“Τα γεγονότα…”- Η γνωστή ρήση του Μακμίλαν- Ποιός ήταν ο βρετανός πολιτικός και τι σχέση είχε με την Ελλάδα

«Τα γεγονότα, καλό μου παιδί, τα γεγονότα», απάντησε κάποτε ο παλιός Αγγλος πρωθυπουργός Χάρολντ Μακμίλαν στον δημοσιογράφο που τον ρώτησε ποιος είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για μία κυβέρνηση. Την ρήση -από τις πιο γνωστές που χρησιμοποιούνται στην πολιτική- έχουν επικαλεστεί πολλοί για τις κρίσεις που αντιμετώπισαν (και) Έλληνες πρωθυπουργοί, ενώ ανασύρεται εκ νέου στην αρθρογραφία για να περιγράψει τους κινδύνους ενόψει εκλογών που αντιμετωπίζει ο Κυριάκος Μητσοτάκης μετά την τραγωδία στα Τέμπη.

Ποιός ήταν, όμως, ο Χαρολντ Μακμίλαν και τι σχέσεις είχε με την Ελλάδα;

Ο Μωρίς Χάρολντ Μακμίλαν, 1ος Κόμης του Στόκτον (10 Φεβρουαρίου 1894 – 29 Δεκεμβρίου 1986), ήταν Βρετανός πολιτικός, που υπηρέτησε ως Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου και ως Ηγέτης του Συντηρητικού Κόμματος, από το 1957 έως το 1963.

Υπό την Κυβέρνηση του Άντονι Ήντεν, υπηρέτησε ως Καγκελάριος του Θησαυροφυλακίου του Ηνωμένου Βασιλείου (Υπουργός Οικονομικών) (1955-1957), και ως Υπουργός Εξωτερικών (Απρίλιος 1955–Δεκέμβριος 1955). Υπό την Τρίτη Κυβέρνηση του Ουίνστον Τσώρτσιλ, υπηρέτησε ως Υπουργός Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου (1954-1955) και ως Υπουργός Στέγασης (1951-1954).

Τον Ιανουάριο του 1957, διαδέχθηκε τον Άντονι Ήντεν στην πρωθυπουργία και την ηγεσία του Συντηρητικού Κόμματος, ύστερα από την Κρίση του Σουέζ.

Δίπλα στον Τσώρτσιλ

Το 1940 ανέλαβε, προστατευόμενος του Τσώρτσιλ, κοινοβουλευτικός υφυπουργός Εφοδιασμού και δύο χρόνια μετά, υφυπουργός των Αποικιών. Περί τα τέλη του 1942, μετά τη συμμαχική απόβαση στη Βόρεια Αφρική διορίστηκε Βρετανός υφυπουργός παρά το Συμμαχικό Στρατηγείο της ΒΔ. Αφρικής και ακολούθως εκπρόσωπος της Αγγλικής κυβέρνησης παρά τη Γαλλική Εθνική Επιτροπή Απελευθέρωσης.

Τον Νοέμβριο του 1944 ανέλαβε καθήκοντα προέδρου της Συμμαχικής Επιτροπής στην Ιταλία. Τον Δεκέμβριο του 1944, κατά τα λεγόμενα Δεκεμβριανά επισκέφθηκε την Αθήνα συνοδεύοντας τον Τσώρτσιλ. Αργότερα έλαβε ενεργό μέρος στην οργάνωση του Συμβουλίου της Ευρώπης, ενώ το 1951, όταν επανήλθαν οι Συντηρητικοί στην εξουσία ανέλαβε το υπουργείο Οικισμού και Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Τον Οκτώβριο του 1954 ανέλαβε υπουργός Αμύνης, τον δε επόμενο χρόνο υπουργός Εξωτερικών και τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου (1955) υπουργός των Οικονομικών. Τον Ιανουάριο του 1957 ανέλαβε την προεδρία της κυβέρνησης μετά την παραίτηση του σερ Άντονι Ήντεν καθώς και την ηγεσία του Συντηρητικού κόμματος. Θέση που διατήρησε και μετά τις εκλογές του 1959 μέχρι τις 18 Οκτωβρίου του 1963 που παραιτήθηκε και τον διαδέχθηκε ο τότε υπουργός Εξωτερικών Άλεκ Ντάγκλας Χιουμ. Την περίοδο 1959 – 1963 σχημάτισε τέσσερις κυβερνήσεις.

Η σχέση του με την Ελλάδα και την Κύπρο

To σχέδιο Μακμίλαν (γνωστό και ως σχέδιο τριπλής συγκυριαρχίας) είναι η πρόταση λύσης του Βρετανού πρωθυπουργού Χάρολντ Μακμίλαν το οποίο παρουσιάστηκε το 1958 ως λύση του Κυπριακού. Προέβλεπε παραμονή των αγγλικών βάσεων, συγκυριαρχία Ελλάδας, Τουρκίας και Βρετανίας, ξένο κυβερνήτη, δύο ξεχωριστές Βουλές των αντιπροσώπων για τις δύο κοινότητες. Απορρίφθηκε από τον Μακάριο, την Ελλάδα και από την Τουρκία.

Το σχέδιο, σύμφωνα με τις επίσημες καταγραφές, προέβλεπε τη διατήρηση των βάσεων σε Ακρωτήρι-Επισκοπή και Δεκέλεια. Η υπόλοιπη Κύπρος θα ήταν υπό την συγκυριαρχία Ελλάδας, Τουρκίας και Βρετανίας και οι Κύπριοι θα λάμβαναν διπλή υπηκοότητα (ελληνική και βρετανική οι Ελληνοκύπριοι και τουρκική και βρετανική οι Τουρκοκύπριοι). Ο Κυβερνήτης θα ήταν διορισμένος από τις τρεις κυβερνήσεις, αλλά δεν θα ήταν υπήκοος καμίας. Εάν δεν έβρισκαν κοινά αποδεκτή λύση, θα επέλεγε κυβερνήτη το ΝΑΤΟ. Το σύνταγμα της Κύπρου, το οποίο δεν θα ίσχυε για τις στρατιωτικές βάσεις, θα βασιζόταν επάνω στις προτάσεις Ράντκλιφ. Ο κυβερνήτης θα είχε υπουργούς οι οποίοι θα λογοδοτούσαν σε αιρετό κοινοβούλιο. Όπως και στο σχέδιο Ράντκλιφ, εσωτερική ασφάλεια και εξωτερική πολιτική θα ήταν στα χέρια του Κυβερνήτη και δεν θα επηρεάζονταν από την αιρετή βουλή, θα είχαν όμως λόγο οι τρεις δυνάμεις ή το νατοϊκό συμβούλιο. O Μακμίλαν δεν δημοσίευσε το σχέδιο του. Αφού εγκρίθηκε από το υπουργικό συμβούλιο, έπρεπε να αποφασιστεί ο τρόπος που θα το προωθούσε. Αποφασίστηκε να συγκληθεί διεθνής διάσκεψη με την Ελλάδα, Τουρκία, Βρετανία και παρατηρητές ΗΠΑ και ΝΑΤΟ. Όταν η λύση της ανεξαρτησίας σκόνταφτε στις αντιρρήσεις της Τουρκίας, θα μπορούσαν να παρουσιάσουν το σχέδιο της τριπλής συγκυριαρχίας. Στις 3 Αυγούστου, παραδόθηκε η πρόσκληση στον Κ. Καραμανλή για τη διάσκεψη, ωστόσο αρνήθηκε να παρευρεθεί γιατί δεν πρόσφερε, όπως είπε την παραμικρή ελπίδα λύσης. Και η Τουρκία αρνήθηκε να συμμετέχει στις συνομιλίες.