Έρευνα: Οι πολλοί ύπνοι σημάδι εκδήλωσης Αλτσχάιμερ για τους ηλικιωμένους

Η συχνότητα και η διάρκεια των σύντομων ύπνων ενός ηλικιωμένου μέσα στη μέρα, φαίνεται να έχει άμεση συσχέτιση με την αυξημένη πιθανότητα να διαγνωστεί με άνοια ή ειδικότερα με Αλτσχάιμερ, σύμφωνα με μια νέα αμερικανική επιστημονική μελέτη.

Ο συχνότερος και μεγαλύτερης διάρκειας ύπνος τη μέρα για μία χρονιά οδηγεί σε χειρότερη γνωστική επίδοση την επόμενη, αλλά και το αντίστροφο, κάτι που δείχνει έναν αμφίδρομο φαύλο κύκλο ανάμεσα στον πολύ ημερήσιο ύπνο και στον κίνδυνο Αλτσχάιμερ, σύμφωνα με την έρευνα.

Παρότι ο μικρός ύπνος το μεσημέρι ή άλλη ώρα της μέρας θεωρείται φυσιολογικός για την τρίτη ηλικία, στην πραγματικότητα είναι υπερβολικός και επιβλαβής για την εγκεφαλική υγεία. Όταν γίνεται διάγνωση άνοιας ή της προδρόμου της, της ήπιας γνωστικής εξασθένησης, τότε η συχνότητα ή/και η διάρκεια των υπνάκων τη μέρα αυξάνεται γρήγορα, όπως δείχνει η νέα έρευνα.

Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο, την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ και το νοσοκομείο Brigham & Women’s της Βοστώνης, συνεργάστηκαν για τη συγκεκριμένη έρευνα. Δημοσίευσαν τα ευρήματά τους στο περιοδικό για θέματα Αλτσχάιμερ και άνοιας «Alzheimer’s and Dementia: The Journal of the Alzheimer Association». Ανέλυσαν στοιχεία για 1.401 ηλικιωμένους με μέση ηλικία 81 ετών, οι οποίοι παρακολουθήθηκαν για διάρκεια μέχρι και 14 χρόνια μέσω μιας συσκευής που φορούσαν, η οποία κατέγραφε τις κινήσεις τους. Οποιαδήποτε παρατεταμένη περίοδος ακινησίας μεταξύ 9 π.μ. και 7 μ.μ. θεωρήθηκε μικρός ύπνος. Η συσκευή φοριόταν κάθε χρόνο μέχρι και 14 μέρες και μια φορά ετησίως κάθε συμμετέχων έκανε διάφορα νευροψυχολογικά τεστ για την αξιολόγηση της γνωστικής ικανότητας του.

Στην αρχή της μελέτης το 76% (τρεις στους τέσσερις) δεν είχαν καμία γνωστική εξασθένηση, το 20% είχαν ήπια γνωστική εξασθένηση και το 4% Αλτσχάιμερ. Διαπιστώθηκε ότι στην ομάδα όσων δεν ανέπτυξαν γνωστική εξασθένηση, η μέση ημερήσια διάρκεια του σύντομου ύπνου αυξανόταν κατά 11 λεπτά ετησίως. Ο ρυθμός αυτός γινόταν υπερδιπλάσιος (24 λεπτά) μετά από διάγνωση ήπιας γνωστικής εξασθένησης και στη συνέχεια σχεδόν τριπλάσιος (68 λεπτά κατά μέσο όρο) μετά από διάγνωση Αλτσχάιμερ. Όσοι ηλικιωμένοι κοιμούνταν μέσα στη μέρα για πάνω από μία ώρα είχαν 40% μεγαλύτερο κίνδυνο εκδήλωσης νόσου Αλτσχάιμερ, σε σχέση με όσους κοιμούνταν λιγότερο από μια ώρα. Όσοι κοιμόντουσαν για λίγο τουλάχιστον μια φορά τη μέρα, είχαν επίσης 40% μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης Αλτσχάιμερ σε σύγκριση με εκείνους που κοιμούνταν λιγότερο από μια φορά μέσα στη μέρα.

Έως τώρα υπήρχαν μάλλον αντικρουόμενες απόψεις σχετικά με τις επιπτώσεις του ύπνου στη διάρκεια της μέρας πάνω στις γνωστικές-νοητικές λειτουργίες των ηλικιωμένων. Ενώ μερικές έρευνες είχαν συμπεράνει ότι ο ύπνος τη μέρα έχει οφέλη για τον εγκέφαλο, την ψυχική διάθεση και την ικανότητα εγρήγορσης, άλλες μελέτες είχαν βρει αντίθετες ενδείξεις. Μια παλαιότερη μελέτη είχε βρει ότι οι ηλικιωμένοι που κοιμούνταν τη μέρα πάνω από δύο ώρες, είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν γνωστική εξασθένηση σε σχέση με όσους έπαιρναν έναν υπνάκο λιγότερο από μισή ώρα τη μέρα.

«Τα νέα ευρήματα μας δεν δείχνουν μόνο ότι ο υπερβολικός ύπνος τη μέρα μπορεί να αποτελεί σημάδι για αυξημένο κίνδυνο Αλτσχάιμερ, αλλά επίσης για κλινική επιδείνωση της νόσου», δήλωσε ο ερευνητής δρ Πενγκ Λι.

Η νέα μελέτη δεν επιβεβαιώνει τη θεωρία ότι οι ηλικιωμένοι παίρνουν έναν υπνάκο τη μέρα απλώς για να αναπληρώσουν τον κακό ύπνο που συχνά κάνουν τα βράδια. Όπως ανέφερε η επικεφαλής ερευνήτρια δρ Γιούε Λενγκ του Τμήματος Ψυχιατρικής και Συμπεριφορικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, «βρήκαμε ότι η σχέση ανάμεσα στον υπερβολικό ύπνο τη μέρα και στην άνοια παραμένει ακόμη και όταν λάβουμε υπόψη την ποσότητα και την ποιότητα του νυχτερινού ύπνου. Αυτό δείχνει ότι ο ρόλος του ύπνου τη μέρα είναι σημαντικός από μόνος του και ότι είναι ανεξάρτητος από τον ύπνο της νύχτας».