Ελληνοτουρκικά: Έντονο παρασκήνιο ενόψει ΟΗΕ – Τα όπλα της Αθήνας

Η φετινή 77η Τακτική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη θα διεξαχθεί διά ζώσης και ως εκ τούτου στο περιθώριο των επίσημων εργασιών προετοιμάζονται από όλες τις πλευρές διμερείς και πολυμερείς άτυπες διαβουλεύσεις. Και μπορεί το κορυφαίο ζήτημα να είναι ο πόλεμος στην Ουκρανία και η παράπλευρη σύγκρουση Δύσης – Ρωσίας, όμως η ατζέντα είναι ανοιχτή. Σε ότι αφορά την ένταση στα ελληνοτουρκικά το ενδιαφέρον επικεντρώνεται κυρίως στις παρασκηνιακές διεργασίες γύρω από αυτή.

Το κρίσιμο ερώτημα για την Αθήνα είναι πώς θα τοποθετηθεί εν τέλει ο πρόεδρος της Τουρκίας Τ. Ερντογάν. Σύμφωνα με το πρόγραμμα, θα έχει τον λόγο την Τρίτη 20 Σεπτεμβρίου.

• Η ρητορική του Τούρκου προέδρου και όλων των συνεργατών του το τελευταίο διάστημα συνιστά σαφή κλιμάκωση κατά της Ελλάδας των τουρκικών απαιτήσεων και των απειλών που τις συνοδεύουν. Επιπλέον οι αναφορές της τουρκικής διπλωματίας στον ΟΗΕ (και στην Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ) οδηγούν στην εκτίμηση πως ο Τ. Ερντογάν θα επιχειρήσει να εκμεταλλευτεί το βήμα της ολομέλειας για να δημιουργήσει εντυπώσεις.

Το θέμα είναι σε ποιο πλαίσιο θα προσπαθήσει να ορίσει τις προκλητικές αιτιάσεις ο Τούρκος πρόεδρος και σε ποιους επιδιώκει να απευθυνθεί. Το βήμα της ολομέλειας δεν προσφέρεται για λόγια όπως «μπορεί να έρθουμε μια νύχτα ξαφνικά» ούτε για γινάτια του τύπου «Μητσοτάκης γιοκ». Εκτός εάν έχει σκοπό κατακόρυφης κλιμάκωσης με πολεμικό τελεσίγραφο (ultimatum) ενώπιον του ΟΗΕ.

• Η διπλωματική απάντηση από την Ελλάδα θα είναι άμεση, με φάκελο των δηλώσεων, των απειλών και των εξωφρενικών χαρτών που έχει επινοήσει η τουρκική ηγεσία. Στο πολιτικό επίπεδο η απάντηση του πρωθυπουργού Κ. Μητσοτάκη θα δοθεί από το βήμα της συνέλευσης την Παρασκευή, την τελευταία ημέρα των εργασιών.

Ο περιβόητος, πλέον, χάρτης της «γαλάζιας πατρίδας» έχει επιφέρει διπλωματική ζημία στην Αγκυρα και η καταγγελία στην ολομέλεια των Ηνωμένων Εθνών θα καθιστούσε την τουρκική ηγεσία υπό πίεση διεθνώς, αλλά και στο εσωτερικό της χώρας όπου έχει καλλιεργήσει το αφήγημα της οθωμανικής αναβίωσης.

Η συνέχεια στις ελληνοτουρκικές σχέσεις προδιαγράφεται δύσκολη σε κάθε περίπτωση. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πώς θα κινηθεί στο άμεσο μέλλον ο Τ. Ερντογάν, ούτε στο γενικό διεθνές πλαίσιο.

Από τον Αύγουστο έχει προαναγγείλει ότι στη γενική συνέλευση θα θέσει θέμα δομικής αλλαγής του ΟΗΕ (με σκοπό να συμπεριληφθεί η Τουρκία σε ένα διευρυμένο Συμβούλιο Ασφαλείας) αλλά καμία μεγάλη δύναμη δεν δέχεται τέτοια συζήτηση. Ο ίδιος ο γ.γ. του ΟΗΕ, Α. Γκουτέρες, έχει διαμηνύσει στην Αγκυρα ότι υπάρχουν άλλες αλλαγές που προέχουν και κινούνται σε θετική κατεύθυνση, με την ενίσχυση του ρόλου της γενικής συνέλευσης.

• Εντούτοις η εντύπωση που διαχέεται από τα μεγάλα τουρκικά μέσα ενημέρωσης είναι ότι ο Τ. Ερντογάν θα αξιώσει διεθνή θεσμικό ρόλο. Την ώρα που δεν αποδέχεται το Διεθνές Δίκαιο και τις Διεθνείς Συνθήκες και εγείρει μέχρι και θέμα αποζημιώσεων από την Ελλάδα για τη Μικρασιατική Καταστροφή, σε πείσμα των Συνθηκών.

Υπάρχει βεβαίως και το θέμα των σχέσεων της Τουρκίας με τη Δύση και τη Ρωσία, επί του οποίου οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. περιμένουν να ακούσουν το στίγμα του Τ. Ερντογάν στον ΟΗΕ. Την προηγούμενη εβδομάδα από τη Σερβία κατηγόρησε τη Δύση ότι «προκάλεσε τη Μόσχα» και κάλεσε τις δυτικές χώρες «να μην υποτιμούν τη Ρωσία».

• Χθες στη Σαμαρκάνδη είχε νέα κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον Ρώσο πρόεδρο Βλ. Πούτιν, για την «περαιτέρω ενίσχυση της συνεργασίας τους», σύμφωνα με το Anadolu, και μέσα σε όλα τα άλλα συζητήθηκε η αύξηση της ροής ρωσικού αερίου προς την Τουρκία και η διεύρυνση των συναλλαγών σε ρούβλια και λίρες. Και αυτά, την ώρα που οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. θεωρούν τις τουρκικές κινήσεις καταστρατήγηση του πλαισίου των δυτικών κυρώσεων.

Ως προς τη συνάντηση που επιζητούσε ο Τ. Ερντογάν με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, ο υπουργός Εξωτερικών Μ. Τσαβούσογλου παραδέχθηκε ότι «δεν υπάρχουν σχέδια για διμερή συνάντηση κορυφής ή μεταξύ εμού και του Α. Μπλίνκεν στη Νέα Υόρκη». Ανάλογη ήταν η απάντηση του Μ. Τσαβούσογλου και ως προς την πλευρά της Ελλάδας.

Διπλωματικές πηγές στην Αθήνα επιβεβαιώνουν ότι δεν υπάρχει καμία συζήτηση για συνάντηση Δένδια – Τσαβούσογλου και πολύ περισσότερο για συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν. Και δεν υπάρχει έως τώρα άλλη πρωτοβουλία προς αυτή την κατεύθυνση, ει μη μόνον κάποιες κρούσεις από τον ύπατο εκπρόσωπο της Ε.Ε. για την Εξωτερική Πολιτική, Ζ. Μπορέλ, που βρίσκουν την Τουρκία αδιάφορη. Εάν δεν αλλάξει κάτι, η μόνη επαφή Δένδια – Τσαβούσογλου θα είναι στο δείπνο που θα παραθέσει ο Α. Μπλίνκεν την Πέμπτη προς τους υπουργούς Εξωτερικών των χωρών του ΝΑΤΟ.

Ο Ελληνας ΥΠΕΞ αναχωρεί αύριο για τη Νέα Υόρκη και θα έχει σειρά συναντήσεων με ομολόγους του για την προώθηση της υποψηφιότητας της Ελλάδας στο Συμβούλιο Ασφαλείας, την περίοδο 2025-26 και εν συνεχεία για το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων 2028-30 και για την προεδρία της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ το 2035. Στο πλαίσιο των διμερών και πολυμερών συναντήσεων προγραμματίζεται η υπογραφή συμφωνιών και μνημονίων συνεργασίας. Αυτές οι συναντήσεις δίνουν την ευκαιρία στην ελληνική διπλωματία να αντικρούσει τις τουρκικές προσπάθειες ενοχοποίησης της Ελλάδας για την ένταση στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.

Στο παρασκήνιο η τουρκική διπλωματία εκτιμάται ότι θα επιχειρήσει να προβάλει προσκόμματα στις υποψηφιότητες της Ελλάδας στον ΟΗΕ, αν και πολιτικά αυτό που επιδιώκει είναι να διαμορφώσει αντισυσπειρώσεις, καθόσον η πρώτη ελληνική υποψηφιότητα έχει ήδη ευρεία υποστήριξη και από μουσουλμανικές, αραβικές και άλλες χώρες, πέραν της Ε.Ε.

Πηγή: efsyn.gr