Βρυξέλλες: Με βραδείς ρυθμούς οι αποφάσεις για την ενεργειακή κρίση – Εκνευρισμός και καρφιά – “Σκωτσέζικο” ντους από Ρωσία με ευθείες απειλές για το πλαφόν

Τα καρφιά για καθυστερήσεις κατά της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, αν μη τι άλλο δείχνουν και εκνευρισμό την ώρα που η Ευρωπαϊκή Ένωση προετοιμάζεται για έναν σκληρό –ενεργειακά– χειμώνα. Οι αποφάσεις ακόμη είναι στη μορφή σχεδίων που περιλαμβάνουν πλαφόν στις τιμές και συντονισμένο τρόπο εξοικονόμησης στην κατανάλωση ενέργειας σε όλες τις χώρες-μέλη.

Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η έκτακτη σύνοδος των υπουργών Ενέργειας την Παρασκευή 9 Σεπτεμβρίου, με τον πήχη πάντως να είναι χαμηλά, δεδομένων των διαφορών που υπάρχουν μεταξύ των χωρών. 

Η Ευρώπη –η οποία εξαρτάται ενεργειακά από τη Μόσχα– έχει επιβάλλει κυρώσεις στη Ρωσία λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, ενώ το Κρεμλίνο έχει ξεκαθαρίσει πως δεν θα τροφοδοτεί τις χώρες που προχωρήσουν στην επιβολή πλαφόν στις τιμές. Σημειώνεται ότι η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε την Παρασκευή (πριν την ανακοίνωση της Gazprom) ότι έχει έρθει η ώρα η ΕΕ να εξετάσει επιβολή πλαφόν στις τιμές φυσικού αερίου, πυροδοτώντας ντόμινο εξελίξεων.

• Ο αγωγός φυσικού αερίου Nord Stream 1 –έπειτα από ολιγοήμερο κλείσιμο λόγω συντήρησης– ήταν προγραμματισμένο να επαναλειτουργήσει, ωστόσο η Gazprom δήλωσε αδυναμία, κάνοντας λόγο για διαρροή λαδιού μηχανής στην κύρια τουρμπίνα αερίου στον σταθμό συμπίεσης Πορτοβάγια, κοντά στην Αγία Πετρούπολη. Μάλιστα, δεν ορίστηκε χρονοδιάγραμμα για την επίλυση του προβλήματος.

Ακολούθησε ένα γαϊτανάκι δηλώσεων από Ευρωπαίους αξιωματούχους, αλλά και αλληλοσυγκρουόμενες τοποθετήσεις ανάμεσα σε Gazprom και Siemens που αφορούσαν τόσο την εν λόγω τεχνική βλάβη, όσο και την απόδοση ευθυνών και το τι μέλλει γενέσθαι σχετικά με τον ερχόμενο χειμώνα στη γηραιά ήπειρο.

Την ίδια στιγμή, πάντως, το Reuters δημοσίευσε ότι η Gazprom θα στείλει 42,7 εκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου στην Ευρώπη μέσω Ουκρανίας. Σημειώνεται ότι οι ροές μέσω του σημείου εισόδου Sudzha αυξήθηκαν ελαφρώς σε σύγκριση με τα 41,3 εκατ. κ.ε. που έστειλε η Gazprom την Παρασκευή, αλλά όχι αρκετά για να αντισταθμίσουν το αέριο που έχει ανάγκη η Ευρώπη και που αναμενόταν να αντληθεί μέσω του Nord Stream 1 το Σάββατο.

Υπενθυμίζεται ότι πριν από το τελευταίο κλείσιμο για συντήρηση, η Gazprom είχε ήδη μειώσει τις ροές μόλις στο 20% της δυναμικότητας του αγωγού.

Εξάλλου, η Gazprom ισχυρίστηκε πως η επιδιόρθωση διαρροών λαδιού μηχανής σε βασικούς κινητήρες είναι δυνατή μόνο σε εξειδικευμένα συνεργεία – για τα οποία η Ρωσία έχει πει ότι παρεμποδίζονται από τις δυτικές κυρώσεις. Σε δήλωσή του, ο διευθύνων σύμβουλος της Gazprom, Αλεξέι Μίλερ, ανέφερε ότι η Siemens δεν μπορούσε να πραγματοποιήσει επισκευές στις τουρμπίνες που υπέστησαν ζημιά, λόγω των κυρώσεων κατά του ρωσικού κρατικού ενεργειακού κολοσσού.

«Η Siemens δεν έχει επί του παρόντος σχεδόν καμία δυνατότητα να παρέχει τακτικές γενικές επισκευές των μονάδων άντλησης αερίου μας. Η Siemens απλά δεν έχει πού να κάνει αυτή τη δουλειά», είπε ο Μίλερ, σύμφωνα με το Interfax.

Απαντώντας η Siemens, ανακοίνωσε ότι δεν της έχουν ανατεθεί οι εργασίες συντήρησης του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 1. «Ανεξάρτητα από αυτό, έχουμε τονίσει αρκετές φορές ότι υπάρχουν αρκετές πρόσθετες τουρμπίνες διαθέσιμες στον σταθμό συμπίεσης Πορτόβαγια, προκειμένου να λειτουργεί ο αγωγός Nord Stream 1» δήλωσε εκπρόσωπος της Siemens Energy.

Νωρίτερα, η Siemens υποστήριξε πως η διαρροή λαδιού μηχανής που φέρεται να εντοπίστηκε στην τελευταία εν λειτουργία τουρμπίνα του σταθμού συμπίεσης στην Πορτοβάγια, δεν συνιστά τεχνικό λόγο για τη διακοπή της λειτουργίας του αγωγού Nord Stream 1.

Όπως και να’ χει η εβδομάδα που έρχεται θα έχει εξελίξεις.

Η πρώτη συζήτηση για τις παρεμβάσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα γίνει στην έκτακτη σύνοδο των υπουργών Ενέργειας την ερχόμενη Παρασκευή 9 Σεπτεμβρίου.

Στις 14 Σεπτεμβρίου, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, θα παρουσιάσει τις προτάσεις της Κομισιόν για τις άμεσες παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν και για την αλλαγή του μοντέλου λειτουργίας της αγοράς ενέργειας στην ΕΕ. Η αποσύνδεση της τιμής του ρεύματος από την τιμή του φυσικού αερίου και η φορολόγηση των υπερκερδών, στην οποία έχει προχωρήσει ήδη η Ελλάδα, πρέπει να θεωρείται βέβαιη, όπως και η επιβολή κάποιας μορφής πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου.

Στην επικείμενη συνάντηση των υπουργών Ενέργειας θα τεθούν επί τάπητος όλες οι πιθανές λύσεις και θα δρομολογηθούν-σε πολιτικό επίπεδο- οι σχετικές αποφάσεις. Το γεγονός ότι η επιβολή πλαφόν και η παρέμβαση στην αγορά ενέργειας τίθενται ξεκάθαρα και μετ’ επιτάσεως ως λύσεις, τις οποίες αποδέχονται οι μέχρι πρότινος αρνητές της, κυρίως η Γερμανία αλλά και άλλες χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, σηματοδοτεί αλλαγή πλεύσης εντός της ΕΕ.

Μεταξύ των σεναρίων που επεξεργάζεται η Κομισιόν, σε τεχνοκρατικό επίπεδο προς ώρας, είναι η επιβολή πλαφόν στα κέρδη από τις φθηνότερες τεχνολογίες παραγωγής ρεύματος και επιστροφή της διαφοράς στους καταναλωτές μέσω επιδότησης. Πρόκειται για ένα σχέδιο που προσομοιάζει το ελληνικό, αυτό δηλαδή εφαρμόζει η Ελλάδα από τον Αύγουστο. Προβλέπει, δηλαδή, ότι το πλαφόν θα επιβάλλεται σε μονάδες ηλεκτροπαραγωγής που δε βασίζονται στο φυσικό αέριο, όπως, πυρηνικοί σταθμοί, ΑΠΕ, ηλιακά και αιολικά πάρκα, που χαμηλότερο κόστος λειτουργίας από τους σταθμούς αερίου.  Εξαιρείται δηλαδή από τα μέτρα η παραγωγή με φυσικό αέριο, ενώ δεν υπάρχει αναφορά για πλαφόν στην τιμή του.

Η επιβολή του πλαφόν έχει διττό στόχο: πρώτον τον διαχωρισμό των εμπορικών αποδόσεων της ηλεκτροπαραγωγής από την τρέχουσα τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας που έχει φτάσει σε δυσθεώρητα ύψη και δεύτερον να βοηθήσει στην αύξηση των εσόδων τα οποία οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις μπορούν να χρησιμοποιήσουν κατά το δοκούν, με κύριο μέλημα πάντως τη μείωση των λογαριασμών ενέργειας για τους καταναλωτές.

Στο τραπέζι βρίσκεται επίσης η επιβολή πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου που προορίζεται για ηλεκτροπαραγωγή η οποία όπως επισημαίνεται θα πρέπει να συνοδεύεται από ισχυρά μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας, διαφορετικά θα οδηγήσει σε αύξηση της κατανάλωσης φυσικού αερίου (αφού θα μειωθεί η τιμή). Σημειώνεται ότι η επιλογή αυτή (είναι η λύση που εφαρμόζεται στην Ισπανία και την Πορτογαλία) περιλαμβάνει και αποζημίωση των ηλεκτροπαραγωγών για τη διαφορά της πραγματικής τιμής αγοράς του καυσίμου, από το πλαφόν.

Από την άλλη πλευρά, αν το πλαφόν επιβληθεί στην τιμή εισαγωγής του φυσικού αερίου, θα πρέπει να διασφαλισθεί η επάρκεια εφοδιασμού. Η Ρωσία έκανε ήδη λόγο για διακοπή εφοδιασμού εφόσον επιβληθεί το πλαφόν στο ρωσικό αέριο.