Εξέγερση στο Ιράν: Τι κρύβεται πίσω από το “μπλακ άουτ” στο διαδίκτυο – Ανεβαίνει δραματικά ο αριθμός των νεκρών

Οι πολίτες του Ιράν παρά την ακραία βία από το θεοκρατικό καθεστώς δεν έχουν τρομοκρατηθεί και εξακολουθούν να διαμαρτύρονται στους δρόμους της πρωτεύουσας Τεχεράνης, της περιοχής του Κουρδιστάν αλλά και άλλων περιοχών της χώρας, μερικές εκ των οποίων θεωρούνται ακραία συντηρητικές. Αφορμή ο θάνατος της 22χρονης Μαχσά Αμινί η οποία βρισκόταν υπό αστυνομική κράτηση επειδή φορούσε «λάθος» την μαντίλα στα μαλλιά της.

https://twitter.com/aliostad/status/1573722824870608897?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E1573722824870608897%7Ctwgr%5E2c9825bbd431dbd40a8ee3175ebce1a8d2d21247%7Ctwcon%5Es1_&ref_url=https%3A%2F%2Fwww.iefimerida.gr%2Foembed%3Furl%3Dhttps3A2F2Ftwitter.com2Faliostad2Fstatus2F1573722824870608897provider%3Dtwitter

Ο πρόεδρος του Ιράν Εμπραχίμ Ραϊσί μίλησε για αποφασιστικότητα «όσους αντιτίθενται στην ασφάλεια και την ηρεμία της χώρας».

Ο πρόεδρος «τόνισε ότι είναι αναγκαίο να διαχωριστούν οι διαμαρτυρίες από τη διατάραξη της δημόσιας τάξης και ασφάλειας». Ιρανικά πρακτορεία μετέδωσαν σήμερα ότι 739 διαδηλωτές, μεταξύ των οποίων και 60 γυναίκες, έχουν συλληφθεί στην επαρχία Γκιλάν, στην περιοχή της Κασπίας.

Όπως μεταδίδουν τα διεθνή ΜΜΕ, από τις συγκρούσεις δεκάδες άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους (υπάρχουν αναφορές για περισσότερους από 50). Σύμφωνα με το BBC, οι δυνάμεις της κυβέρνησης έχουν ξεκινήσει επίθεση στα μέσα ενημέρωσης και τους ακτιβιστές, καθώς από τη Δευτέρα έχουν συλληφθεί περισσότεροι από 10 δημοσιογράφοι που καλύπτουν τα γεγονότα ανάμεσά τους και εκείνη που έκανε γνωστή την είδηση του θανάτου της Αμινί.

Tonight, protesters seem to have taken control of parts of the city of Oshnavieh, in Iran’s West Azerbaijan province. #MahsaAmini #iran pic.twitter.com/Wft497BJe6

— Rana Rahimpour (@ranarahimpour) September 23, 2022

Ο λογαριασμός ακτιβιστών 1500tasvir στο Twitter, που έχει 125.000 «ακολούθους» ανέφερε ότι έχει διακοπεί η επικοινωνία με την πόλη Οσναβιέχ, στο βορειοδυτικό Ιράν. Η Οσναβιέχ ήταν η μία από τις πολλές πόλεις του βορειοδυτικού Ιράν, όπου ζουν οι Κούρδοι, που απήργησαν την Παρασκευή.

Protesters are fighting back against obscene oppression, stronger than ever.

Another video from a brave crowd of Amol protesters in Mazandaran Province#Mahsa_Amini pic.twitter.com/9XIRtwCdmf

— 1500tasvir_en (@1500tasvir_en) September 23, 2022

Η κουρδική οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων Hengaw ανάρτησε ένα βίντεο που, όπως λέει, δείχνει τους διαδηλωτές να έχουν θέσει υπό τον έλεγχό τους ορισμένα σημεία της πόλης αυτής. Το πρακτορείο Reuters δεν ήταν σε θέση να επαληθεύσει την αυθεντικότητα του βίντεο αυτού.

Η ομάδα παρακολούθησης του Διαδικτύου NetBlocks δήλωσε ότι το Instagram και το WhatsApp – δύο από τα σημαντικότερα εργαλεία επικοινωνίας που συνήθως επιτρέπει το Ιράν – είχαν περιοριστεί. Το WhatsApp δήλωσε ότι εργάζεται για να κρατήσει τους Ιρανούς χρήστες συνδεδεμένους, αναφέρει το BBC.

Οι δύο εφαρμογές που ανήκουν στη Meta (μητέρα εταιρεία του Facebook) έχουν εκατομμύρια Ιρανούς χρήστες και το τελευταίο χρονικό διάστημα έχουν κερδίσει μεγάλη δημοφιλία καθώς οι Αρχές της χώρας τα τελευταία χρόνια μπλόκαραν άλλες πλατφόρμες, όπως το Facebook και το Twitter. Το Telegram, το YouTube και το TikTok έχουν επίσης κατά καιρούς κλείσει.

Οι τελευταίες διακοπές στην παροχή υπηρεσιών του Διαδικτύου ήταν για το καθεστώς ένα φυσικό επακόλουθο μετά την έκρηξη των διαδηλώσεων για τον θάνατο της Αμινί. Η NetBlocks ανέφερε ότι το Διαδίκτυο «επανήλθε» εν μέρει το βράδυ της Πέμπτης, αλλά την Παρασκευή σημειώθηκε ξανά «απώλεια συνδεσιμότητας σε εθνική κλίμακα».

• «Οι άνθρωποι στο Ιράν έχουν αποκοπεί από διαδικτυακές εφαρμογές και υπηρεσίες», έγραψε στο Twitter ο επικεφαλής του Instagram Adam Mosseri, προσθέτοντας ότι «ελπίζουμε ότι το δικαίωμά τους να είναι online θα αποκατασταθεί γρήγορα».

Άλλοι όμως κατηγόρησαν τη Meta ότι είναι συνένοχη στην αποσύνδεση των χρηστών. Η Meta διαθέτει και στο Ιράν μια ομάδα «κριτών» οι οποίοι εξετάζουν και αφαιρούν περιεχόμενο που σύμφωνα με την κρίση τους παραβιάζει τους κανόνες της πλατφόρμας. Εάν μια ανάρτηση, σύμφωνα με τους χρήστες, παραβιάζει τα πρότυπα της εταιρείας τότε θα αφαιρεθεί.

Ορισμένοι μοιράστηκαν στοιχεία σύμφωνα με τα οποία αναρτήσεις που στηρίζουν τις ιρανικές διαδηλώσεις έχουν μπλοκαριστεί από τη Meta. Οι άνθρωποι ανέφεραν επίσης ότι δεν μπορούσαν να έχουν πρόσβαση στους λογαριασμούς τους στο WhatsApp, ακόμη και όταν προσπαθούσαν να χρησιμοποιήσουν VPN.

Συνήθως, η πρόσβαση σε ιστότοπους περιορίζεται σε μεγάλο βαθμό από κυβερνητικά φίλτρα και μόνο όσοι διαθέτουν VPN μπορούν να έχουν πρόσβαση σε μη λογοκριμένο περιεχόμενο από ιστότοπους του εξωτερικού. Αλλά αυτή τη φορά φαίνεται να υπάρχει και μία απαγόρευση όσον αφορά τις υπηρεσίες VPN (ουσιαστικά αποκρύπτουν την IP του χρήστη και του χαρίζουν ανωνυμία στο Διαδίκτυο).

• Τα μπλακ άουτ στο Διαδίκτυο προέρχονται σε μεγάλο βαθμό από την απενεργοποίηση του μεγαλύτερου φορέα κινητής τηλεφωνίας του Ιράν. Η Iran Mobile Communications Company έχει περισσότερους από 60 εκατομμύρια πελάτες. Νωρίτερα μέσα στην εβδομάδα, ο υπουργός επικοινωνιών επικαλέστηκε λόγους ασφαλείας για τη διακοπή.

Αλλά ο Isik Mater από την NetBlocks δήλωσε στο BBC: «Το Διαδίκτυο είναι ένα από τα μεγαλύτερα εργαλεία που έχουν στα χέρια τους οι ιρανικές αρχές όταν ξεσπούν ταραχές στους δρόμους».

Λέει ότι επειδή δεν υπάρχει ιδιωτικό δίκτυο μετάδοσης στο Ιράν, το διαδίκτυο είναι το «μοναδικό μέρος» όπου οι διαδηλωτές μπορούν να μοιραστούν τη φωνή τους.

• Ο θάνατος της κ. Αμινί έχει προκαλέσει οργή για θέματα όπως οι προσωπικές ελευθερίες και οι οικονομικές προκλήσεις στο Ιράν. Οι διαδηλωτές -πολλές από τις οποίες είναι γυναίκες που ανεμίζουν και καίνε τα πέπλα τους- λένε ότι φοβούνται μια κλιμακούμενη καταστολή. «Ανησυχούμε ότι ο κόσμος θα ξεχάσει το Ιράν μόλις το καθεστώς κλείσει το διαδίκτυο – κάτι που ήδη συμβαίνει», δήλωσε ένας ακτιβιστής, ο οποίος θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του.

Οι περισσότερες διαμαρτυρίες και εκστρατείες απέναντι στο καθεστώς οργανώνονται από ανθρώπους μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και αν δεν μπορούν να συνδεθούν, τότε γίνεται πολύ πιο δύσκολη η κινητοποίηση.

Ο Shayan Sardarizadeh από τη μονάδα παραπληροφόρησης του BBC δήλωσε: «Η διακοπή των συνδέσεων στο διαδίκτυο σε εθνικό επίπεδο είναι η πυρηνική επιλογή για τις ιρανικές αρχές, η οποία ενεργοποιείται μόνο όταν φοβούνται ότι οι διαμαρτυρίες είναι τέτοιας κλίμακας που αποτελούν υπαρξιακή απειλή για το καθεστώς. Είναι ένα αποτελεσματικό εργαλείο που βλάπτει σοβαρά την ικανότητα των διαδηλωτών να οργανώνονται, να επικοινωνούν και να ενημερώνουν τον έξω κόσμο, αλλά έχει επίσης τεράστιο κόστος για την ιρανική οικονομία, τις επιχειρήσεις και τις δημόσιες υπηρεσίες. Ωστόσο, οι ιρανικές αρχές έχουν δείξει επανειλημμένα ότι όταν βρίσκονται αντιμέτωπες με την επιλογή μεταξύ ενός σοβαρού πλήγματος στην οικονομία και της πάταξης της πολιτικής αναταραχής με οποιοδήποτε κόστος, θα επιλέγουν πάντα το δεύτερο».

Η σκληρή καταστολή των διαδηλωτών και οι διακοπές στο διαδίκτυο έχουν λειτουργήσει στο παρελθόν για την καταστολή των ανθρώπων στο Ιράν. Αλλά οι φόβοι αυξάνονται ότι η κατάσταση θα μπορούσε να κλιμακωθεί σε κάτι σαν τις διαδηλώσεις του 2019 που ξέσπασαν για τις αυξήσεις των τιμών της βενζίνης, τις πιο αιματηρές στην ιστορία της ισλαμικής δημοκρατίας. Κατά τη διάρκεια εκείνων των διαδηλώσεων, το διαδίκτυο είχε διακοπεί για μέρες κάθε φορά.

• Το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ εξέδωσε την Παρασκευή οδηγίες που διευρύνουν το φάσμα των υπηρεσιών Διαδικτύου που είναι διαθέσιμες στους Ιρανούς παρά τις αμερικανικές κυρώσεις κατά της χώρας, προκειμένου να βοηθήσουν τους διαδηλωτές της χώρας

Οι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι η κίνηση αυτή θα βοηθήσει τους Ιρανούς να έχουν πρόσβαση σε εργαλεία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παράκαμψη της κρατικής παρακολούθησης και λογοκρισίας, αλλά δεν θα εμποδίσει εντελώς την Τεχεράνη να χρησιμοποιεί εργαλεία επικοινωνίας για να καταπνίξει όσους διαφωνούν με το καθεστώς, όπως έκανε την Τετάρτη, όταν έκοψε την πρόσβαση στο Διαδίκτυο για τους περισσότερους πολίτες την Τετάρτη.

Η Ουάσινγκτον παρέχει εδώ και καιρό ορισμένες εξαιρέσεις που σχετίζονται με το διαδίκτυο από τις κυρώσεις της στο Ιράν, αλλά η επικαιροποίηση της γενικής άδειας της Παρασκευής επιδιώκει τον εκσυγχρονισμό τους, δήλωσε το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ.

Η ομάδα παρακολούθησης του διαδικτύου NetBlocks δήλωσε την Πέμπτη ότι καταγράφηκε μια νέα διακοπή του διαδικτύου στο Ιράν, όπου η πρόσβαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι έτσι κι αλλιώς αυστηρά περιορισμένη. Η NetBlocks ανέφερε «σχεδόν ολοκληρωτική» διακοπή της συνδεσιμότητας στο διαδίκτυο στην πρωτεύουσα της κουρδικής περιοχής τη Δευτέρα, συνδέοντάς την με τις διαδηλώσεις.

• Η αμερικανική άδεια περιλαμβάνει πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης και τηλεδιασκέψεις και επεκτείνει την πρόσβαση σε υπηρεσίες που βασίζονται στο cloud και χρησιμοποιούνται για την παροχή εικονικών ιδιωτικών δικτύων (VPN), τα οποία παρέχουν στους χρήστες ανωνυμία στο Διαδίκτυο, και άλλα εργαλεία κατά της παρακολούθησης. Η άδεια επιτρέπει επίσης στους χρήστες να χρησιμοποιούν antiviruses για να αντιμετωπίζουν ιούς και παρακολουθήσεις των υπολογιστών τους, δήλωσε το Υπουργείο Οικονομικών.

Παράλληλα, ο διευθύνων σύμβουλος της SpaceX Έλον Μασκ απάντησε σε μια ανάρτηση στο Twitter του υπουργού Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν σχετικά με τη νέα άδεια την Παρασκευή με το σχόλιο «Ενεργοποιώ το Starlink», μια αναφορά στη δορυφορική ευρυζωνική υπηρεσία της εταιρείας – που έχει ήδη παρασχεθεί και στην Ουκρανία για τον αγώνα της κατά της εισβολής της Ρωσίας. Ο Μασκ δήλωσε τη Δευτέρα ότι η εταιρεία του θα παράσχει το Starlink στους Ιρανούς και θα ζητήσει εξαίρεση από τις κυρώσεις για να το πράξει.