Σύνοδος Κορυφής: Διχασμός για την παρέμβαση στις τιμές ενέργειας – Παραπέμπεται… στο μέλλον η κοινή αγορά φυσικού αερίου

Στη Σύνοδο, υπήρξε σαφής διαχωρισμός μεταξύ εκείνων που ήταν υπέρ και εκείνων που ήταν κατά της παρέμβασης στην αγορά ενέργειας. Μεταξύ των πιο απρόθυμων χωρών να δεχτούν τις προτάσεις του ήταν η Ολλανδία και η Γερμανία. Οι ηγέτες της ΕΕ εξουσιοδότησαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο να διαπραγματευτεί την κοινή αγορά φυσικού αερίου στο όνομα των 27 κρατών μελών προκειμένου να μπορέσουν να επιτύχουν καλύτερες τιμές.

Και υπήρξε επίσης συμφωνία σχετικά με την ανάγκη αύξησης των επιπέδων αποθήκευσης φυσικού αερίου στην Ευρώπη ενόψει του επόμενου χειμώνα.

«Το 75% της παγκόσμιας αγοράς φυσικού αερίου μέσω αγωγών είναι η ευρωπαϊκή αγορά. Άρα έχουμε μια τεράστια αγοραστική δύναμη. Ως εκ τούτου, καλωσορίζω ότι θα χρησιμοποιήσουμε τώρα τη συλλογική διαπραγματευτική μας δύναμη. Αντί να ξεπερνάμε ο ένας τον άλλον και να ανεβάζουμε τις τιμές, θα συγκεντρώσουμε τη ζήτησή μας», τόνισε η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν.

Τι αναφέρουν τα συμπεράσματα της Συνόδου για την ενέργεια:

Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα εξαλείψει σταδιακά την εξάρτησή της από τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου, πετρελαίου και άνθρακα το συντομότερο δυνατό, όπως ορίζεται στη Διακήρυξη των Βερσαλλιών. Ως εκ τούτου, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο προσβλέπει στο ολοκληρωμένο και φιλόδοξο σχέδιο, το οποίο θα εκπονηθεί σε στενό συντονισμό με τα κράτη μέλη και το οποίο θα υποβάλει η Επιτροπή για τον σκοπό αυτό έως τα τέλη Μαΐου 2022. Θα ληφθούν υπόψη οι εθνικές συνθήκες και το ενεργειακό μείγμα των κρατών μελών.

Οι συνεχιζόμενες υψηλές τιμές της ενέργειας έχουν όλο και πιο αρνητικό αντίκτυπο στους πολίτες και τις επιχειρήσεις, ο οποίος επιδεινώνεται περαιτέρω από τη ρωσική στρατιωτική επιθετικότητα κατά της Ουκρανίας. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συζήτησε τον τρόπο παροχής περαιτέρω ανακούφισης των πιο ευάλωτων καταναλωτών και τον τρόπο στήριξης των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων βραχυπρόθεσμα.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο:

α) καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να συνεχίσουν να αξιοποιούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την εργαλειοθήκη, συμπεριλαμβανομένου του νέου προσωρινού πλαισίου κρατικών ενισχύσεων για την αντιμετώπιση κρίσεων, ως μια χρονικά περιορισμένη παρέκκλιση από την υφιστάμενη κατάσταση. Όπως προτείνει η Επιτροπή, η προσωρινή φορολόγηση ή οι ρυθμιστικές παρεμβάσεις επί των απρόσμενων κερδών μπορεί να αποτελέσουν χρήσιμη πηγή εθνικής χρηματοδότησης,

β) αναθέτει στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή, επειγόντως, να απευθυνθούν στους ενδιαφερόμενους φορείς στον τομέα της ενέργειας και να συζητήσουν, εάν και πώς, οι βραχυπρόθεσμες επιλογές, όπως παρουσιάστηκαν από την Επιτροπή (άμεση στήριξη των καταναλωτών μέσω κουπονιών, φορολογικών εκπτώσεων ή μέσω ενός “μοντέλου συγκεντρωτικού/μοναδικού αγοραστή”, κρατικές ενισχύσεις, φορολόγηση (ειδικοί φόροι κατανάλωσης και ΦΠΑ), ανώτατα όρια τιμών (σ.σ. πλαφόν), ρυθμιστικά μέτρα (όπως οι συμβάσεις επί των διαφορών) θα συνέβαλαν στη μείωση της τιμής του φυσικού αερίου και στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων της μετάδοσής του στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας, λαμβάνοντας υπόψη τις εθνικές συνθήκες,

γ) καλεί την Επιτροπή να υποβάλει προτάσεις που αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά το πρόβλημα των υπερβολικών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας, διατηρώντας παράλληλα την ακεραιότητα της ενιαίας αγοράς, διατηρώντας τα κίνητρα για την πράσινη μετάβαση, διατηρώντας την ασφάλεια του εφοδιασμού και αποφεύγοντας δυσανάλογα δημοσιονομικά έξοδα.

Στο σημερινό πλαίσιο των πολύ υψηλών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας, η Επιτροπή είναι έτοιμη να αξιολογήσει επειγόντως τη συμβατότητα των έκτακτων προσωρινών μέτρων στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας που κοινοποιήθηκαν από τα κράτη μέλη, μεταξύ άλλων για τον μετριασμό των επιπτώσεων των τιμών των ορυκτών καυσίμων στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, με τις διατάξεις των Συνθηκών και του κανονισμού 2019/943.

Κατά την αξιολόγηση της εν λόγω συμβατότητας, η Επιτροπή θα διασφαλίσει επίσης, μέσω μιας ταχείας διαδικασίας, ότι πληρούνται οι ακόλουθες προϋποθέσεις: τα μέτρα μειώνουν τις τιμές στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας για τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές και δεν επηρεάζουν τους όρους συναλλαγών σε βαθμό που να αντιβαίνει στο κοινό συμφέρον. Κατά την αξιολόγηση αυτή, θα ληφθεί υπόψη ο προσωρινός χαρακτήρας των μέτρων και το επίπεδο διασυνδεσιμότητας με την ενιαία αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εξέτασε την ετοιμότητα της ΕΕ για άμεσο χρονικό διάστημα και ανέθεσε στο Συμβούλιο να εξετάσει τις προτάσεις της Επιτροπής σχετικά με την πολιτική της ΕΕ για την αποθήκευση φυσικού αερίου, λαμβάνοντας δεόντως υπόψη και αντιμετωπίζοντας τα συμφέροντα των κρατών μελών με σημαντική αποθηκευτική ικανότητα, προκειμένου να διασφαλιστεί δίκαιη ισορροπία. Η αναπλήρωση των αποθηκών φυσικού αερίου σε ολόκληρη την Ένωση θα πρέπει να αρχίσει το συντομότερο δυνατό, λαμβάνοντας πλήρως υπόψη τα εθνικά μέτρα ετοιμότητας.

Εν όψει του επόμενου χειμώνα, τα κράτη μέλη και η Επιτροπή θα πρέπει επειγόντως:

α) να θεσπίσουν τους αναγκαίους μηχανισμούς αλληλεγγύης και αντιστάθμισης,

β) θα συνεργαστούν για την εθελοντική κοινή αγορά φυσικού αερίου, ΥΦΑ και υδρογόνου, αξιοποιώντας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το συλλογικό πολιτικό και αγοραστικό βάρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της για την αποκλιμάκωση των τιμών στις διαπραγματεύσεις. Η πλατφόρμα κοινών αγορών θα είναι επίσης ανοικτή για τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και τους τρεις συνδεδεμένους ανατολικούς εταίρους,

γ) να ολοκληρώσουμε και να βελτιώσουμε τις διασυνδέσεις φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, συμπεριλαμβανομένου του πλήρους συγχρονισμού των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας,

δ) θα εργαστούμε για τη διασφάλιση της ασφάλειας του εφοδιασμού όλων των κρατών μελών.

Η ενεργειακή ασφάλεια και η κλιματική ουδετερότητα μπορούν να επιτευχθούν μόνο εάν η Ευρωπαϊκή Ένωση στηριχθεί σε μια ισχυρή και πλήρως διασυνδεδεμένη εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και σε μια καλά λειτουργούσα αγορά άνθρακα. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συζήτησε τον τρόπο προώθησης των εργασιών για την παρακολούθηση και τη βελτιστοποίηση της λειτουργίας τους. Καλεί την Επιτροπή να αναλάβει τις αναγκαίες πρωτοβουλίες έως τον Μάιο του 2022, λαμβάνοντας επίσης υπόψη τις τελικές εκθέσεις του ACER και της ESMA.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσει να συντονίζεται με τους διεθνείς εταίρους προκειμένου να εξασφαλίσει επαρκή εφοδιασμό και να μετριάσει την αύξηση των τιμών της ενέργειας.