Νέος όρος από το Βερολίνο – Συναίνεση σε μηχανισμό πλαφόν με υποχρεωτική δέσμευση για σημαντικό περιορισμό κατανάλωσης

Στην τηλεδιάσκεψη την Τετάρτη που είχε ο Έλληνας ΥΠΕΝ Κώστας Σκρέκας με τον Γερμανό υπουργό ενέργειας Ρόμπερτ Χάμπεκ, από κοινού με τους ομολόγους του των χωρών που συγκροτούν το «μπλόκ των 5» (Ελλάδα, Βέλγιο, Ιταλία, Ισπανία, Πολωνία), σύμφωνα με πληροφορίες η γερμανική πλευρά οι Γερμανοί δεν απέρριψαν a priori τη δημιουργία ενός μηχανισμού επιβολής πλαφόν, ωστόσο δέχονται να συζητήσουν μια τέτοια προοπτική μόνον υπό την προϋπόθεση ότι θα συνοδεύεται από υποχρεωτική και σημαντική μείωση της κατανάλωσης αέριου σε όλη την Ε.Ε. Σε μια τέτοια κατεύθυση, ως γνωστόν, δεν συμφωνούν οι Νότιες χώρες οι οποίες δεν αντιμετωπίζουν τόσο μεγάλο κίνδυνο επάρκειας όπως οι Βόρειες χώρες.

Η πρόταση του «μπλόκ των 5» για πλαφόν είναι τέτοια ώστε να εξασφαλίζει πως οι προμηθευτές δεν θα γυρίσουν τη πλάτη τους στην Ευρώπη στέλνοντας τα φορτία τους στην Ασία, όπου ενόψει χειμώνα η ζήτηση αναμένεται να αυξηθεί. Στην πράξη για να συμβεί αυτό, η τιμή στην οποία θα οριστεί το πλαφόν θα πρέπει να είναι λίγο υψηλότερη από την αντίστοιχη στα ασιατικά χρηματιστήρια.

Ετσι, ο προμηθευτής LNG δεν θα έχει κίνητρο να στραφεί στην Κίνα ή αλλού στον Ειρηνικό, παρά θα συνεχίσει να πουλάει στην ευρωπαϊκή αγορά. «Αν βάλεις πλαφόν 100 ευρώ, θα λείψουν τα μισά καράβια και θα έχουμε πρόβλημα εφοδιασμού. Από την άλλη, αν είναι πολύ υψηλό το πλαφόν, δεν θα έχει πρακτική αξία για τη λειτουργία της αγοράς», όπως συνόψισε χαρακτηριστικά παράγοντας της αγοράς.

Η χθεσινή τεχνική ενημέρωση και «ζύμωση» των υπουργών προς τον κ. Χάμπεκ αξιολογείται ως ένα βήμα που μένει να συνεχιστεί κατά το Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας της Ε.Ε. που πρόκειται να πραγματοποιηθεί στις 11 Οκτωβρίου και αφού πρώτα έχει πραγματοποιηθεί η Σύνοδος Κορυφής.

Τέσσερα βασικά σημεία στην επιστολή ντερ Λάιεν

Στην επιστολή της η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ζητεί επαναδιαπραγμάτευση με τους προμηθευτές της ΕΕ με προώθηση της πλατφόρμας για κοινές αγορές αερίου, νέο ευρωπαϊκό δείκτη τιμών, πλαφόν στο αέριο για ηλεκτροπαραγωγή και επιτάχυνση επενδύσεων σε ΑΠΕ για την ενεργειακή ανεξαρτησία της ΕΕ.

Αρχικά η «προσοχή» της Κομισιόν εστιάζει στις εισαγωγές αερίου της ΕΕ, προτείνοντας νέο γύρο διαπραγματεύσεων με τους προμηθευτές της Ένωσης με σκοπό τη μείωση της τιμών των εισαγωγών όλων των ειδών (αγώγιμο και LNG).

Συμπληρώνει ακόμη πως η ευρωπαϊκή ενεργειακή πλατφόρμα θα πρέπει να παίξει κεντρικό ρόλο ώστε η Ευρώπη να διασφαλίσει πρόσβαση σε ανταγωνιστικές τιμές για την προμήθειά της. Μάλιστα, για την καλύτερη λειτουργία της πλατφόρμας κοινών προμηθειών, η πρόταση της Λάιεν προς τους ευρωπαίους ηγέτες περιλαμβάνει την θέσπιση Κανονισμού για την συμμετοχή των κρατών μελών και της βιομηχανίας.

Η δεύτερη πρόταση της πρόεδρου της Κομισιόν αφορά σε παρέμβαση για τον περιορισμό της τιμής στην αγορά του φυσικού αερίου. Αυτό αφορά σε νέο ευρωπαϊκό δείκτη τιμών, δεδομένου ότι το TTF πλέον δεν αντιπροσωπεύει σωστά το εισαγόμενο αέριο. Όπως σημειώνει στην επιστολή της, η Κομισιόν έχει ξεκινήσει ήδη να εργάζεται πάνω σε ένα συμπληρωματικό δείκτη τιμών της ΕΕ με σκοπό να «αποτυπωθεί» καλύτερα η ενεργειακή πραγματικότητα της Ευρώπης ως έχει σήμερα και να διασφαλιστεί η καλύτερη λειτουργία της αγοράς με χαμηλότερες τιμές. Σε ότι αφορά το μέτρο του πλαφόν στο φυσικό αέριο, η Λάιεν σημειώνει στην επιστολή της ότι «πρέπει να αναγνωρίσουμε τους κινδύνους που συνεπάγεται ένα ανώτατο όριο στις τιμές του φυσικού αερίου και να τεθεί σε εφαρμογή με τις απαραίτητες διασφαλίσεις».

Η 3η πρόταση αφορά στην επίδραση που έχουν οι διακυμάνσεις των τιμών φυσικού αερίου στη διαμόρφωση των τιμών ηλεκτρικής ενέργεια, παντού στην Ευρώπη, γεγονός που θα πρέπει να αντιμετωπιστεί, όπως υπογραμμίζεται. Συγκεκριμένα, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν επισημαίνει ότι «Γι’ αυτό το λόγο, μαζί με την δράση μας για το εισαγόμενο αέριο, είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε την εισαγωγή ενός προσωρινού πλαφόν στην τιμή του αερίου που χρησιμοποιείται στην ηλεκτροπαραγωγή». Αυτό, όπως αναφέρεται, θα μειώσει τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας, εν αναμονή μιας διαρθρωτικής μεταρρύθμισης της αγοράς.

Τέταρτο μέτρο προς αντιμετώπιση της τρέχουσας ενεργειακής κρίσης που απευθύνει η Λάιεν προς τους ευρωπαίους ηγέτες είναι η επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης με την προώθηση περισσότερων επενδύσεων σε ΑΠΕ.

Πλαφόν και στο ρωσικό πετρέλαιο;

Στο μεταξύ, χθες, οι μόνιμοι αντιπρόσωποι των «27» κατέληξαν στο όγδοο πακέτο κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας, το οποίο θα ενεργοποιηθεί σήμερα το πρωί εάν δεν προβληθεί αντίρρηση ή βέτο από κάποια χώρα. Σε αυτό περιλαμβάνεται και η επιβολή πλαφόν στις τιμές πώλησης του ρωσικού αργού πετρελαίου στις διεθνείς αγορές, στο πλαίσιο των αντίστοιχων μέτρων που έχουν ληφθεί από την ομάδα των G7. «Δεν θα αποδεχθούμε ποτέ τα νόθα δημοψηφίσματα του Πούτιν ή οποιαδήποτε είδους προσάρτηση εδάφους της Ουκρανίας. Είμαστε αποφασισμένοι να συνεχίσουμε να αναγκάζουμε το Κρεμλίνο να πληρώνει» τόνισε η πρόεδρος της Κομισιόν.

Ωστόσο, η απόφαση που έχει ληφθεί δεν περιλαμβάνει συγκεκριμένη τιμή που ορίζεται ως πλαφόν, ούτε και περιθώριο εντός του οποίου μπορεί αυτή να κινείται – κάτι, πάντως, που ενδέχεται να συμβεί τις επόμενες εβδομάδες, σε συντονισμό και με τις ΗΠΑ. Αναμφίβολα δε, όπως παραδέχθηκε ο πρεσβευτής της Πολωνίας, «το πακέτο θα μπορούσε να είναι πολύ πιο ισχυρό. Δεδομένου όμως ότι απαιτείται ομοφωνία, είναι σημαντικό να έχουμε αυτή την ισχυρή απάντηση στα τελευταία επιθετικά βήματα εκ μέρους της Ρωσίας».

Υπενθυμίζεται επίσης ότι παραμένει σε ισχύ η προηγούμενη απόφαση αναφορικά με τις εισαγωγές – μέσω θαλάσσης – ρωσικού πετρελαίου στην ΕΕ, που θα απαγορευθούν πλήρως από τον Δεκέμβριο. Εξαίρεση, όπως είναι γνωστό, αποτελούν κάποιοι χερσαίοι αγωγοί, και κυρίως ο Druzhba, ο οποίος εφοδιάζει με αργό χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, όπως η Ουγγαρία και η Τσεχία.

Σε κάθε περίπτωση, οι αποφάσεις που καλούνται να λάβουν τώρα οι «27» δεν είναι βραχυπρόθεσμες, αλλά πιθανότατα θα σφραγίσουν την ενεργειακή εικόνα της Ευρώπης για τους πολλούς επόμενους μήνες, αν όχι χρόνια. Αλλωστε, όπως προειδοποίησε ο επικεφαλής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας, Φατίχ Μπιρόλ, εξίσου δύσκολος με τον επικείμενο χειμώνα ενδέχεται να είναι και ο επόμενος. Και αυτό διότι, όπως υπογράμμισε, θα ανακύψει τεράστιο πρόβλημα στις αρχές της άνοιξης, όταν η πλήρωση των αποθηκευτικών χώρων θα φτάνει μόλις στο 25%-30%, ενώ πιθανότατα δεν θα υπάρχουν πλέον οι ροές του ρωσικού αερίου για να γεμίσουν γρήγορα και με ασφάλεια.