Ανάλυση: Γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ ανεβάζει τους τόνους της αντιπαράθεσης για την εξωτερική πολιτική

Με το νέο τουρκολιβυκό MOU για έρευνες κάτω από την Κρήτη άλλαξε πίστα και το διπλωματικό παιχνίδι στην Ανατολική Μεσόγειο. Η συνάντηση Σάλιβαν – Καλιν μετατόπισε και πάλι το βάρος των πρωτοβουλιών στην περιοχή και ο «πιστός» και «δεδομένος» σύμμαχος της Δύσης και των ΗΠΑ μοιάζει να κυνηγά και πάλι τις εξελίξεις.

Σε πρώτο χρόνο η είδηση των υπογραφών στη Λιβύη για το τουρκολιβυκό μνημόνιο ερευνών για υδρογονάνθρακες νότια της Κρήτης ένα μόλις 24ωρο μετά την επίσκεψη Σάλιβαν στην Κωνσταντινούπολη δεν ήταν απλά μια κεραμίδα στο κεφάλι της ελληνικής διπλωματίας.

Του Σωτήρη Μπολάκη

Το διπλωματικό παράδοξο από τη μια πλευρά οι ΗΠΑ να σπεύδουν στην περιοχή με ειδική πτήση του συμβούλου ασφαλείας του Λευκού Οίκου για μια συνάντηση με τον αντ’ αυτού του Τούρκου προέδρου που έχει ανοίξει μέτωπο ακόμη και με τον ίδιο τον Αμερικανό πρόεδρο δεν ξεπερνιέται με την απλή λογική.

Άνθρωποι με γνώση των διπλωματικών παιγνίων χαρακτηρίζουν αδικαιολόγητη την ανεκτικότητα των ΗΠΑ απέναντι στην τουρκική προκλητικότητα στην περιοχή. Στην αξιωματική αντιπολίτευση πάντως χρησιμοποιούν σκληρή γλώσσα για τους χειρισμούς της κυβέρνησης.

• Η Κουμουνδούρου μίλησε από την πρώτη στιγμή για εθνική υποχώρηση και ο Αλέξης Τσίπρας και ως πρώην πρωθυπουργός που χειρίστηκε τα εθνικά θέματα βλέπει να δικαιώνεται η σκληρή κριτική του στον κ. Μητσοτάκη για τη στάση του πιστού και δεδομένου συμμάχου.

Από το περιβάλλον του κ. Τσίπρα δεν παραλείπουν να τονίσουν και την ήπια αντίδραση του ελληνικού υπουργείου εξωτερικών απέναντι στο νέο τουρκολιβυκό μνημόνιο για έρευνες, σημεία του οποίου πατούν εντός της ελληνικής δικαιοδοσίας.

Μάλιστα παρατηρούν με σχετική έκπληξη ότι ακόμη και οι κόκκινες γραμμές του προηγούμενου παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου για τον καθορισμό ΑΟΖ μεταξύ μεταβατικής τότε κυβέρνησης της Τρίπολης και της Άγκυρας έχουν πέσει με ευθύνη της ελληνικής πλευράς.

Μάλιστα αρχίζουν να διαβάζουν πιο… “καθαρά” την επίσκεψη Μητσοτάκη στη Νέα Υόρκη και την ομιλία του στο γενική συνέλευση του ΟΗΕ.

• Η συνάντηση με τον επικεφαλής του προεδρικού συμβουλίου της αφρικανικής χώρας στο περιθώριο των εργασιών της συνέλευσης κατά την οποία δεν έγινε καμία αναφορά στο παράνομο τουρκολιβυκό σύμφωνο αλλά και η μηδενική αναφορά των τουρκικών προκλήσεων μέχρι την καρδιά της Μεσογείου από το βήμα της γενικής συνέλευσης πλέον ερμηνεύονται ως την πλήρη κατάρρευση του δόγματος του προκεχωρημένου φυλακίου.

Μάλιστα σημειώνουν και την τοποθέτηση του κ. Μητσοτάκη στο ναύσταθμο για την τελετή παράδοσης της πυραυλάκατου Βλαχάκος, όπου και πάλι ο Κυριάκος Μητσοτάκης μίλησε για προάσπιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων αφήνοντας εκτός τα όρια της εθνικής κυριαρχίας.

• Ουσιαστικά δηλαδή επισημαίνουν τον περιορισμό της ρητορικής της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής όπως αυτή εκφράζεται από την ελληνική κυβέρνηση τα τελευταία χρόνια απέναντι σε μια επιθετική Τουρκία και τον διαρκή αναθεωρητισμό οθωμανικού τύπου στα 6νμ, όπως συνέβη και κατά την κρίση με το Ορούτς Ρέις το 2020.

Οι εγγυήσεις που απαιτούσε η αξιωματική αντιπολίτευση σε όλες τις διακρατικές αμυντικές και εξοπλιστικές συμφωνίες που υπέγραψε η κυβέρνηση αποδεικνύουν τώρα τη σημασία τους.

Οι εταίροι σε ΝΑΤΟ και ΕΕ όχι μόνο έχουν απομακρυνθεί οριστικά ίσως από ενδεχόμενες κυρώσεις αλλά την ίδια στιγμή μετατρέπουν και σε συνομιλιτή τον Ταγίπ Ερντογάν καλώντας και στην Πολιτική Κοινότητα του Μακρόν στην Πράγα με τις ΗΠΑ να προαλείφουν το έδαφος για μια συνάντηση μεταξύ των ηγετών Ελλάδας – Τουρκίας.

Πολλά ανοιχτά μέτωπα

Η Τουρκία έχει ανοίξει όλα τα χαρτιά της και όλο το πλέγμα των διεκδικήσεών της. Από τα F-16 που περιμένει από τις ΗΠΑ, την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών μέχρι το μεταναστευτικό και τώρα και πάλι με τη Λιβύη.

Η Ελλάδα όπως παρατηρούν από το περιβάλλον Τσίπρα έχει χάσει πρωτοβουλία κινήσεων στην περιοχή και το διπλωματικό πόκερ τείνει να αρχίσει να διεξάγεται εκτός του οποιουδήποτε πλαισίου αναφοράς. Η περίοδο μοιάζει να κινείται χωρίς συμφωνία αναφοράς όπως για παράδειγμα τη δεκαετία του ’80 και δεν βρισκόμαστε ούτε καν σε ένα πλαίσιο όπως εκείνο της Μαδρίτης που συμφωνήθηκε μετά τα Ίμια.

• Η Τουρκία δείχνει να περιφρονεί τους πάντες και να λειτουργεί με τετελεσμένα που έχουν και δεν έχουν τη σιωπηλή συναίνεση των συμμάχων.

Πρόσωπο με γνώση των διπλωματικών δυνατοτήτων της Ελλάδας παρέθετε τον κίνδυνο για την ελληνική διπλωματία να κινείται εκτός πλαισίου που θέτει όρους μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και για το λόγο αυτό οι προτροπές των ΗΠΑ για διάλογο μεταξύ των δυο πλευρών δεν θα πρέπει να ικανοποιούν την ελληνική πλευρά.