Εκτενές ρεπορτάζ του Guardian για το Καλάθι του νοικοκυριού – “Είναι όμως αρκετό…. ;”

«Η κυβέρνηση έκλεισε συμφωνία με τα σούπερ μάρκετ για την πώληση βασικών προϊόντων σε σταθερές τιμές. Είναι όμως αρκετό;», αναφέρει ο Guardian σε εκτενές ρεπορτάζ για το “Καλάθι του νοικοκυριού”.

Αναλυτικά το δημοσίευμα του Guardian:

«Ακόμη και πριν η κρίση του κόστους ζωής αναγνωριστεί και επίσημα, είχε φτάσει στην Ελλάδα. Για πολλούς δεν ήταν ο αυξημένος αριθμός αστέγων στους δρόμους, οι ζητιάνοι που συνωστίζονται γύρω από τουριστικά αξιοθέατα ή οι δυσθεώρητα υψηλοί λογαριασμοί ενέργειας – αν και όλα αυτά υπήρχαν πριν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

«Ήταν εκεί για να το βλέπουν όλοι στα ράφια των σούπερ μάρκετ», λέει η Παναγιώτα Καλαποθαράκου, η οποία είναι επικεφαλής της οργάνωσης για τα δικαιώματα των καταναλωτών ΕΚΠΟΙΖΩ. «Πριν από δεκαοκτώ μήνες υπήρχαν τόσα πολλά προϊόντα με τιμές που ένας μεγάλος αριθμός Ελλήνων δεν μπορούσε να αντέξει οικονομικά. Το κόστος ανέβαινε πολύ πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία».

Δεν αποτέλεσε έκπληξη για τις ομάδες καταναλωτών, λοιπόν, το γεγονός ότι όταν η συζήτηση στράφηκε στην ανάγκη λήψης μέτρων ανακούφισης για την αντιμετώπιση του αυξανόμενου πληθωρισμού, η κυβέρνηση επέλεξε να επικεντρωθεί στα βασικά αγαθά. Αυτό που προέκυψε ήταν η καινοφανής έννοια του «καλαθιού του νοικοκυριού»: τα σούπερ μάρκετ συμφώνησαν με την κυβέρνηση να πωλούν περίπου 51 βασικά είδη διατροφής – από αλεύρι μέχρι ψάρι – σε σταθερές τιμές.

• Το μέτρο, που συζητήθηκε γύρω από ένα μακρύ τραπέζι στο υπουργείο Εμπορίου, τέθηκε σε ισχύ στις αρχές Νοεμβρίου. Οι αξιωματούχοι της κεντροδεξιάς κυβέρνησης σκοπεύουν το πρόγραμμα, το οποίο έχει προγραμματιστεί να διαρκέσει μέχρι το τέλος του χειμώνα, να αποτελέσει ένα προπύργιο για τους πιο ευάλωτους απέναντι στην πληθωριστική καταιγίδα. Δεν προβλέπονται κρατικές επιδοτήσεις.

«Περάσαμε εβδομάδες καθισμένοι γύρω από αυτό το τραπέζι δουλεύοντας πάνω σε αυτό με εκπροσώπους της αγοράς των σούπερ μάρκετ και την επιτροπή ανταγωνισμού», λέει ο Σωτήρης Αναγνωστόπουλος, ο γενικός γραμματέας του υπουργείου. «Στην πολιτική πρέπει να προβλέψεις τι θα ακολουθήσει. Η κρίση του κόστους ζωής είναι μια τεράστια πρόκληση, ίσως η μεγαλύτερη που έχουμε αντιμετωπίσει από την υιοθέτηση του ευρώ».

Όπως αναφέρει το βρετανικό μέσο οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ εθνικής εμβέλειας έχουν συμφωνήσει για το πρόγραμμα και πωλούν προϊόντα με ειδικές ετικέτες στο πλαίσιο του προγράμματος «καλάθι του νοικοκυριού»

«Με τον ετήσιο πληθωρισμό των καταναλωτών της χώρας να βρίσκεται σήμερα στο 10% – από το υψηλό 12% τον Σεπτέμβριο – η κυβέρνηση επιμένει ότι η πρωτοβουλία κατάφερε να σταθεροποιήσει τις τιμές σε μια εποχή αβεβαιότητας και, σε ορισμένες περιπτώσεις, να τις μειώσει. «Αυτό που δεν αναμενόταν ποτέ ήταν ο πόλεμος τιμών που είδαμε μεταξύ των μεγάλων αλυσίδων σούπερ μάρκετ», λέει ο Αναγνωστόπουλος. «Ήταν μια έκπληξη και μάλιστα ευχάριστη, γιατί γενικά οι Έλληνες έχουν πολύ χαμηλότερη αγοραστική δύναμη».

Αναγκασμένοι να επιβιώνουν με μερικούς από τους χαμηλότερους μισθούς στην ΕΕ – με λιγότερο από 1.200 ευρώ το μήνα, ο μέσος μηνιαίος μισθός είναι περίπου το ένα τέταρτο αυτού της Γερμανίας – οι Έλληνες έχουν νιώσει τις επιπτώσεις της εκτίναξης των τιμών ίσως περισσότερο από ό,τι άλλα κράτη της ΕΕ. Η εταιρεία δημοσκοπήσεων Marc διαπίστωσε πρόσφατα ότι η άνοδος των τιμών είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη», γράφει ο Guardian.

• «Η έρευνα, που διεξήχθη στα τέλη Νοεμβρίου, έδειξε ότι σχεδόν το 60% των ερωτηθέντων δεν πίστευε ότι το «καλάθι του νοικοκυριού» θα μπορούσε να συγκρατήσει τις πληθωριστικές πιέσεις σε μια αγορά όπου οι ρυθμιστικές πρακτικές είναι παραδοσιακά αδύναμες.

«Για να είμαι ειλικρινής, είναι λίγο ανόητο, όχι ότι θα ήθελα να το πω ανοιχτά, καθώς είμαι υπάλληλος του δημόσιου τομέα», δήλωσε μια γυναίκα που περιεργαζόταν τα ράφια ενός σούπερ μάρκετ κοντά στο υπουργείο όπου εργάζεται. «Απευθύνεται σε μεγάλο βαθμό σε όσους έχουν χαμηλά εισοδήματα. Έχει πράγματα που δεν θα θέλατε ποτέ να αγοράσετε, όπως για παράδειγμα αυτόν συσκευασμένο καφέ».

Είναι ένα συναίσθημα που συμμερίζεται η ομάδα καταναλωτών Ekpizo. «Για τη συντριπτική πλειονότητα δεν ήταν ούτε στο ελάχιστο ωφέλιμο», λέει η Καλαποθαράκου. «Και μέρος του προβλήματος είναι ότι εξακολουθούμε να έχουμε μερικές από τις υψηλότερες τιμές στην Ευρώπη για βασικές υπηρεσίες όπως το διαδίκτυο. Ο κόσμος πραγματικά δυσκολεύεται».

Το πρόγραμμα είναι το τελευταίο σε μια σειρά μέτρων ελάφρυνσης που δημοσιεύονται σε μια χώρα όπου οι πολίτες και τα συνδικάτα δεν έχουν… πρόβλημα να διαμαρτυρηθούν», γράφει ο Guardian.

Όπως αναφέρει ο Guardian:

«Η Ελλάδα ήταν από τα πρώτα κράτη μέλη της ΕΕ που επιδότησαν τους λογαριασμούς ενέργειας, δαπανώντας περίπου 13 δισ. ευρώ για να αμβλύνει τις επιπτώσεις της εκτίναξης του κόστους για τα νοικοκυριά και τις μικρές επιχειρήσεις. Η ενίσχυση, αναλογικά με το ΑΕΠ, είναι από τις μεγαλύτερες στο μπλοκ. Τα επιδόματα θέρμανσης για τους πιο ευάλωτους διευρύνθηκαν, ενώ το υπουργείο Οικονομικών δήλωσε ότι από το επόμενο έτος θα αυξηθούν και οι συντάξεις μαζί με τον κατώτατο μισθό. Ανακοινώθηκε επίσης μείωση κατά 5% των δημοτικών φόρων.

Εάν η Ελλάδα δεν είχε υποστεί μια δεκαετία δημοσιονομικής ασφυξίας λόγω της παρατεταμένης κρίσης χρέους, οι αναλυτές συμφωνούν ότι ίσως να ήταν σε καλύτερη θέση να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις που έρχονται.

• «Υπάρχουν πολλές κληρονομιές που κουβαλάμε μαζί μας από την κρίση χρέους», λέει ο Νίκος Μαλκουτζής, συντάκτης στον ιστότοπο πολιτικής ανάλυσης Macropolis. «Ίσως το πιο σημαντικό είναι τα χαμηλά εισοδήματα και οι συντάξεις που είχαν ήδη κάνει δύσκολη τη ζωή της μέσης οικογένειας και τώρα επιδεινώνονται από την κρίση του κόστους ζωής».

Όσον αφορά τις δημόσιες δαπάνες, η κυβέρνηση είχε τραβήξει «τους περισσότερους από τους διαθέσιμους μοχλούς» για να προσφέρει ανακούφιση τους επόμενους μήνες, λέει. «Είναι σαφές ότι συνειδητοποίησε από νωρίς ότι οι τιμές της ενέργειας στην Ελλάδα είναι υψηλότερες από ό,τι στις περισσότερες χώρες της ΕΕ και ότι αν δεν ενεργούσε, ένα οικονομικό πρόβλημα θα μπορούσε να μετατραπεί σε πολιτικό πρόβλημα».

Αλλά είναι αυτό αρκετό; Στον πάγκο του σε μια αθηναϊκή συνοικιακή λαϊκή αγορά ο Νίκος Παπαγιάννης, ο οποίος πουλάει αυγά από την πατρίδα του, τα Μέγαρα, δεν ήταν σίγουρος. «Έχεις όλους αυτούς τους τύπους της μεσαίας τάξης να παζαρεύουν για την τιμή των αυγών», αναστέναξε, μετρώντας τα έσοδά του για την ημέρα. «Πάντα γινόταν κάτι τέτοιο, αλλά ποτέ σε τέτοιο βαθμό. Ας είναι ο Θεός μαζί μας αυτόν τον χειμώνα, γιατί ποιος ξέρει τι θα φέρει»».