Ανάλυση Bloomberg: Πόσο πιθανή είναι μία ήττα του Πούτιν στην Ουκρανία

Υπήρχαν πυροτεχνήματα στη Μόσχα καθώς ο Ρώσος στρατός υποχώρησε βιαστικά από την πόλη-κλειδί Izyum στην περιοχή Χάρκοβο της Ουκρανίας στις 10 Σεπτεμβρίου. Η ρωσική πρωτεύουσα δεν γιόρταζε στην πραγματικότητα την καταστροφή: Η επίδειξη ήταν μέρος των εορτασμών για την Ημέρα της Πόλης. Αλλά δύσκολα θα μπορούσε να υπάρξει καλύτερη απεικόνιση της απόλυτης απροετοίμασης του καθεστώτος Πούτιν για ήττα. Η προσπάθειά της να διώξει έναν πόλεμο εισβολής διατηρώντας παράλληλα την εμφάνιση της ζωής που συνεχίζεται ως συνήθως ήταν καταδικασμένη από την αρχή – και οι επιλογές που αντιμετωπίζει τώρα είναι έντονες.

Σύμφωνα με αναλυτικό άρθρο του Λεονίντ Μπερσίντσκι στο Bloomberg, σε λίγες μέρες, η Ουκρανία απώθησε τα ρωσικά στρατεύματα από την περιοχή του Χάρκοβο. Αυτό μπορεί να μην μοιάζει με σημαντική νίκη όσον αφορά την περιοχή που έχει ανακτηθεί – περίπου 2.500 τετραγωνικά χιλιόμετρα , ή λίγο περισσότερα μέχρι τώρα, από τα 125.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα που κατείχε η Ρωσία στην Ουκρανία πριν από αυτήν την εβδομάδα. Ωστόσο, η ουκρανική και δυτική αγαλλίαση είναι δικαιολογημένη.
Η περιοχή του Χάρκοβο ήταν ιστορικά σημαντική. Καθώς οι ρωσικές δυνάμεις κατατροπώθηκαν εκεί τις τελευταίες ημέρες, πολλοί σχολιαστές θυμήθηκαν την καταστροφική ώθηση του 1942 από τον Στρατάρχη Σεμιόν Τιμοσένκο εναντίον μιας μικρότερης γερμανικής δύναμης στην περιοχή, η οποία κινήθηκε επιδέξια για να αποκόψει τις δυνάμεις της Μόσχας από το βορρά. Περίπου 250.000 σοβιετικοί στρατιώτες αιχμαλωτίστηκαν. Το φιάσκο άνοιξε τον δρόμο για τον στρατό του Χίτλερ να φτάσει στο Στάλινγκραντ, όπου σταμάτησαν μόνο με τεράστιο κόστος σε ανθρώπινες ζωές.

Η τρέχουσα ρωσική οπισθοδρόμηση, επίσης, είναι στρατηγικά σημαντική. Η απώλεια των θέσεων του Χάρκοβο μετατρέπει τον στόχο της περικύκλωσης των ουκρανικών δυνάμεων στην περιοχή του Ντόνετσκ σε όνειρο: τα ρωσικά στρατεύματα δεν μπορούν πλέον να πιέσουν από το βορρά. Ο στρατός εισβολής υποχώρησε για να αποφύγει τον αποκλεισμό από τις γραμμές ανεφοδιασμού και τις ενισχύσεις. Ωστόσο, οι Ρώσοι δεν μπόρεσαν να αποφύγουν τη ζημιά στο ήδη χαμηλό ηθικό τους.

Οι στρατιώτες του Πούτιν σκάβουν στην ανατολική όχθη του ποταμού Oskil, αλλά οι αμυντικές θέσεις στερούνται βάθους, όπως ακριβώς έκαναν γύρω από το Izyum. Οι ρωσικές δυνάμεις — συμπεριλαμβανομένων εκείνων σε περιοχές που κρατούνται από Ρώσους πληρεξούσιους από το 2014 — θα είναι ευάλωτες σε περαιτέρω ουκρανικές αντεπιθέσεις, οι οποίες αναμένονται τώρα τόσο στις περιοχές του Λουχάνσκ όσο και στο Ντόνετσκ.

Οι κρίσιμες συνάμεις του Λουχάνσκ και του Ντονέτσκ

Αυτές οι ωθήσεις θα επιδιώξουν να επωφεληθούν από αυτό που μπορεί να αποδειχθεί το μεγαλύτερο λάθος της Ρωσίας σε ολόκληρη την υβριστική και αδελφοκτόνο εκστρατεία. Από την υποχώρηση από το Κίεβο και τη βόρεια Ουκρανία τον Απρίλιο, η ρωσική διοίκηση χρησιμοποίησε τις μαχητικές δυνάμεις των αυτοαποκαλούμενων Λαϊκής Δημοκρατίας του Λουχάνσκ και του Ντόνετσκ ως τροφή για κανόνια. Με αυτόν τον τρόπο, έχασαν χιλιάδες από τους μόνους στρατιώτες που είχαν σημαντικό ρόλο και πίστη στο παιχνίδι του Πούτιν: Αυτοί οι άνδρες σε ηλικία μάχης ήταν εξ ορισμού αντι-Ουκρανοί — και δεσμευμένοι να πολεμήσουν τόσο σκληρά όσο οι ίδιοι οι Ουκρανοί. Λίγοι Ρώσοι στρατιώτες μπορούσαν να ανταποκριθούν στην αποφασιστικότητά τους. Όταν το Κίεβο ξεκίνησε την αντεπίθεσή του, οι μαχητές του Λουχάνσκ και του Ντόνετσκ είχαν σχεδόν εξαλειφθεί λόγω φθοράς.

Πράγματι, οι θέσεις στην περιοχή του Χάρκοβο ήταν επανδρωμένες από τον τακτικό στρατό της Ρωσίας: Διώχθηκαν χωρίς να πολεμήσουν πολύ όταν οι Ουκρανοί πίεσαν αρκετά.

Τώρα, η Λαϊκή Δημοκρατία του Λουχάνσκ, «εκτός από τις περιοχές της πρώτης γραμμής, είναι πιθανώς άδεια από ανθρώπινο δυναμικό», έγραψε στο Twitter ο Πολωνός στρατιωτικός αναλυτής Konrad Muzyka, ένας από τους πιο επιτήδειους παρατηρητές της εκστρατείας. Άνδρες σε ηλικία μάχης επιστρατεύτηκαν σε μεγάλους αριθμούς τους τελευταίους μήνες, είπε, πράγμα που σημαίνει ότι «δεν υπάρχουν άνδρες για να πολεμήσουν στο Λουχάνσκ».

Ανάγκη για νέες δυνάμεις

Για να διατηρήσει το μεγαλύτερο μέρος της κατακτημένης επικράτειας, η Ρωσία χρειάζεται επειγόντως να συρρικνώσει το μέτωπο και να φέρει αποθέματα. Θα είναι δύσκολο να το κάνουμε αρκετά γρήγορα για να αντιμετωπίσουμε την ορμή της Ουκρανίας. Ακόμη και μια γενική κινητοποίηση θα αργούσε τώρα να αποτρέψει περαιτέρω ήττες.

Τώρα, ακόμη και εκείνοι οι ντόπιοι που διαφορετικά θα καλωσόριζαν μια προσχώρηση στους Ρώσους θα αρνηθούν την υποστήριξή τους. Είτε θα ατονήσουν είτε θα βοηθήσουν τους Ουκρανούς αντάρτες. Οι ηχηρές διαβεβαιώσεις πολλών Ρώσων λειτουργών από τον Φεβρουάριο ότι «η Ρωσία είναι εδώ για τα καλά» ακούγονται κούφιες καθώς τα αυτοκίνητα των φυγάδων συνεργατών παρατάσσονται στα σύνορα κοντά στο Μπέλγκοροντ.

Περαιτέρω προμήθειες εξελιγμένων δυτικών όπλων είναι πλέον εξασφαλισμένες για την Ουκρανία. Το Κίεβο έχει αποδείξει ότι είναι σε θέση να αντεπιτεθεί και να νικήσει, επομένως δεν υπάρχει λόγος για το ΝΑΤΟ να αμφιβάλλει για την αποτελεσματικότητα της βοήθειάς του.

Απειλές για Πούτιν

Στη Ρωσία, εν τω μεταξύ, μια θυμωμένη και θιγμένη ακραία εθνικιστική κοινότητα μετατρέπεται γρήγορα σε απειλή για το καθεστώς. Από την αρχή της εισβολής, ήταν η μόνη που επιτρέπεται σχετικά ελεύθερη έκφραση, επειδή είναι σθεναρά υπέρ του πολέμου. Η αφήγηση που κυριαρχεί στους εθνικιστικούς κύκλους στα κανάλια Telegram είναι τώρα γεμάτη αγανάκτηση για την ανικανότητα της διεφθαρμένης στρατιωτικής και πολιτικής ηγεσίας. Προπαγανδίζουν μια θεωρία των πισώπλατων μαχαιρωμάτων που επικεντρώνεται σε ηγέτες της «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης» που δεν είναι Ρώσοι –όπως ο υπουργός Άμυνας Σεργκέι Σόιγκου, ο οποίος κατάγεται από την Τούβα κοντά στη Μογγολία– ή ο Τσετσένος ηγέτης Ραμζάν Καντίροφ. Δεδομένης της υψηλής υποστήριξης των υπερεθνικιστών στις πανίσχυρες υπηρεσίες επιβολής του νόμου της Ρωσίας, είναι κατανοητό ότι μπορεί να δημιουργείται δυσαρέσκεια ανάμεσα στις ίδιες τις δυνάμεις στις οποίες ο Πούτιν έχει στηριχθεί για να διατηρήσει την εξουσία.

Είναι πολύ νωρίς για να προβλέψουμε μια στρατιωτική καταστροφή για ολόκληρη τη ρωσική δύναμη στην Ουκρανία, πόσο μάλλον μια κατάρρευση καθεστώτος. Αλλά ξαφνικά, αυτές είναι αναλαμπές πιθανοτήτων χάρη σε αυτό που είναι ουσιαστικά μια τοπική ουκρανική επιτυχία. Αυτό είναι συνέπεια του πιο θεμελιώδους ελαττώματος στον τρόπο σκέψης πίσω από την εκστρατεία του Πούτιν στην Ουκρανία — αν υπήρχε κάποια σκέψη που έγινε καθόλου μέσα σε όλο το ιμπεριαλιστικό συναίσθημα. Η Ρωσία δεν πήρε ποτέ στα σοβαρά τον αντίπαλό της, ούτε καν θεώρησε την Ουκρανία βιώσιμη οντότητα. Έτσι, δεν σκέφτηκε ποτέ το ενδεχόμενο της ήττας.

Δεν έγιναν σχέδια για απαισιόδοξα σενάρια — και κανένα δεν φαίνεται να υπάρχει σήμερα. Σε έναν πόλεμο, η πλευρά που δεν είναι προετοιμασμένη για πισωγυρίσματα μπορεί να διαλυθεί με τα πρώτα σημάδια του προβλήματος. Η υπερβολική αυτοπεποίθηση και ο πανικός είναι οι αντίθετες όψεις του ίδιου νομίσματος. Οι Ρώσοι μπήκαν χωρίς τη θέληση να κερδίσουν, αλλά δεν ήταν επίσης προετοιμασμένοι για τον κίνδυνο να χάσουν. Οποιαδήποτε οπισθοδρόμηση γίνεται τότε καταστροφικό πλήγμα για την εθνική υπερηφάνεια. Αυτό θα ταράξει ακόμα κι αν η Ρωσία καταφέρει να σταματήσει την τρέχουσα δυναμική της Ουκρανίας. Αυτοί οι παράγοντες θα μπορούσαν να είναι τα συστατικά μιας ιστορικής ήττας.

Πηγή: Bloomberg