BBC: Τι ζητά ο Πούτιν για να τερματίσει την εισβολή- Οι απαιτήσεις της Ουκρανίας- Τι σημαίνει η ουδετερότητα

Όταν ο Βλαντιμίρ Πούτιν διέλυσε την ειρήνη στην Ευρώπη εξαπολύοντας πόλεμο σε μια δημοκρατία 44 εκατομμυρίων ανθρώπων, η αιτιολόγησή του ήταν ότι η σύγχρονη, δυτικής κλίσης Ουκρανία ήταν μια διαρκής απειλή και η Ρωσία δεν μπορούσε να αισθάνεται «ασφαλής, να αναπτυχθεί και να υπάρξει».

Αλλά μετά από εβδομάδες βομβαρδισμών, χιλιάδες θανάτους και μια έξοδο εκατομμυρίων προσφύγων, το ερώτημα παραμένει: ποιος είναι ο πολεμικός του στόχος και υπάρχει διέξοδος; Η ανάλυση του BBC εξηγεί αρκετά πράγματα.

Τι θέλει ο Πούτιν;

Οι στόχοι που έθεσε στην αρχή της εισβολής της Ρωσίας φαίνεται να έχουν αποδυναμωθεί κατά τη διάρκεια ενός πολέμου που υπέθεσε ότι θα κερδιζόταν γρήγορα. Δεν μπορούσε καν να παραδεχτεί ότι ήταν εισβολή ή πόλεμος, προτιμώντας τη μυθοπλασία μιας «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης».

Αλλά αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι ότι βλέπει αυτό ως μια κομβική στιγμή στη ρωσική ιστορία. «Το μέλλον της Ρωσίας και η μελλοντική της θέση στον κόσμο διακυβεύονται», λέει ο επικεφαλής των ξένων υπηρεσιών πληροφοριών Σεργκέι Ναρίσκιν.

Ο αρχικός στόχος του Ρώσου ηγέτη ήταν να ξεπεράσει την Ουκρανία και να καθαιρέσει την κυβέρνησή της, τερματίζοντας οριστικά την επιθυμία του να ενταχθεί στη δυτική αμυντική συμμαχία ΝΑΤΟ.

Είπε στον ρωσικό λαό ότι στόχος του ήταν να «αποστρατιωτικοποιήσει και να αποναζιστικοποιήσει την Ουκρανία», να προστατεύσει τους ανθρώπους που υποβλήθηκαν σε αυτό που αποκάλεσε οκτώ χρόνια εκφοβισμού και γενοκτονίας από την κυβέρνηση της Ουκρανίας. “Δεν είναι το σχέδιό μας να καταλάβουμε το ουκρανικό έδαφος. Δεν σκοπεύουμε να επιβάλουμε τίποτα σε κανέναν με τη βία”, επέμεινε.

Ο βομβαρδισμός συνεχίζεται – αλλά οι τελευταίες αναφορές από τις ειρηνευτικές συνομιλίες δείχνουν ότι η Ρωσία δεν επιδιώκει πλέον να ανατρέψει την κυβέρνηση και αντ’ αυτού στοχεύει σε μια ουδέτερη Ουκρανία.

Γιατί ο Πούτιν θέλει μια ουδέτερη Ουκρανία

Από τότε που η Ουκρανία πέτυχε την ανεξαρτησία της το 1991, καθώς κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση, σταδιακά στράφηκε προς τη Δύση – τόσο στην ΕΕ όσο και στο ΝΑΤΟ.

Ο ηγέτης της Ρωσίας στοχεύει να το αντιστρέψει αυτό, βλέποντας την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης ως «διάσπαση της ιστορικής Ρωσίας».

Ισχυρίστηκε ότι οι Ρώσοι και οι Ουκρανοί είναι ένας λαός. «Η Ουκρανία δεν είχε ποτέ παράδοση γνήσιου κράτους», υποστήριξε, αρνούμενος την ιστορία της Ουκρανίας.

Το 2013 πίεσε τον φιλορώσο ηγέτη της Ουκρανίας, Βίκτορ Γιανουκόβιτς, να μην υπογράψει συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ένωση, προκαλώντας διαδηλώσεις που τελικά ανέτρεψαν τον Ουκρανό τον Φεβρουάριο του 2014.

Η Ρωσία αντέδρασε το 2014 καταλαμβάνοντας τη νότια περιοχή της Ουκρανίας, την Κριμαία και πυροδοτώντας μια εξέγερση στα ανατολικά, υποστηρίζοντας αυτονομιστές που έχουν πολεμήσει τις ουκρανικές δυνάμεις σε έναν οκταετή πόλεμο που έχει στοιχίσει τη ζωή σε 14.000 ανθρώπους.

Υπήρξε μια κατάπαυση του πυρός και μια ειρηνευτική συμφωνία του Μινσκ το 2015 που δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Λίγο πριν από την εισβολή του, ο Πρόεδρος Πούτιν διέλυσε την ειρηνευτική συμφωνία και αναγνώρισε δύο κράτη που υποστηρίζονταν από τη Ρωσία ως ανεξάρτητα από την Ουκρανία.

Καθώς έστελνε τα στρατεύματα, κατηγόρησε το ΝΑΤΟ ότι απειλεί το «ιστορικό μας μέλλον ως έθνος», ισχυριζόμενος χωρίς βάση ότι οι χώρες του ΝΑΤΟ ήθελαν να φέρουν πόλεμο στην Κριμαία.

Υπάρχει διέξοδος από αυτόν τον πόλεμο;

Ο προεδρικός σύμβουλος της Ουκρανίας, Mykhailo Podolyak, πιστεύει ότι μια κατάπαυση του πυρός θα μπορούσε να ξεκινήσει τις επόμενες ημέρες επειδή οι ρωσικές δυνάμεις έχουν κολλήσει στις τρέχουσες θέσεις τους.

Και οι δύο πλευρές μίλησαν θετικά για πρόοδο στις διαπραγματεύσεις και ο κ. Podolyak λέει ότι ο πρόεδρος της Ρωσίας αμβλύνει τις απαιτήσεις του.

Στην αρχή του πολέμου, ο Ρώσος ηγέτης ήθελε η Ουκρανία να αναγνωρίσει την Κριμαία ως μέρος της Ρωσίας και να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία της ανατολής που διοικείται από τους αυτονομιστές. Η Ουκρανία θα πρέπει να αλλάξει το σύνταγμά της για να εγγυηθεί ότι δεν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ.

Το μελλοντικό καθεστώς της Κριμαίας και των υποστηριζόμενων από τη Ρωσία κρατιδίων στο Λουχάνσκ και το Ντόνετσκ απέχει ακόμη πολύ από το να επιλυθεί, αλλά μπορεί να μην είναι ρήγμα συμφωνίας εάν οι δύο πλευρές συμφωνήσουν να αντιμετωπίσουν αυτό το ζήτημα σε μεταγενέστερη ημερομηνία.

Η Ρωσία φαίνεται να έχει αποδεχτεί ότι δεν μπορεί να καθαιρέσει την ηγεσία της Ουκρανίας και να την αντικαταστήσει με μια κυβέρνηση ανδρείκελου, όπως υπάρχει στη Λευκορωσία. Ο Πρόεδρος Volodymyr Zelensky είπε στην αρχή του πολέμου ότι είχε προειδοποιηθεί «ο εχθρός με έχει ορίσει ως στόχο νούμερο ένα· η οικογένειά μου είναι ο στόχος νούμερο δύο».

«Φαίνεται ότι [ο Πούτιν] θα πρέπει να δεχτεί μια πολύ πιο περιορισμένη λίστα», λέει η Τατιάνα Στανοβάγια, της εταιρείας ανάλυσης RPolitik και του Carnegie Moscow Center.

Αυτό οφείλεται στο ότι η Ρωσία εξετάζει το ενδεχόμενο μιας «ουδέτερης, αποστρατιωτικοποιημένης» Ουκρανίας με δικό της στρατό και ναυτικό, σύμφωνα με τις γραμμές της Αυστρίας ή της Σουηδίας, που είναι και οι δύο μέλη της ΕΕ. Η Αυστρία είναι ουδέτερη, αλλά η Σουηδία όχι. Στην πραγματικότητα είναι αδέσμευτη και λαμβάνει μέρος στις ασκήσεις του ΝΑΤΟ.

Δεν είναι όλοι πεπεισμένοι ότι η Ρωσία διαπραγματεύεται με καλή πίστη. Ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας λέει ότι η Μόσχα πρέπει πρώτα να κηρύξει κατάπαυση του πυρός, γιατί δεν κάνετε συνομιλίες «με το όπλο στο κεφάλι».

Ποιες είναι οι απαιτήσεις της Ουκρανίας;

Οι απαιτήσεις της Ουκρανίας είναι σαφείς, λέει ο προεδρικός σύμβουλος: κατάπαυση του πυρός και απόσυρση των ρωσικών στρατευμάτων, αλλά και νομικά δεσμευτικές εγγυήσεις ασφαλείας που θα έδιναν στην Ουκρανία προστασία από μια ομάδα συμμάχων χωρών που θα απέτρεπαν ενεργά τις επιθέσεις και θα «λάμβαναν ενεργό μέρος στο πλευρό της Ουκρανίας στη σύγκρουση».

Η διασφάλιση της απόσυρσης του ρωσικού στρατού στις προ-πολεμικές θέσεις δεν θα είναι μόνο μια ουκρανική απαίτηση, αλλά θα είναι επίσης μια κόκκινη γραμμή για τη Δύση, η οποία θα αρνηθεί να δεχτεί μια άλλη από τις «παγωμένες συγκρούσεις» της Ρωσίας, λέει ο Marc Weller, καθηγητής διεθνούς δικαίου και πρώην εμπειρογνώμονας του ΟΗΕ για τη διαμεσολάβηση.

Η Ουκρανία έχει επίσης αμβλύνει τη στάση της μετά την εισβολή της Ρωσίας, με τον Πρόεδρο Ζελένσκι να λέει ότι οι Ουκρανοί τώρα κατάλαβαν ότι το ΝΑΤΟ δεν θα τους δεχόταν ως μέλη: «Είναι μια αλήθεια και πρέπει να αναγνωριστεί».

“Εργαζόμαστε πάνω σε έγγραφα που οι πρόεδροι θα μπορούν να συζητήσουν περαιτέρω και να υπογράψουν. Προφανώς αυτό έρχεται σύντομα γιατί αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να τερματιστεί αυτός ο πόλεμος”, είπε ο κ. Ποντόλιακ στο αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο PBS.

Πηγή: BBC