Κρίσιμη Σύνοδος Κορυφής ΕΕ – Κίνας εν μέσω πολέμου: Θα “απομακρυνθεί” περισσότερο η Ευρώπη; – Η στάση του Πεκίνου

Η στάση της Κίνας στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, θα βρεθεί στο επίκεντρο της 23^ης Συνόδου Κορυφής ΕΕ-Κίνας που θα πραγματοποιηθεί σήμερα 1^η Απριλίου μέσω βιντεοδιάσκεψης. Τα συμπεράσματα και οι δηλώσεις, μετά τη Σύνοδο, θα δείξουν αν τελικά η ΕΕ θα επαναπροσδιορίσει τη στάση της απέναντι στην Κίνα και ή θα συνεχίσει την αγαστή συνεργασία με τον μεγαλύτερο εμπορικό της εταίρο ή θα σκληρύνει την στάση της ακολουθώντας τις ΗΠΑ, που βλέπει το Πεκίνο ως στρατηγικό αντίπαλο και μάλιστα επικίνδυνο. Πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία, η Ε.Ε. υιοθετούσε αργά και κάπως απρόθυμα μια πιο σκληρή στάση απέναντι στην Κίνα. Τα γεγονότα του περασμένου μήνα και η σιωπηρή υποστήριξη της Μόσχας από το Πεκίνο, ενδεχομένως να επιτάχυναν αυτή τη στροφή, ευθυγραμμίζοντας την Ε.Ε. περισσότερο με τη θέση των ΗΠΑ για την Κίνα ως στρατηγικό αντίπαλο.

Του Σπύρου Σιδέρη

Πάντως δεν έχασαν την ευκαιρία τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης να προκαταλάβουν τις κινήσεις των Ευρωπαίων λέγοντας ότι οι ηγέτες της ΕΕ θα πρέπει να προειδοποιήσουν τον Κινέζο Πρόεδρο και τον Πρωθυπουργό να μην προσφέρουν υλική υποστήριξη στη Ρωσία, είτε με όπλα είτε με βοήθεια για την αποφυγή των κυρώσεων που της έχουν επιβληθεί.

• «Όλοι θα παρακολουθούν για να δουν πόσο σκληρά θα πιέσουν οι Ευρωπαίοι την Κίνα», δήλωσε ο Ντέιβιντ Σούλμαν, ανώτερος διευθυντής του Global China Hub του Atlantic Council, όπως σημειώνει η Washington Post.

Το Πεκίνο, όπως σημειώνουν κινεζικές πηγές, έχει απογοητευτεί από την ΕΕ η οποία ευθυγραμμίζεται τόσο στενά με τις Ηνωμένες Πολιτείες, ειδικά όσον αφορά τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας και την συσπείρωση της Δύσης. Κάτι που θα έχει αρνητικά αποτελέσματα για όλα τα μέρη. Ενόψει της συνόδου κορυφής Ε.Ε.-Κίνας, οι Κινέζοι αναλυτές και τα επίσημα μέσα ενημέρωσης φαίνεται να προσπαθούν να απομακρύνουν την Ευρώπη από τις Ηνωμένες Πολιτείες, προτρέποντας την Ε.Ε. να ακολουθήσει μια πιο ανεξάρτητη πορεία.

Ο κρατικός ραδιοτηλεοπτικός φορέας CCTV έγραψε σε κύριο άρθρο του την Τρίτη ότι η Ευρώπη, «η οποία έχει επανειλημμένα μαχαιρωθεί πισώπλατα από τις Ηνωμένες Πολιτείες», δεν πρέπει να κάνει τα ίδια λάθη και να «παρασυρθεί στον κίνδυνο από τις ΗΠΑ».

Η Κινεζική ηγεσία επιδιώκει να διατηρήσει την πρόσβαση στην εμπορική αγορά της Ε.Ε., ενώ είναι προσεκτική για να μην βρεθεί απέναντι από τη Ρωσία, τον μεγαλύτερο στρατηγικό της εταίρο. Στο πλαίσιο αυτό κάνουν τα πάντα ώστε να προσπαθήσουν να πείσουν τους φιλικότερους Ευρωπαίους ηγέτες ότι η Κίνα προσπαθεί να διαδραματίσει θετικό ρόλο, χωρίς όμως στην πραγματικότητα να αλλάξουν την θέση τους για τη Ρωσία με ουσιαστικό τρόπο.

• Στις Βρυξέλλες αν και χαμηλόφωνα ακόμα συζητιέται ότι «σήμερα είναι η Ρωσία, αλλά αύριο μπορεί να είναι η Κίνα, οπότε πρέπει να προφυλαχθούμε από αυτή τη νέα πραγματικότητα που αναδύεται». Κινέζοι αξιωματούχοι έχουν εκφράσει τον αποτροπιασμό τους για το ανθρώπινο κόστος του πολέμου και διαφήμισαν την ανθρωπιστική βοήθεια προς την Ουκρανία, ενώ ο Πρόεδρος Σι δεν παρέλειψε να πει σε βιντεοκλήση αυτόν τον μήνα με τον πρόεδρο Μπάιντεν ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι «κάτι που δεν θέλουμε να δούμε».

Βέβαια το Πεκίνο δεν έχει δείξει προθυμία να αλλάξει ριζικά τη θέση του ή να χρησιμοποιήσει τη “χωρίς όρια” στρατηγική του εταιρική σχέση με τη Μόσχα για να πιέσει τον Πούτιν να τερματίσει τις μάχες. Στην τηλεφωνική επικοινωνία με τον Μπάιντεν, ο Σι άφησε να εννοηθεί ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες προκάλεσαν τη σύγκρουση επειδή δεν αντιμετώπισαν τις ανησυχίες της Ρωσίας για την ασφάλεια, λέγοντας στον Αμερικανό Πρόεδρο ότι «αυτός που έδεσε την κουδούνα στην τίγρη πρέπει να τη βγάλει».

• Στη σύνοδο κορυφής με την Ε.Ε., οι Κινέζοι ηγέτες θα διατηρήσουν παρόμοια γραμμή και θα εκφράσουν ανησυχίες για την επέκταση του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη, σύμφωνα με έναν Κινέζο αξιωματούχο που γνωρίζει τα σχέδια για τη συνάντηση.

Ορισμένοι ηγέτες της Ε.Ε., σε αντίθεση με τους Αμερικανούς αξιωματούχους, φαίνεται να διατηρούν την ελπίδα ότι η Κίνα θα μπορούσε να βοηθήσει στην επιδίωξη της ειρήνης. Αυτόν τον μήνα, ο Ζοζέπ Μπορέλ, ο κορυφαίος διπλωμάτης της Ε.Ε., πρότεινε ότι το Πεκίνο είναι σε μοναδική θέση να μεσολαβήσει μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας, μια ιδέα που απορρίφθηκε από τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες και άλλους αξιωματούχους.

Σε βιντεοκλήση με τον Μπορέλ την Τρίτη, ο υπουργός Εξωτερικών Γουάνγκ Γι δήλωσε ότι η Κίνα είναι “βαθιά θλιμμένη” για τις μάχες στην Ουκρανία και θα συνεργαστεί με τη διεθνή κοινότητα για να ζητήσει κατάπαυση του πυρός.

• Την Τετάρτη, φιλοξενώντας τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ για πρώτη φορά από την έναρξη της εισβολής, ο Γουάνγκ δήλωσε ότι οι σχέσεις μεταξύ Κίνας και Ρωσίας έχουν αντέξει «τη δοκιμασία των αλλαγών στη διεθνή κατάσταση» και ότι το Πεκίνο επιθυμεί να οδηγήσει τις σχέσεις Κίνας-Ρωσίας σε «ακόμη υψηλότερο επίπεδο».

Λίγο περισσότερο από ένα χρόνο πριν, η Ε.Ε., με επικεφαλής τη Γερμανία, πίεζε να κλείσει μια επενδυτική συμφωνία με το Πεκίνο. Η συμφωνία τέθηκε σε αναμονή μετά τις κινήσεις για την επιβολή κυρώσεων στην Κίνα λόγω των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Σιντζιάνγκ και τις επακόλουθες κυρώσεις της Κίνας σε Ευρωπαίους διπλωμάτες και νομοθέτες.

• Η πρόσφατη προσπάθεια της Κίνας να τιμωρήσει οικονομικά τη Λιθουανία επειδή πλησίασε περισσότερο την Ταϊβάν, εξόργισε πολλούς στην Ευρώπη, δίνοντας νέα ώθηση στις εκκλήσεις για ένα μέσο κατά του εξαναγκασμού που θα προστατεύει τα κράτη μέλη της Ε.Ε. από τον οικονομικό εκφοβισμό. Στον απόηχο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, οι χώρες της Ε.Ε. θα είναι ακόμη λιγότερο πιθανό να αγνοήσουν τον εκφοβισμό της Κίνας σε μια μικρή χώρα, δήλωσαν διπλωμάτες και αναλυτές της Ε.Ε..

Η αλλαγή στην πολιτική είναι ίσως πιο εντυπωσιακή στη Γερμανία, όπου το τέλος της εποχής της Άνγκελα Μέρκελ και η έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία οδήγησαν σε μια αναμόρφωση της ασφάλειας και της διπλωματίας. Ενώ η Μέρκελ έθεσε το εμπόριο στο επίκεντρο της πολιτικής της για την Κίνα, η νέα κυβέρνηση συνασπισμού πρότεινε μια πιο αξιακή προσέγγιση.

Όπως σημειώνουν δυτικοί αναλυτές, ο απώτερος στόχος της Κίνας είναι η Ε.Ε. και οι ΗΠΑ να ακολουθήσουν χωριστούς δρόμους.

Βέβαια στην Ευρώπη υπάρχει ακόμη κάποια ελπίδα ότι η Κίνα μπορεί να αναλάβει δράση, ή τουλάχιστον ότι μπορεί να πεισθεί να μην κάνει τα πράγματα χειρότερα προσφέροντας στη Ρωσία όπλα ή άλλη υποστήριξη.

Πάντως μέχρι στιγμής η Κίνα δεν έχει παράσχει πολεμική ή υλική υποστήριξη στην Ρωσία.