εκατ. ευρώ.

• Παρά τις δεσμεύσεις για επενδύσεις 500 εκατ. ευρώ, που ήταν στις υποχρεώσεις της έως το 2020, αξίζει να σημειωθεί πως η Hellenic Train δεν έχει εκπληρώσει ακόμη την υπόσχεσή της.

Η νέα σύμβαση, που λήγει στις 31 Δεκεμβρίου 2031, προβλέπει πως η Hellenic Train θα επενδύσει μέχρι τον Δεκέμβριο του 2029 περίπου 47,5 εκατ. ευρώ για τα πέντε «ασημένια βέλη», τις αμαξοστοιχίες ETR470 που δρομολογούνται στη διαδρομή Αθήνα-Θεσσαλονίκη, 54 εκατ. ευρώ για τη μίσθωση 10 νέων υδρογονοκίνητων τρένων, 32 εκατ. για τη μίσθωση 10 νέων ηλεκτροκίνητων τρένων. Επιπλέον, θα πρέπει να επενδύσει 15 εκατ. ευρώ για συστήματα τεχνολογίας, για εγκατάσταση περιστρεφόμενων θυρών στον σταθμό Αθηνών, για συστήματα πληροφόρησης επιβατών, για σύστημα διαχείρισης στόλου, και άλλα 15 εκατ. ευρώ για αναβάθμιση του μισθωμένου στόλου 15 τρένων.

• Σύμφωνα με αποκαλυπτικά έγγραφα που παρουσίασε στο ieidiseis ο Δήμος Βερύκιος, το ελληνικό Δημόσιο ζημιώθηκε 800 εκατομμύρια ευρώ στους χειρισμούς του με τον Ιταλικό Όμιλο Trainitalia.

Μάλιστα, τα έγγραφα αυτά, πεισματικά αρνούνταν να τα καταθέσει την Βουλή ο τότε υπουργός μεταφορών κ. Καραμανλής.

Τα επίμαχα έγγραφα:

Α: Το Μνημόνιο Συνεργασίας Ελληνικού Δημοσίου – ΤΡΑΙΝΟΣΕ που υπογράφτηκε στις 29 Νοεμβρίου 2019 παρουσία του υπουργού υποδομών και μεταφορών, Κώστα Καραμανλή, και τη διοίκηση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, τον μέτοχο της μητρικής εταιρίας Trenitalia και του Ιταλού πρέσβη Luigi Maras. Το μνημόνιο αφορά στη διαπραγμάτευση για την ανάθεση υποχρέωσης δημόσιας υπηρεσίας σιδηροδρομικής μεταφοράς με ταυτόχρονη εξασφάλιση επενδύσεων 2,5 δισ. ευρώ στην Ελλάδα μέσα στα επόμενα 9 χρόνια για ουσιαστική αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών στο σιδηροδρομικό δίκτυο.

Οι άμεσες επενδύσεις ΤΡΑΙΝΟΣΕ στην απόφαση του Δ.Σ. της εταιρείας του Νοεμβρίου 2020 κυμαίνονται από 645 έως 810 εκατ. ευρώ. Βασική προϋπόθεση όπως καταγράφεται στο άρθρο 20 του μνημονίου είναι το Ελληνικό Δημόσιο να προβεί στην: 1) Ολοκλήρωση της σηματοδότησης στον άξονα Πειραιάς – Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Ειδομένη (Σύμβαση 717 της ΕΡΓΟΣΕ) μέχρι τέλος του 2021. 2) Να θέσει σε λειτουργία του ETCS στον άξονα Πειραιάς – Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Ειδομένη (Σύμβαση 10005 της ΕΡΓΟΣΕ) μέχρι τέλος του 2021. Επίσης, για τις ιταλικές επενδύσεις των 645 εκατ. ευρώ στην Ελλάδα παρέχεται, ως αντάλλαγμα εκ μέρους του Δημοσίου, μια επιδότηση 750 εκατ ευρώ (50 εκατ. ανά έτος επί 15 έτη).

Β: Το παραπάνω μνημόνιο διαμορφώνεται σε Σύμβαση Παροχής Δημόσιας Υπηρεσίας μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της ανώνυμης εταιρίας με την επωνυμία «ΤΡΑΙΝΟΣΕ Μεταφορές – Μεταφορικές Υπηρεσίες». Ωστόσο, οι ημέρες, οι εβδομάδες, οι μήνες και τα χρόνια περνούν και τίποτε δεν υλοποιήθηκε απ΄ όσα προβλέπονταν στο μνημόνιο συνεργασίας. Ούτε έργα σηματοδότησης, ούτε η λειτουργία του ETCS ολοκληρώθηκαν μέχρι το τέλος του 2021 από το ελληνικό Δημόσιο, αλλά και ούτε επενδύσεις ξεκίνησαν από την ιταλική εταιρεία.

• Αντιθέτως, το ελληνικό Δημόσιο καταβάλλει κανονικά την επιδότηση των 50 εκατομμυρίων ετησίως για τις άγονες γραμμές. Αίφνης, στις 9 Ιουλίου του 2022 επικυρώνεται στη Βουλή η σύμβαση Καραμανλή μεταξύ του ελληνικού Δημοσίου και της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, όπου οι άμεσες επενδύσεις της Ιταλικής trenitalia στην Ελλάδα συρρικνώνονται από τα 645 εκατ. ευρώ στα 77,5 εκατ. ευρώ!

Παράλληλα, απεμπολείται η υποχρέωση του ιταλικού ομίλου να αναλάβει το κόστος αγοράς νέων τρένων (215 εκατ. ευρώ). Επομένως, το ελληνικό Δημόσιο ζημιώνεται συνολικά κατά 797 εκατ. ευρώ. Αυτά όλα τα νούμερα και τα στοιχεία αναμένεται να τεθούν επί τάπητος στη Βουλή αμέσως μετά την ολοκλήρωση ταφής και του τελευταίου νεκρού της σιδηροδρομικής τραγωδίας στα Τέμπη.

Τα κομματικά ρουσφέτια με αποκορύφωμα το νέο “καταγάλανο” ΔΣ της ΕΡΓΟΣΕ με υπογραφή Μητσοτάκη

Τα κομματικά ρουσφέτια της Νέας Δημοκρατίας στην ΕΡΓΟΣΕ, ξεκινούν από τις πρώτες κιόλας μέρες της διακυβέρνησης της. Συγκεκριμένα, το 2019 πρόεδρος της ΕΡΓΟΣΕ διορίζεται ο Χρόνης Ακριτίδης, υποψήφιος βουλευτής με τη ΝΔ στη Κοζάνη, χωρίς να καταφέρει να εκλεγεί.

• Στην ΕΡΓΟΣΕ τοποθετήθηκε και ο Χρήστος Βίνης, ο οποίος μετά την απομάκρυνση του Χρόνη Ακριτίδη ανέλαβε τη θέση του προέδρου του 2020. Πρόκειται για στέλεχος της ΔΑΠ και εν συνεχεία της παράταξης της ΝΔ στο ΤΕΕ.

• Στη θέση του αντιπροέδρου της ΕΡΓΟΣΕ βρίσκεται ο Θεόδωρος Παπαφιλίππου, στέλεχος της ΝΔ και διατελέσας στο παρελθόν αναπληρωτής Γραμματέας Οργανωτικού Συντονισμού και Εκλογικής Ετοιμότητας.

• Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΡΓΟΣΕ έχει οριστεί και ο Ιωάννης Ρούκας, ο οποίος έχει διατελέσει στη θέση του αναπληρωτή Γραμματέα Παραγωγικών Τομέων της Νέας Δημοκρατίας.

• Επίσης μέλος του ΔΣ της ΕΡΓΟΣΕ είναι ο Xρήστος Παληός. Ο Χρήστος Παληός είναι επίσης μέλος της ΝΔ και έχει διατελέσει και υπεύθυνος Τομέα Υποδομών, Δικτύων και Ενέργειας στη ΝΟΔΕ Λάρισας.

• Επίσης μέλος του ΔΣ της ΕΡΓΟΣΕ είναι και ο Άγγελος Νάνος. Ο Άγγελος Νάνος είναι στέλεχος της ΝΔ από την Κέρκυρα που έχει διατελέσει και τομεάρχης στη Γραμματεία Οργανωτικού της ΝΔ.

Όλοι αυτοί οι γαλάζιοι διορισμοί από την κυβέρνηση Μητσοτάκη, έρχονται την στιγμή που ο ίδιος ο πρωθυπουργός, στο Υπουργικό Συμβούλιο δήλωνε πως “μικροπολιτικά τερτίπια και ανεύθυνες συμπεριφορές” ενός “προβληματικού Κράτους”, δεν θα γίνουν ανεκτά.

Εύλογα γεννάται ένα ερώτημα. Η νέα “καταγάλανη” διοίκηση της ΕΡΓΟΣΕ είναι σε θέση να αναζητήσει αντικειμενικά τις πολιτικές ευθύνες για την τραγωδία των Τεμπών ή τοποθετήθηκε από την κυβέρνηση για να δράσει μεροληπτικά υπέρ της; Το ερώτημα μάλλον είναι ρητορικό…

Ακόμη και τώρα, ακόμη και μετά την εθνική τραγωδία των Τεμπών, με τις 57 ψυχές, τις οικογένειες τους αλλά και όλη την κοινωνία να διψάνε για δικαιοσύνη, κάποιοι παίζουν πολιτικά παιχνίδια και σκέφτονται πως θα κρύψουν τις ευθύνες τους μέσω της διαχείρισης και της επικοινωνίας, αντί να εννοούν πραγματικά το “όλα στο φως” που πολλάκις έχει ειπωθεί.