Ανάλυση: Τι σημαίνει η σαρωτική νίκη Όρμπαν για Ευρώπη και Ουκρανία – Το διπλό “ταμπλό”

Στην Ουγγαρία, ο σημερινός πρωθυπουργός, Βίκτορ Όρμπαν, ο οποίος, παρά τον πόλεμο στην Ουκρανία, θεωρείται ο κύριος “φίλος” του Πούτιν στην Ευρώπη και, ως εκ τούτου, έχει πολύ τεταμένες σχέσεις με την Ουκρανία, παρέμεινε στην εξουσία. Ο Όρμπαν κέρδισε τις τέταρτες διαδοχικές βουλευτικές εκλογές με σαρωτική πλειοψηφία. Το συντηρητικό κόμμα του Fidesz συγκέντρωσε 54,6% (49,3% το 2018), το καλύτερο αποτέλεσμα του κόμματος από τότε που ανέβηκε στην εξουσία το 2010. Ο αντιπολιτευόμενος φιλοευρωπαϊκός συνασπισμός με επικεφαλής τον ηγέτη του κινήματος “Ουγγαρία για όλους”, Πέτερ Μάκρι-Ζάι, συγκέντρωσε 28%.

Του Σπύρου Σιδέρη

Γιατί κέρδισε ο Όρμπαν, «ο φίλος του Πούτιν» και τι σημαίνει τόσο για την Ευρώπη όσο και για την Ουκρανία;

Ουγγαρία και Πολωνία, πριν την ρωσική εισβολή, ήταν τα μαύρα πρόβατα της ΕΕ για την πολιτικής τους. Μετά την εισβολή, η μεν Πολωνία είναι σκληρή πολέμιος της Ρωσίας και η πρώτη σύμμαχος της Ουκρανίας, ενώ η Ουγγαρία, παρότι ακολούθησε τις περισσότερες από τις επιταγές της ΕΕ, θεωρεί εχθρό τον Ζελένσκι.

• Ο Όρμπαν αντιτάχθηκε στην επέκταση των αντιρωσικών κυρώσεων για την ενέργεια και την προμήθεια όπλων στην Ουκρανία μέσω της χώρας του. Χρησιμοποίησε αυτά τα σημεία συζήτησης ως διαπραγματευτικό χαρτί στις βουλευτικές εκλογές. Ακόμη και στο εκλογικό κέντρο μετά την ψηφοφορία, δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι η Ουγγαρία δεν πρέπει να αναμειχθεί στον πόλεμο στην Ουκρανία.

«Εκτός από τα παραδοσιακά θέματα του προεκλογικού αγώνα, ο πόλεμος έχει εισβάλει σε αυτή την εκστρατεία. Έχουμε μια θέση αρχών: είμαστε υπέρ εκείνων που εγγυώνται την ειρήνη και τη σταθερότητα. Και οι αντίπαλοί μας υποστηρίζουν μια επικίνδυνη πορεία. Ψηφίστε τα κόμματα που είναι σε θέση να διασφαλίσουν την ειρήνη και τη σταθερότητα», δήλωσε ο Όρμπαν.

Στην προεκλογική του εκστρατεία, ο Όρμπαν χρησιμοποίησε τον πόλεμο στην Ουκρανία με δύο προσχήματα:

• «ως αποτροπή της Ουγγαρίας από την επανάληψη του συμβατικού “1956”» δηλαδή την ένοπλη εξέγερση κατά της κομμουνιστικής κυβέρνησης στην Ουγγαρία, η οποία καταπνίγηκε από τα σοβιετικά στρατεύματα και «ως μια φρίκη που δεν πρέπει να μας επηρεάσει».

Η αντιπολίτευση όμως είχε τη δική της ρητορική.

«Αυτή είναι μια μάχη για την ελευθερία μας. Πρόκειται για το αν η Ουγγαρία θα παραμείνει ευρωπαϊκή χώρα – ή θα βυθιστεί. Αν θα στραφεί προς τα ανατολικά, μετατρεπόμενη τελικά σε μια διεφθαρμένη δικτατορία από την οποία οι άνθρωποι φεύγουν. Πρέπει να εξυγιάνουμε την Ουγγαρία», δήλωσε ο Πέτερ Μάρκι-Ζάι πριν από τις εκλογές.

Ο Βλαντιμίρ Ζελένσκι, την παραμονή των εκλογών, αποκάλεσε τον Όρμπαν τον μοναδικό Ευρωπαίο πολιτικό που «υποστηρίζει ανοιχτά τον Πούτιν». Ο ίδιος ο Όρμπαν έβαλε τον Ουκρανό πρόεδρο Βλαντιμίρ Ζελένσκι στον κατάλογο των αντιπάλων του μαζί με τον Σόρος και τους «γραφειοκράτες από τις Βρυξέλλες».

• «Θα θυμόμαστε αυτή τη νίκη για το υπόλοιπο της ζωής μας, επειδή έπρεπε να πολεμήσουμε έναν τεράστιο αριθμό αντιπάλων: την τοπική αριστερά, τη διεθνή αριστερή πτέρυγα, τους γραφειοκράτες στις Βρυξέλλες, όλα τα χρήματα και τους θεσμούς της αυτοκρατορίας του Σόρος, τα διεθνή μέσα ενημέρωσης, καθώς και τον Ουκρανό πρόεδρο. Ποτέ δεν είχαμε τόσους πολλούς αντιπάλους ταυτόχρονα», δήλωσε ο Όρμπαν.

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία ήταν, φυσικά, ένα από τα κύρια θέματα των ουγγρικών εκλογών.

Η αντιπολίτευση ήλπιζε ότι η φιλία του Ούγγρου Πρωθυπουργού με τη Μόσχα θα έριχνε τα ποσοστά του Όρμπαν και τοποθετήθηκε ως επιλογή «μεταξύ Πούτιν και Δύσης».

Αλλά τελικά έγινε το αντίθετο. Πολλοί θεώρησαν ότι ήταν καλύτερα να μην εξοργίσουν τον Πούτιν, αλλά να παραμείνουν ουδέτεροι, για να μην επεκταθεί ο πόλεμος στην Ουγγαρία. Γι’ αυτό και η αντιπολίτευση, η οποία ήταν σκληρά αντίθετη με τη Ρωσία και απαιτούσε στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία, βρέθηκε σε μια συγκεχυμένη κατάσταση, με ένα μέρος του εκλογικού σώματος να αισθάνεται ότι η αντιπολίτευση θα έμπλεκε την Ουγγαρία σε μια σύγκρουση κάποιου άλλου.

• Έτσι, ένας από τους κύριους παράγοντες αυτών των εκλογών ήταν η ανάγκη για ασφάλεια, καθώς και η εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο. Ο Όρμπαν είχε προηγουμένως διαπραγματευτεί ένα επικερδές συμβόλαιο φυσικού αερίου με τη Μόσχα, παρέχοντας στους Ούγγρους σχετικά φθηνό φυσικό αέριο.

Οι θαυμαστές του Όρμπαν χαιρέτισαν όχι μόνο τον πραγματισμό του, αλλά και την ανεξάρτητη πολιτική του από την ΕΕ, με το γεγονός να είναι ότι η Βουδαπέστη έχει πάντα τη δική της άποψη. Δεν είναι λίγοι οι Ούγγροι που τάσσονται ακόμη και υπέρ της εξόδου από την ΕΕ, πιστεύοντας ότι οι Βρυξέλλες και οι φιλελεύθεροι κύκλοι υπαγορεύουν πάρα πολλά.

Ο Όρμπαν έθεσε κατά την προεκλογική του εκστρατεία το δίλημμα της επιλογής μεταξύ πολέμου και ειρήνης. Ταυτόχρονα προσπάθησε να πάρει αποστάσεις από τον Πούτιν. Έτσι η Ουγγαρία καταδίκασε τις ενέργειες της Ρωσίας, ψήφισε το ευρωπαϊκό πακέτο κυρώσεων και δεν διαφώνησε με την οικονομική βοήθεια προς την Ουκρανία, την οποία ζήτησε για να αγοράσει όπλα, ενώ επέτρεψε επίσης την ανάπτυξη μιας ομάδας στρατευμάτων του ΝΑΤΟ στο έδαφός της.

Με τον τρόπο αυτό αφαιρέθηκε από την ημερήσια διάταξη της προεκλογικής εκστρατείας το θέμα της “πολιτισμικής επιλογής”, το οποίο είχε θέσει η αντιπολίτευση.

• Βέβαια ο Όρμπαν συνέχισε να παίζει σε δύο μέτωπα, καταδικάζοντας φαινομενικά από τη μια πλευρά τη Ρωσία και δεχόμενος ακόμη και πρόσφυγες από την Ουκρανία, αν και η Βουδαπέστη είναι γνωστή για τη σκληρή αντιμεταναστευτική της πολιτική. Από την άλλη πλευρά, φοβίζει τους Ούγγρους με τον πόλεμο και εξηγεί γιατί η Ουγγαρία δεν πρέπει να εμπλακεί στη σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.

Για την Ουκρανία, μια ακόμη νίκη του Όρμπαν σημαίνει όχι μόνο τη διατήρηση της έντασης στις ουκρανοουγγρικές σχέσεις, ειδικά από τη στιγμή που η Ουγγαρία έχει κατηγορήσει την Ουκρανία ότι προσπαθεί να επηρεάσει το αποτέλεσμα των εκλογών, ενώ η Ουκρανία έχει επανειλημμένα κατηγορήσει την Ουγγαρία ότι είναι εχθρική κι ότι συνεργάζεται με τη Μόσχα.

Είναι επίσης το μπλοκάρισμα από την Ουγγαρία και ορισμένων άλλων ευρωπαϊκών χωρών σε ορισμένες πρωτοβουλίες της Ουκρανίας στο πλαίσιο της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Αυτό σημαίνει τη διατήρηση των εμποδίων για την απόκτηση του καθεστώτος υποψήφιας χώρας για ένταξη στην ΕΕ ή την ενίσχυση της συνεργασίας με το ΝΑΤΟ όσον αφορά τις στρατιωτικές προμήθειες ή τις πολιτικές λύσεις.

Αν και δεν είναι η πρώτη νίκη του Όρμπαν, είναι πιθανότατα προάγγελος ενός νέου κύματος πιο δεξιών δυνάμεων στην Ευρώπη που θα κερδίσουν εκλογές, και ως αποτέλεσμα αυτής της “τροποποίησης” της Ευρώπης, με φόντο τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και την οικονομική κρίση στην Ευρώπη, οι πολιτικές πολλών χωρών θα γίνουν ακόμη πιο εθνικά εγωιστικές.

Αν συνυπολογίσουμε αυτό που ανέφερε ο Αλεκσάνταρ Βούτσιτς μετά την εκλογική του νίκη την Κυριακή, ότι η Σερβία κάνει στροφή προς τα δεξιά καθώς τρία δεξιά κόμματα μπήκαν για πρώτη φορά στη Βουλή, ενδεχομένως η δεξιά στροφή να είναι κοντά στην Ευρώπη.