Ανάλυση Economist: Πότε και πώς μπορεί να τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία;

Ο πόλεμος στην Ουκρανία, λέει ο πρόεδρος της, Volodymyr Zelensky, θα κερδηθεί στο πεδίο της μάχης, αλλά μπορεί να τελειώσει μόνο μέσω διαπραγματεύσεων. Πότε όμως θα σταματήσει ο πόλεμος και με ποιους όρους; Η Δύση λέει ότι αυτό εναπόκειται στην Ουκρανία να αποφασίσει. Ωστόσο, τρεις μήνες μετά τον πόλεμο, οι δυτικές χώρες διατηρούν θέσεις στο τέλος του παιχνιδιού.

Χωρίζονται σε δύο μεγάλα στρατόπεδα, εξηγεί ο Ivan Krastev, του Κέντρου Φιλελεύθερων Στρατηγικών, μιας δεξαμενής σκέψης στη Σόφια. Το ένα είναι το «κόμμα της ειρήνης», το οποίο θέλει να σταματήσουν οι μάχες και να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις το συντομότερο δυνατό. Το άλλο είναι το «κόμμα της δικαιοσύνης», που πιστεύει ότι η Ρωσία πρέπει να πληρώσει ακριβά για την επιθετικότητά της.

Το ένα επιχείρημα στρέφεται κατ’ αρχήν στο έδαφος: αφήστε τη Ρωσία να κρατήσει τη γη που έχει κατακτήσει μέχρι τώρα. Το άλλο λέει “ωθήστε την πίσω στην αρχική του γραμμή πριν τις 24 Φεβρουαρίου”, ή να προσπαθήσει να την σπρώξει ακόμα πιο πίσω, στα διεθνή σύνορα,πριν κατακτήσει τα εδάφη που κατέλαβε το 2014; Η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από πολλά άλλα, εκτός από το κόστος, τους κινδύνους και τα οφέλη της παράτασης του πολέμου αλλά και τη θέση της Ρωσίας στην ευρωπαϊκή τάξη.

Το στρατόπεδο ειρήνης κινητοποιείται. Η Γερμανία ζήτησε κατάπαυση του πυρός. Η Ιταλία κυκλοφορεί ένα σχέδιο τεσσάρων τροχιών για μια πολιτική διευθέτηση. Η Γαλλία μιλά για μελλοντική ειρηνευτική συμφωνία χωρίς «ταπείνωση» για τη Ρωσία. Απέναντί ​​τους βρίσκονται κυρίως η Πολωνία και τα κράτη της Βαλτικής, που υποστηρίζονται από τη Βρετανία.

Τι γίνεται με την Αμερική; Ο πιο σημαντικός υποστηρικτής της Ουκρανίας δεν έχει ακόμη θέσει έναν σαφή στόχο, πέρα ​​από την ενίσχυση της Ουκρανίας για να της δώσει ένα ισχυρότερο χέρι διαπραγμάτευσης. Η Αμερική έχει ξοδέψει σχεδόν 14 δισεκατομμύρια δολάρια για τον πόλεμο μέχρι στιγμής και το Κογκρέσο μόλις έχει διαθέσει άλλα 40 δισεκατομμύρια δολάρια . Η Αμερική έχει συγκεντρώσει στρατιωτικές δωρεές από περισσότερες από 40 άλλες χώρες. Αλλά αυτή η βοήθεια δεν είναι απεριόριστη. Έχει παραδώσει πυροβολικό, αλλά όχι τα πυραυλικά συστήματα μεγαλύτερου βεληνεκούς που ζητά η Ουκρανία.

Οι δηλώσεις του Lloyd Austin, υπουργού Άμυνας της Αμερικής, ενισχύουν την ασάφεια. Αφού επισκέφθηκε το Κίεβο τον περασμένο μήνα, αγκάλιασε το κόμμα της δικαιοσύνης, λέγοντας ότι η Δύση πρέπει να βοηθήσει την Ουκρανία να «κερδίσει» και να «αδυνατίσει» τη Ρωσία . Τρεις εβδομάδες αργότερα φαινόταν να φλερτάρει με το στρατόπεδο ειρήνης, καλώντας για «άμεση κατάπαυση του πυρός» μετά από ένα τηλεφώνημα με τον Ρώσο ομόλογό του, Σεργκέι Σόιγκου. Το Πεντάγωνο επιμένει ότι δεν υπάρχει αλλαγή πολιτικής.

Ένα άλλο χτύπημα στο κόμμα της δικαιοσύνης ήταν ένα κύριο άρθρο των New York Times που υποστήριζε ότι η ήττα της Ρωσίας δεν ήταν ρεαλιστική και επικίνδυνη. Στη συνέχεια, ο Χένρι Κίσινγκερ, πρώην υπουργός Εξωτερικών, είπε ότι οι διαπραγματεύσεις θα πρέπει να ξεκινήσουν εντός δύο μηνών για να αποφευχθούν «αναταράξεις και εντάσεις που δεν θα ξεπεραστούν εύκολα». Θα υπήρχε ιδανικά μια επιστροφή στη γραμμή της 24ης Φεβρουαρίου. «Η συνέχιση του πολέμου πέρα ​​από αυτό το σημείο δεν θα αφορούσε την ελευθερία της Ουκρανίας, αλλά έναν νέο πόλεμο εναντίον της ίδιας της Ρωσίας», δήλωσε στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός. Η Ρωσία, είπε, είχε σημαντικό ρόλο να παίξει στην ισορροπία δυνάμεων της Ευρώπης. δεν πρέπει να ωθηθεί σε μια «μόνιμη συμμαχία» με την Κίνα.

Προς το παρόν, τέτοιες ρωγμές στη Δύση περιορίζονται από την άποψη ότι το σωστό είναι να αποφασίσουν οι Ουκρανοί. Ωστόσο, οι επιλογές της Ουκρανίας διαμορφώνονται με τη σειρά τους από το τι θα προσφέρει η Δύση. «Η Ευρώπη, ο κόσμος γενικότερα, πρέπει να είναι ενωμένος. Είμαστε τόσο δυνατοί όσο είστε ενωμένοι», είπε ο κ. Ζελένσκι σε συνάντηση στο Νταβός. Είπε ότι «η Ουκρανία θα πολεμήσει μέχρι να κερδίσει πίσω όλη την επικράτειά της». Αλλά φαινόταν επίσης να αφήνει στον εαυτό του χώρο για συμβιβασμούς. Οι συνομιλίες με τη Ρωσία, είπε, θα μπορούσαν να ξεκινήσουν μόλις αποσυρθεί στη γραμμή της 24ης Φεβρουαρίου.

Η Αμερική, η Ευρώπη και η Ουκρανία πρέπει να συνεχίσουν να προσαρμόζουν τις θέσεις τους ανάλογα με το τι πιστεύει ο καθένας ότι θα δεχτεί ο άλλος. «Οι Ουκρανοί διαπραγματεύονται με τους δυτικούς εταίρους τους όσο, και πιθανώς περισσότερο από, διαπραγματεύονται με τους Ρώσους», λέει η Olga Oliker της International Crisis Group, μιας δεξαμενής σκέψης. Η ασάφεια αντανακλά επίσης τις αβεβαιότητες του πολέμου. Κερδίζει η Ουκρανία, γιατί έσωσε το Κίεβο και απώθησε τη Ρωσία από το Χάρκοβο; Ή χάνει, επειδή η Ρωσία κατέλαβε τη Μαριούπολη και μπορεί σύντομα να περικυκλώσει το Σεβεροντόνετσκ; Το κόμμα της ειρήνης ανησυχεί ότι όσο περισσότερο συνεχίζονται οι μάχες, τόσο μεγαλύτερο είναι το ανθρώπινο και οικονομικό κόστος για την Ουκρανία και τον υπόλοιπο κόσμο. Το στρατόπεδο της δικαιοσύνης απαντά ότι οι κυρώσεις στη Ρωσία μόλις αρχίζουν να δαγκώνουν, με περισσότερο χρόνο και περισσότερα και καλύτερα όπλα η Ουκρανία μπορεί να κερδίσει.

Πίσω από όλα αυτά κρύβονται δύο αντιφατικές ανησυχίες. Η μία είναι ότι οι ρωσικές δυνάμεις είναι ακόμα ισχυρές και θα επικρατήσουν σε έναν σκληρό πόλεμο. Η άλλη είναι ότι όλα είναι εύθραυστα . Εάν νικηθεί, η Ρωσία θα μπορούσε να επιτεθεί στο ΝΑΤΟ ή να καταφύγει σε χημικά ή ακόμα και πυρηνικά όπλα για να αποφύγει την ήττα. Μακροπρόθεσμα, λέει ο Εμμανουέλ Μακρόν, ο Γάλλος πρόεδρος, η Ευρώπη θα χρειαστεί να βρει έναν τρόπο να ζήσει με τη Ρωσία. Ο πρωθυπουργός της Εσθονίας, Κάγια Κάλλας, απαντά, «Είναι πολύ πιο επικίνδυνο να ενδώσεις στον Πούτιν παρά να τον προκαλέσεις». Αμερικανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι βοηθούν αθόρυβα την Ουκρανία να αναπτύξει διαπραγματευτικές θέσεις. Ένα σημείο είναι η απαίτησή της για εγγυήσεις ασφαλείας από τη Δύση. Εκτός από μια υπόσχεση για άμεση υπεράσπιση της Ουκρανίας, οι ιδέες περιλαμβάνουν τη δυνατότητα επιστροφής οποιωνδήποτε κυρώσεων κατά της Ρωσίας που αίρονται, αλλά και επανεξοπλισμός της Ουκρανίας γρήγορα εάν δεχθεί ξανά επίθεση.

Αυτή τη στιγμή, η Ουκρανία είναι αρκετά αισιόδοξη. Έχει αρνηθεί στη Ρωσία μια εύκολη κατάκτηση και νέα δυτικά όπλα εμφανίζονται στην πρώτη γραμμή. Ωστόσο, μιλώντας από το προεδρικό αρχηγείο με σάκους άμμου, ο Mykhailo Podolyak, ο επικεφαλής διαπραγματευτής του κ. Zelensky, λέει ότι ανησυχεί όλο και περισσότερο από την «κούραση» σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες. «Δεν το λένε ευθέως, αλλά είναι σαν μια προσπάθεια να μας αναγκάσουν να συνθηκολογήσουμε. Οποιαδήποτε κατάπαυση του πυρός σημαίνει παγωμένη σύγκρουση». Παραπονέθηκε επίσης για «αδράνεια» στην Ουάσιγκτον: τα όπλα δεν φτάνουν στις ποσότητες που χρειάζεται η Ουκρανία.

Το πότε θα τελειώσει ο πόλεμος θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τη Ρωσία. Δεν βιάζεται για κατάπαυση του πυρός. Φαίνεται αποφασισμένη να κατακτήσει όλο το Ντονμπάς στα ανατολικά και συζητά για την κατάληψη περισσότερων εδαφών στα δυτικά. «Το παράδοξο της κατάστασης είναι ότι και οι δύο πλευρές εξακολουθούν να πιστεύουν ότι μπορούν να κερδίσουν», λέει ο Volodymyr Fesenko, πολιτικός αναλυτής στο Κίεβο. «Μόνο εάν φτάσουμε πραγματικά σε ένα αδιέξοδο και η Μόσχα και το Κίεβο το αναγνωρίσουν ως τέτοιο, μπορεί να είναι δυνατή οποιαδήποτε συζήτηση για συμβιβασμό. Ακόμη και τότε, είναι πιθανό να είναι προσωρινό».

Πηγή: Economist