Economist: “Η Ελλάδα παραμένει μια ελαττωματική Δημοκρατία – Aνελευθερία του Τύπου και υποκλοπές”

Η Ελλάδα παραμένει μια «ελαττωματική δημοκρατία», αλλά η συνολική βαθμολογία της βελτιώθηκε από 7,56 το 2021 σε 7,97 το 2022, σύμφωνα με τη μέτρηση του Δείκτη Δημοκρατίας από τον Economist Intelligence Unit.

Έφτασε έτσι κοντά στην αναβάθμισή της σε «πλήρη δημοκρατία», αφού μαράζωνε στην κατώτερη κατηγορία από το 2010, όταν η ελληνική κρίση δημόσιου χρέους οδήγησε σε πολιτική και οικονομική κατάρρευση, αναφέρει η έκθεση.

Όμως ενώ παρουσιάζει βελτιωμένους τους περισσότερους δείκτες, η Ελλάδα τιμωρείται σε σχέση με την ελευθερία του Τύπου ενώ τον Αύγουστο αποκαλύφθηκε ότι το κράτος είχε εμπλακεί σε υποκλοπές δημοσιογράφων και πολιτικών με τη χρήση τεχνολογίας spyware για λόγους εθνικής ασφάλειας.

Το 2006 η Ελλάδα είχε βαθμολογία 8,13, υψηλότερη ακόμη και από εκείνη του Ηνωμένου Βασιλείου, με 8,08. Το 2022 η παγκόσμια κατάταξη της Ελλάδας βελτιώνεται από την 34η θέση το 2021 στην κοινή 25η θέση με την Τσεχική Δημοκρατία, καθιστώντας τη χώρα μια από τις καλύτερες επιδόσεις του δείκτη, σύμφωνα με την μέτρηση, καθώς καταγράφει την πέμπτη μεγαλύτερη αύξηση της βαθμολογίας από όλες τις χώρες που καλύπτει ο δείκτης. Η βελτίωση εμφανίζεται στις περισσότερες κατηγορίες του δείκτη το 2022.

Η κατηγορία της εκλογικής διαδικασίας και του πλουραλισμού βελτιώνεται, χάρη στις αυξημένες προσπάθειες των αρχών για την προώθηση της πολιτικής συμμετοχής και τη διευκόλυνση της ψήφου της διασποράς.

Η βαθμολογία της Ελλάδας για τη λειτουργία της κυβέρνησης βελτιώνεται επίσης αισθητά, λόγω του τερματισμού του καθεστώτος ενισχυμένης εποπτείας μετά τη διάσωση, στο οποίο η Ελλάδα είχε υπαχθεί από το 2015.

Η Ελλάδα διαχειρίστηκε καλά τις επιπτώσεις από την πανδημία του ιού covid-19, συμβάλλοντας στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης του κοινού στα πολιτικά κόμματα και την κυβέρνηση, η οποία είχε καταρρεύσει κατά τα χρόνια της κρίσης μετά το 2010.

Η τουριστική βιομηχανία της Ελλάδας, ο βασικός πυλώνας της οικονομίας, θα μπορούσε να είχε πληγεί μόνιμα εάν η πανδημία είχε αντιμετωπιστεί κακώς. Αντ’ αυτού, το 2022 ο τουρισμός ανέκαμψε έντονα, επιστρέφοντας σχεδόν στα προ της πανδημίας επίπεδα ρεκόρ.

Παρομοίως, η κυβέρνηση χειρίστηκε τις οικονομικές επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία το 2022 με επάρκεια και με τρόπο που απέφυγε το είδος της κοινωνικής και πολιτικής πόλωσης που χαρακτήρισε τη δεκαετία του 2010.

Τέλος, η Ελλάδα οργάνωσε μια αποτελεσματική εκστρατεία εμβολιασμού και κινήθηκε ταχύτερα από τις περισσότερες άλλες χώρες για την άρση των περιορισμών που σχετίζονται με την πανδημία, με αποτέλεσμα τη βελτίωση της βαθμολογίας σε αρκετούς δείκτες το 2022.

Όμως δεν είναι όλα «δημοκρατικά φτιαγμένα» καθώς η Ελλάδα τιμωρείται στον δείκτη του 2022 σε σχέση με την ελευθερία του Τύπου.

Υπάρχει ελευθερία έκφρασης στην Ελλάδα, αλλά υπάρχουν στοιχεία που υποδηλώνουν ότι οι δημοσιογράφοι δεν είναι ελεύθεροι να διερευνήσουν δυσάρεστες αλήθειες. Υπάρχει σημαντική λογοκρισία σε θέματα που σχετίζονται με την αστυνομία, τον στρατό και την εκκλησία και οι δημοσιογράφοι συχνά αντιμετωπίζουν παρενοχλήσεις, απειλές και βία.

Επιπλέον, τον Αύγουστο του 2022 αποκαλύφθηκε ότι το κράτος είχε εμπλακεί σε υποκλοπές δημοσιογράφων και πολιτικών με τη χρήση τεχνολογίας spyware για λόγους εθνικής ασφάλειας. Ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, αρνήθηκε σθεναρά ότι είχε προσωπική γνώση της δραστηριότητας αυτής, αλλά ζήτησε συγγνώμη γι’ αυτήν, λέγοντας ότι δεν θα έπρεπε ποτέ να είχε συμβεί.

Το σκάνδαλο έπληξε τη φήμη της κυβέρνησης, ιδίως καθώς ο κυβερνητικός αξιωματούχος που θα είχε την εποπτεία των υποκλοπών ήταν ο Γρηγόρης Δημητριάδης, γενικός γραμματέας του πρωθυπουργικού γραφείου. Η υπόθεση οδήγησε στην παραίτηση του κ. Δημητριάδη και του επικεφαλής της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, Παναγιώτη Κοντολέων. Η κυβέρνηση εισήγαγε στη συνέχεια νομοθεσία για να καταστήσει την κατοχή και τη χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού ποινικό αδίκημα που τιμωρείται με φυλάκιση έως και δέκα ετών και προσπάθησε να αποστασιοποιηθεί από το σκάνδαλο.

Ο Δείκτης Δημοκρατίας, ο οποίος ξεκίνησε το 2006, παρέχει ένα στιγμιότυπο της κατάστασης της δημοκρατίας παγκοσμίως σε 165 ανεξάρτητα κράτη και δύο εδάφη. Αυτό καλύπτει σχεδόν το σύνολο του παγκόσμιου πληθυσμού και τη συντριπτική πλειονότητα των κρατών του κόσμου όπου εξαιρούνται τα μικρά κράτη.

Ο Δείκτης Δημοκρατίας βασίζεται σε πέντε κατηγορίες: εκλογική διαδικασία και πλουραλισμός, λειτουργία της κυβέρνησης, πολιτική συμμετοχή, πολιτική κουλτούρα και πολιτικές ελευθερίες. Με βάση τις βαθμολογίες της σε μια σειρά δεικτών εντός αυτών των κατηγοριών, κάθε χώρα κατατάσσεται στη συνέχεια σε έναν από τους τέσσερις τύπους καθεστώτων: “πλήρης δημοκρατία”, “ελαττωματική δημοκρατία”, “υβριδικό καθεστώς” ή “αυταρχικό καθεστώς”.

Σύμφωνα με τη μέτρηση της δημοκρατίας από το Economist Intelligence Unit, σχεδόν ο μισός πληθυσμός του κόσμου ζει σε κάποιου είδους δημοκρατία (45,3%). Μόνο το 8% διαμένει σε «πλήρη δημοκρατία», σε σύγκριση με το 8,9% το 2015, πριν οι ΗΠΑ υποβιβαστούν από «πλήρη δημοκρατία» σε “ελαττωματική δημοκρατία” το 2016. Περισσότερο από το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού ζει υπό αυταρχική διακυβέρνηση (36,9%), με μεγάλο ποσοστό αυτών να βρίσκεται στην Κίνα και τη Ρωσία.