Το αναγκαίο ρίσκο Τσίπρα και το “μετά τον Πολάκη”…
Είναι γνωστό πως τα σοβαρότερα πλήγματα που έχει δεχθεί τα τελευταία χρόνια ο ΣΥΡΙΖΑ είναι όσα προήλθαν από “παλαιότερους συντρόφους”, είτε εκείνους/ες που αποχώρησαν στην διάσπαση του Αυγούστου του 2015 (μετά το δημοψήφισμα), είτε από άλλους που διαχώρισαν την θέση τους ή αποπέμφθηκαν μέχρι το 2019. Τα πρόσωπα αυτά προσφέρθηκαν και αξιοποιήθηκαν σε υπερθετικό βαθμό από τη Ν.Δ και τα φίλα προσκείμενα μέσα ενημέρωσης ως καταγγέλοντες και καταγγέλουσες το κόμμα από το οποίο προήλθαν πολιτικά, τις περισσότερες φορές, μάλιστα, οι καταγγελίες τους αφορούσαν πολύ σκληρές προσωπικές επιθέσεις στον ίδιο τον Αλέξη Τσίπρα.
Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν διακρίθηκε ποτέ από την “συνοχή της σιωπής” που διέπει, για παράδειγμα, τη Ν.Δ -και λιγότερο το ΠΑΣΟΚ-, κάτι που κατά ορισμένους συνιστά στοιχείο πλουραλισμού, κατά άλλους έλλειψη κουλτούρας κόμματος εξουσίας. Δεν ήταν, φυσικά, ίδιες όλες αυτές οι περιπτώσεις, πρόκειται για ένα μείγμα ιδεολογικών διαφορών, εμμονών, αφέλειας, αλλά και προσωπικών πολιτικών σκοπιμοτήτων, αλλά και λανθασμένων χειρισμών και αβελτηρίας από τον ίδιο τον πρόεδρο του κόμματος.
Η περίπτωση του Παύλου Πολάκη είναι διαφορετική. Από την περίοδο τη διακυβέρνησης ’15-’19 άρχισε να μετατρέπεται σε “ιππότη της ΠΦΑ”, ένα εμβληματικό πρόσωπο που συμπύκνωνε την αδιαμφισβήτητη εντιμότητα και (αρχικά) πολιτική ανιδιοτέλεια, ικανό να κραδαίνει την ρομφαία κατά της διαφθοράς των πολιτικών αντιπάλων. Γρήγορα η περίπτωση Πολάκη έγινε “συμπεριφορά Πολάκη”, μία ακραία και λαϊκιστική -ενίοτε και χυδαία- εκδοχή του ριζοσπαστικού λόγου που παρέπεμπε σε …ξεκαθάρισμα πολιτικών λογαριασμών με αιχμές κρητικής βεντέτας.
Παρόλα αυτά, η “συμπεριφορά Πολάκη” ενσωματώθηκε (μετά το ’19) στην αντιπολιτευτική ρητορική του ΣΥΡΙΖΑ, αφενός επειδή κάλυπτε την απουσία έως και “λευκή απεργία” άλλων στελεχών, αφετέρου διότι παρέμενε πιστά στον αστερισμό Τσίπρα. Επιτιθέμενος, δε, μερικές φορές εναντίον άλλων στελεχών (Τσακαλώτος, Ξανθός, κ.ά) δημιουργούσε την εντύπωση πως δρούσε ως “αγγελιοφόρος”. Εντύπωση λανθασμένη, κι αυτό το γνωρίζουν αρκετοί που (εκ των υστέρων) δέχονταν την συγγνώμη του ίδιου του Αλέξη Τσίπρα για την αγοραία ρητορική και τις επιθέσεις “νυχτερινού πληκτρολογίου” του πρώην αναπληρωτή υπουργού. Αυτό από μόνο του εμπεριείχε την ομολογία της αδυναμίας της ηγεσίας να μεταβάλλει την “συμπεριφορά Πολάκη”– κάποιοι λένε πως ίσως και να μην ήθελε…
Ο Πολάκης έγινε πολύ σοβαρό πρόβλημα για τον ΣΥΡΙΖΑ από την στιγμή που ο Αλέξης Τσίπρας αφόπλισε τις “τάσεις” και επιβλήθηκε ως αρχηγός με την απευθείας εκλογή του από 180.000 μέλη του κόμματος. Αλλά, κυρίως, από την στιγμή που άρχισε να προβάλλει το αφήγημα της προοδευτικής διακυβέρνησης και την σύγκλισή του με τον χώρο του κέντρου και της κεντροαριστεράς.
Σε αυτό το εκλογικό κοινό και στο κόμμα (ΠΑΣΟΚ) που εκπροσωπεί ένα σημαντικό τμήμα του ο Παύλος Πολάκης ήταν πάντοτε μια φιγούρα τοξικότητας, ένα πρόσωπο που συμπύκνωνε την πρώϊμη φάση της ανόδου του ΣΥΡΙΖΑ όταν σωρρηδόν κατηγορούσε σχεδόν τους πάντες. Και παράλληλα πρόσφερε κάθε τόσο ευκαιρίες στη Ν.Δ να εκθέτει επικοινωνιακά τον Αλέξη Τσίπρα, ταυτίζοντάς τον με το στυλ και την αγοραία ρητορική του μέχρι χθες τομεάρχη Διαφάνειας.
Παρότι, μάλιστα, σημείωσε αρκετές επιτυχίες σχετικά με αποκαλύψεις υποθέσεων που όζουν, η προσωπικότητά του συχνά υπονόμευε όσα έφερνε στο φως.
Η στροφή του Αλέξη Τσίπρα στον ρεαλισμό και η προσπάθειά του να ηγεμονεύσει μακροπρόθεσμα στον χώρο της κεντροαριστεράς φαινόταν εδώ και πολύ καιρό πως δεν θα μπορούσε να συνυπάρξει με την “συμπεριφορά Πολάκη”. Οι δικαιολογίες για τον “αψύ Σφακιανό” δεν επαρκούσαν και οι παραινέσεις του να σταματήσει τις ακραίες επιθέσεις του δεν έπιασαν τόπο, αν και προκάλεσαν μικρά διαστήματα χαμηλότερων τόνων.
Στην τελευταία φάση, αυτήν που κλείνει την αυλαία της “παράστασης Πολάκη” στον ΣΥΡΙΖΑ (καθαιρέθηκε από τομεάρχης Διαφάνειας και βρίσκεται ήδη εκτός ψηφοδελτίων), το επίμαχο δεν είναι η αυτάρεσκη προσπάθειά του να επιβάλει έναν δικό του (συν)υποψήφιο στα Χανιά (για να αφήσει εκτός Βουλής τον Γιώργο Σταθάκη), αμφισβητώντας τις αποφάσεις της Πολιτικής Γραμματείας και του προέδρου. Είναι το γεγονός πως αμαύρωσε τον ρεαλισμό και την εικόνα θεσμικής κυβερνησιμότητας του Αλέξη Τσίπρα. Επί της ουσίας, αμφισβήτησε ευθέως την ηγεσία του.
>>Είναι, για παράδειγμα, “λεβεντιά” και “λαϊκό νταϊλίκι” να υβρίζεις τον Γιάννη Στουρνάρα, τον οποίο αναγνωρίζει ο Αλέξης Τσίπρας και τον συναντά για να εγκαταστήσει μία γέφυρα θεσμικής επικοινωνίας που, εκ των πραγμάτων, πρέπει να συνεχιστεί εάν ο ΣΥΡΙΖΑ σχηματίσει κυβέρνηση; Είναι “λεβεντιά” να ζητάς να “καθαριστούν” (;;;!!!) δημοσιογράφοι επειδή ασκούν κριτική στο κόμμα σου και θεωρείς πως δρουν υποστηρικτικά στην κυβέρνηση; Πώς θα στεκόταν ο Αλέξης Τσίπρας απέναντι στο Νίκο Χατζηνικολάου, τον Γιώργο Παπαδάκη, τον Αλέξη Παπαχελά και την Σία Κοσιώνη σε μία προεκλογική συνέντευξη, όταν, πιθανώς, η πρώτη ερώτηση που θα δεχόταν θα ήταν “θέλετε να μας “καθαρίσετε” κύριε πρόεδρε, όπως λέει ο κ. Πολάκης;”.
>>Δεν μπορούσε να κατανοήσει, άραγε, ο νυχτερινός επισκέπτης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, πως η επίθεση σε δικαστές και δημοσιογράφους με όρους έμμεσων “προγραφών” θα προκαλούσε τεράστια αντίδραση και θα έφερνε σε εξαιρετικά δύσκολη θέση το κόμμα του και τον ίδιο τον Αλέξη Τσίπρα; Αψύς είναι, λαϊκιστής είναι, βλαξ δεν είναι. Το γνώριζε.
>>Δεν γνώριζε πόσο ακόμα πιο έντονες θα ήταν οι αντιδράσεις και πόσο κακό θα έκανε στο κόμμα του και τον ίδιο τον Αλέξη Τσίπρα το γεγονός πως η ακραία παρέμβασή του έγινε σε σκληρό προεκλογικό χρόνο; Το γνώριζε.
>>Δεν γνώριζε, πως όσα έγραψε “τρυπούν” την εικόνα ρεαλισμού του Τσίπρα και γκρεμίζουν τις όποιες γέφυρες προς το ΠΑΣΟΚ (μόλις προχθές το είπε καθαρά στην συνέντευξή του στο “Πρώτο Θέμα”, το οποίο ο Πολάκης αποκαλεί …πρώτο φλέμα), και πως προσφέρει αφορμή πολιτικού αποπροσανατολισμού στην κυβέρνηση την ώρα που βρίσκεται σε δυσχερή θέση; Τα γνώριζε όλα αυτά.
>>Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ – Π.Σ. με συνέντευξή του στο Πρώτο Θέμα είχε δώσει άλλη διάσταση, σημειώνοντας ότι η δεύτερη φορά στην κυβέρνηση, «θα είναι αλλιώς διότι πλέον έχουμε την εμπειρία και ξέρουμε τι πρέπει να κάνουμε για να υπερασπιστούμε ακόμη καλύτερα τα συμφέροντα της ελληνικής κοινωνίας». Τι σχέση έχει αυτή η θέση με τον χείμαρο ρεβανσισμού και απειλών του Πολάκη;
Η αποπομπή Πολάκη από τον Αλέξη Τσίπρα είναι ορθή και όχι μόνο επειδή ήταν αναγκαία. Την προκάλεσε ο ίδιος ο πρώην αναπληρωτής υπουργός. Την εκβίασε. Ίσως να είχε προβλέψει και την έκβαση της σύγκρουσης που προκάλεσε. Ίσως και να την ήθελε.
Πολλοί λένε πως η κίνηση Τσίπρα έπρεπε να είχε γίνει πριν καιρό. Αφορμές είχαν δωθεί αλλά είναι αλήθεια δεν ήταν ποτέ τόσο απόλυτες. Συνιστούσαν, όμως, μικρά ψήγματα, κάθε φορά, της “συμπεριφοράς Πολάκη” που προκαλούσε ρωγμές στην γενικότερη εικόνα.
Θα κάνει κακό ή καλό η απόφαση του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ; Μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα θα επιδράσει θετικά στην προσπάθεια Τσίπρα να καταστήσει ηγετικό και αδιαμφισβήτητο τον ρόλο του σε ολόκληρο το φάσμα από το κέντρο μέχρι την αριστερά. Και να συνομιλήσει με όμορους πολιτικούς χώρους και αναποφάσιστους ψηφοφόρους του κέντρου.
Στον προεκλογικό και εκλογικό χρόνο μπορεί να προκαλέσει πληγές, ίσως να έχει και μικρό αρνητικό εκλογικό αποτύπωμα (στα Χανιά και όχι μόνο).
Είναι ένα ρίσκο που αποφάσισε να αναλάβει ο Αλέξης Τσίπρας και αυτό πρέπει να του αναγνωριστεί.
Το χειρότερο, ίσως, είναι πως η “συμπεριφορά Πολάκη” έχει δημιουργήσει με τον χρόνο ένα ευμεγέθες πολιτικό και κοινωνικό ακροατήριο και μια εκλογική βάση σκληροπυρηνικών ψηφοφόρων που ενώνονται κάτω από υβριστικά συνθήματα κατά των πολιτικών αντιπάλων. Είναι, ακόμα, ένας “στρατός” στα social media, χωρίς σπουδαία κοινωνική αντιστοίχηση, αλλά με ηχηρή και εκφοβιστική παρέμβαση.
Αν κάποια στελέχη από την υπερδεξιά και την ακροδεξιά που κατέλαβαν περίοπτες θέσεις στη Ν.Δ αλλοίωσαν τις προσλαμβάνουσες ενός τμήματος του εκλογικού της ακροατηρίου, έτσι και ο Παύλος Πολάκης αλλοίωσε ένα τμήμα του ακροατηρίου του ΣΥΡΙΖΑ. Όχι εκείνων που προέρχονται από την ανανεωτική αριστερά ή τους πασοκογενείς, όσο τους “όψιμους” που προσχώρησαν μετά την περίοδο του αντιμνημονίου.
Κι αν για τη Ν.Δ το πολιτικό και εκλογικό αποτύπωμα αυτής της αλλοίωσης είναι ευκρινέστατο από καιρό, αλλά κρύβεται κάτω από το χαλί της νομής της εξουσίας και της σιωπής, μένει να δούμε πως θα λειτουργήσει στο εκλογικό ακροατήριο του ΣΥΡΙΖΑ η αποπομπή Πολάκη. Όπως και τι θα πράξει ο αποπεμφθείς. Θα ακροβολιστεί, για παράδειγμα, και θα συνεχίσει να υπονομεύει εξ αποστάσεως;