Αγορά ενέργειας: Σύγχυση και αντιδράσεις για τον μηχανισμό του πλαφόν – Τι προέβλεπε το σχέδιο, τι αποφάσισε η Κομισιόν – Άγνωστη εξίσωση η ρήτρα αναπροσαρμογής

Ο σχεδιασμός είναι ο νέος μηχανισμός να ισχύσει από τον Ιούλιο και για ένα έτος και μαζί με τις οριζόντιες επιδοτήσεις στα τιμολόγια ηλεκτρισμού να λειτουργήσουν πιο αποδοτικά για την αντιμετώπιση των φουσκωμένων τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του euro2day.gr η ευθύνη της εφαρμογής του μηχανισμού θα ανήκει στο Χρηματιστήριο Ενέργειας για τον προσδιορισμό πλαφόν ανά τεχνολογία παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, βάσει των οποίων θα αμείβονται στη χονδρεμπορική αγορά οι παραγωγοί.

Στο πλαίσιο των παρεμβάσεων που ετοιμάζονται, δεν είναι γνωστό ακόμη τι θα γίνει με τη Ρήτρα Αναπροσαρμογής. Αν θα διατηρηθεί ή αν θα ανασταλεί. Φαίνεται ότι το όλο θέμα έχει αναχθεί σε κεντρική κυβερνητική στρατηγική, με τις τελικές αποφάσεις να θεωρούνται άμεσα συνδεδεμένες με τον χρόνο διεξαγωγής των εκλογών.

• Σύμφωνα με το Euro2day.gr, ήδη έχουν γίνει από τεχνοκρατικά κλιμάκια του ΥΠΕΝ οι υπολογισμοί για τα πλαφόν βάσης που θα οριστούν κατ’ αρχάς για κάθε τεχνολογία (λιγνίτες, φυσικό αέριο, ΑΠΕ, νερά). Ουσιαστικά, αποτυπώνουν το μεταβλητό κόστος για κάθε μονάδα παραγωγής, συν ένα εύλογο περιθώριο κέρδος. Με την τιμή αυτή θα αποζημιώνονται οι ηλεκτροπαραγωγοί στην Αγορά Επόμενης Ημέρας και όχι με τη χρηματιστηριακή τιμή που διαμορφώνεται κάθε μέρα, δηλαδή, την Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς (ΤΕΑ). Η διαφορά μεταξύ του οριζόμενου πλαφόν και της ΤΕΑ θα μεταφέρεται στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης (ΤΕΜ), μέσω του οποίου θα συνεχίσει να ασκείται η πολιτική των επιδοτήσεων. Θα είναι τα λεγόμενα επιστρεπτέα έσοδα, μία νέα πηγή «αιμοδότησης» για το ΤΕΜ.

Το πλαφόν δεν θα είναι σταθερό. Θα επαναπροσδιορίζεται σε καθημερινή βάση, ειδικά για τις θερμικές μονάδες, το κόστος των οποίων εξαρτάται από τις τιμές του φυσικού αερίου και τα δικαιώματα ρύπων. Ο ημερήσιος καθορισμός της ανώτατης τιμής αποζημίωσης για τους ηλεκτροπαραγωγούς θα γίνεται αυτόματα, μέσω του νέου μηχανισμού, που στηρίζεται σε μαθηματικά μοντέλα. Την εκκαθάριση θα πραγματοποιεί το Χρηματιστήριο, όπως συμβαίνει και τώρα.

Οι προμηθευτές, από την άλλη πλευρά, θα αγοράζουν ηλεκτρική ενέργεια με βάση τη χρηματιστηριακή τιμή που διαμορφώνεται στην Αγορά Επόμενης Ημέρας. Με την ίδια τιμή θα συνεχίσει να γίνεται και το διασυνοριακό εμπόριο. Έτσι δόθηκε, κατ’ αρχάς, το πράσινο φως από τις Βρυξέλλες. Ήταν η εναλλακτική πρόταση που παρουσίασε η ηγεσία του ΥΠΕΝ και η οποία έγινε αποδεκτή, γιατί δεν φαίνεται να διαταράσσει την αρχιτεκτονική του target model.

Πώς προβλέπεται να ωφεληθούν οι καταναλωτές από τον σχεδιαζόμενο μηχανισμό;

Όπως προαναφέρθηκε, οι προμηθευτές θα αγοράζουν την ηλεκτρική ενέργεια για τους πελάτες τους με τη χρηματιστηριακή τιμή. Όμως, τα προσδοκόμενα επιστρεπτέα έσοδα θα έρθουν και θα ενισχύσουν το απόθεμα του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης, μαζί με τις εισροές από τα υπερπλεονάσματα του ΕΛΑΠΕ και των ΥΚΩ, συν τους πλειστηριασμούς δικαιωμάτων CO2. Έτσι, οι επιδοτήσεις για τους λογαριασμούς ηλεκτρισμού θα επιδιωχθεί να είναι μεγαλύτερες, ώστε να περιορίζονται κατά πολύ οι συνέπειες από τη μετακύλιση των υψηλών χονδρεμπορικών τιμών στη λιανική, μέσω της Ρήτρας Αναπροσαρμογής. Το αναπάντητο ερώτημα, βέβαια, παραμένει τι θα γίνει με τη Ρήτρα.

Αντιδράσεις από την αγορά

Κύκλοι της αγοράς σύμφωνα με το ieidiseis.gr σημειώνουν ότι τα όσα ανακοινώθηκαν από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τον μηχανισμό που θα τεθεί σε εφαρμογή από την 1η Ιουλίου μετά τις συναντήσεις του κ. Σκρέκα στις Βρυξέλλες, διαφέρουν με τα όσα είχαν ανακοινωθεί και είναι χαρακτηριστικό ότι μιλούν για απόρριψη των σχεδιασμών την κυβέρνησης από την Κομισιόν.

Το σχέδιο της κυβέρνησης, όπως επισημαίνουν προέβλεπε διπλή επίλυση της αγοράς.

• Εξηγούν δε, ότι σύμφωνα με όσα είχαν γίνει γνωστά, το σχέδιο αυτό προέβλεπε επιβολή πλαφόν ανά τεχνολογία παραγωγής ρεύματος και διπλή επίλυση της αγοράς, διαφορετική για το εσωτερικό και το εξωτερικό, ώστε να μην επηρεάζεται το διασυνοριακό εμπόριο και κατ΄ επέκταση οι τιμές τις γειτονικές αγορές. Οι παραγωγοί ηλεκτρισμού θα πληρώνονταν από τους προμηθευτές με βάση το πλαφόν περιορίζοντας έτσι τις εκταμιεύσεις τους.

Την ίδια ώρα το Χρηματιστήριο Ενέργειας θα συνέχιζε να λειτουργεί με τους κανόνες του ενιαίου ευρωπαϊκού μοντέλου αγοράς (target model) και η «επίλυση» της αγοράς θα γινόταν με τον αλγόριθμο που βασίζεται στο οριακό κόστος έτσι ώστε να μην παραβιάζεται το διασυνοριακό εμπόριο και το target model.

• Το νέο σχέδιο, το οποίο όπως είπε ο υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος, Κώστας Σκρέκας κατ’ αρχήν εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αφού τις επόμενες ημέρες θα σταλεί και η σχετική νομοθετική ρύθμιση στις Βρυξέλλες, δεν προβλέπει διπλή επίλυσης της αγοράς και οι προμηθευτές θα συνεχίσουν να αγοράζουν ρεύμα με βάση την Οριακή Τιμή του Συστήματος. Η διαφορά μεταξύ του πλαφόν που θα τεθεί ανά τεχνολογία και της Οριακής Τιμής του Συστήματος θα κατευθύνεται στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης, μέσω του οποίου θα συνεχίσουν να πληρώνονται οι επιδοτήσεις στους καταναλωτές. Έτσι οι προμηθευτές θα πληρώνουν στην υψηλή Οριακή Τιμή του Συστήματος και θα συνεχίσουν να χρειάζονται μεγάλη ρευστότητα για να ανταποκριθούν στις ανάγκες της αγοράς.

Ο σχεδιασμός της κυβέρνησης για να αντιμετωπίσει την ενεργειακή ακρίβεια στόχευε στο να «χτυπήσει» την ουσία της λειτουργίας της ελεύθερης αγοράς ηλεκτρισμού και του Χρηματιστηρίου Ενέργειας λόγω ακριβώς της διπλής επίλυσης. Κάτι τέτοιο, υποστηρίζουν πηγές της αγοράς, δεν έγινε δεκτό από την Κομισιόν, εξέλιξη που θεωρούσαν αναμενόμενη εκτιμώντας ότι η ΕΕ σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσε να κάνει αποδεκτή παρέμβαση στο Target Model. Οι ίδιοι κύκλοι αναφέρουν χαρακτηριστικά ότι πρόκειται για απόρριψη από την Κομισιόν του μηχανισμού Σκρέκα, καθώς επί της ουσίας ζητήθηκε από την κυβέρνηση να συνεχίσει με τις επιδοτήσεις μέσω του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης.

Έτσι αυτό το οποίο φαίνεται ότι θα γίνει είναι η επιβολή πλαφόν στη χονδρεμπορική τιμή του ρεύματος ανά τεχνολογία και η διαφορά από την Οριακή Τιμή, που θα εισπράττει η εταιρία εκκαθάρισης του Χρηματιστηρίου θα κατευθύνεται στο ΤΕΜ για να συνεχιστούν οι επιδοτήσεις