Πώς η Κομισιόν άλλαξε την θέση Μακρόν για ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας και της Αλβανίας

Παράθυρο στήριξης της ενταξιακής πορείας της Αλβανίας και της Βόρειας Μακεδονίας άφησε ο Γάλλος προέδρος, Εμανουέλ Μακρόν, το Σάββατο κατά την τοποθέτησή του στη Διεθνή Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου.

Ο όρος που έθεσε είναι η θετική έκθεση αξιολόγησης των χωρών (progress report) από την Κομισιόν, η οποία αναμένεται να δημοσιοποιηθεί στα τέλη Φεβρουαρίου. Υπενθυμίζεται πως το γαλλικό βέτο του Οκτωβρίου στην Σύνοδο Κορυφής των ηγετών της ΕΕ, πάγωσε την έναρξη των ενταξιακών συνομιλιών για την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία.

Η Κομισιόν αλλάζει την ενταξιακή διαδικασία

Την αλλαγή στάσης του Γάλλου προέδρου από το βέτο στο «ναι υπό προϋποθέσεις», είχαν προηγηθεί, στις αρχές της εβδομάδας, οι ανακοινώσεις της Κομισιόν για μεταρρύθμιση της μεθοδολογίας που ακολουθεί στις διαδικασίες διεύρυνσης της Ένωσης, οι οποίες θα βασίζονται πλέον σε 4 αρχές. Ονομαστικά είναι αξιοπιστία, προβλεψιμότητα, δυναμισμό και πολιτική διακυβέρνηση. 

Πιο συγκεκριμένα, οι αλλαγές που ανακοινώθηκαν προβλέπουν, μεταξύ άλλων, δυνατότητα για βήματα προς τα πίσω στην ενταξιακή διαδικασία, εάν οι χώρες υπαναχωρήσουν στις μεταρρυθμίσεις που έχουν αναλάβει, μεγαλύτερη συμμετοχή των κρατών-μελών στη διαδικασία αξιολόγησης και ένταξης, καθώς και διαίρεση των κεφαλαίων των διαπραγματεύσεων σε τομείς (units).

Με τις προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις η Κομισιόν προσπαθεί να προσπεράσει τις αντιρρήσεις  που επικαλέστηκε ο Εμανουέλ Μακρόν και να μην δώσει άλλο άλλοθι στο μοναδικό όχι του Οκτωβρίου. Ταυτόχρονα, η πληγή που άφησαν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Ουγγαρίας και της Ρουμανίας το 2004, που αφότου έγιναν μέλη πάγωσαν ή ανέστρεψαν ακόμα τις μεταρρυθμίσεις, είναι νωπή στους κόλπους της ΕΕ. Πρόκειται, λοιπόν, τόσο για παρεμβάσεις με το βλέμμα στον Μακρόν, όσο και βήματα προς μια πιο ευέλικτη διαδικασία που ανταποκρίνεται σε μία υπαρκτή ανάγκη.

Πέρα από τις ενταξιακές συνομιλίες

Η Κομισιόν, πάντως, τάσσεται ανοιχτά υπέρ της διεύρυνσης των Δυτικών Βαλκανίων, όπως διατυπώνεται τόσο από αξιωματούχους της Κομισιόν που μίλησαν στην Euractiv.gr, αλλά και από επίσημα χείλη. Υπενθυμίζεται η πρόσφατη δήλωση του Επιτρόπου για τη Διεύρυνση της ΕΕ, Όλιβερ Βαρχέι, από τα Σκόπια ότι η Βόρεια Μακεδονία έχει κάνει ήδη πολλά για την ένταξή της, ενώ της αποδίδονται και τα εύσημα για την ιστορική Συμφωνία των Πρεσπών, είχε τονίσει, ενώ εκφράστηκε ένθερμα και για την ένταξη της Αλβανίας. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τις πηγές της Κομισιόν που μίλησαν στην Euractiv.gr, τα εργαλεία επιβράβευσης των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων δεν περιορίζονται στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Για την ακρίβεια, τα κίνητρα που δίνονται στις χώρες για να προχωρήσουν σε θεσμικές μεταρρυθμίσεις έρχονται με τη μορφή ευρωπαϊκής χρηματοδότησης έργων υποδομών, ενέργειας, και όχι μόνο. Ο μακροπρόθεσμος προγραμματισμός των μεγάλων έργων υπερβαίνει τον σύντομο πολιτικό χρόνο, λένε χαρακτηριστικά.

Ωστόσο, όσο ελκυστικά κι αν είναι τα κίνητρα που παρέχονται, είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι τα μεγάλα έργα, που υλοποιούνται με ευρωπαϊκή συγχρηματοδότηση, δεν εκταμιεύονται πολιτικά -απαραίτητα- για τις κυβερνήσεις που προωθούν μη δημοφιλείς μεταρρυθμίσεις στις χώρες τους.  και λόγω του χρόνου που μεσολαβεί της ανάπτυξης και της αποτύπωσης των έργων στην οικονομία. 

Το πλήγμα που κατάφερε ο λαϊκισμός ενός Ευρωπαίου ηγέτη στις χώρες των Βαλκανίων

Για την ακρίβεια, παρατηρείται πως από τον Οκτώβριο η εικόνα και η αξιοπιστία της ΕΕ έχει πέσει σε χαμηλά επίπεδα στα Βαλκάνια. Αυτό θα μπορούσε να υπονομεύσει τη σταθερότητα στην Ευρώπη, καθώς η απόσυρση της ΕΕ από τα Βαλκάνια ενθαρρύνει τους τοπικούς εθνικιστές και ανοίγει χώρο για συγκρουσιακή επιρροή των ΗΠΑ, της Ρωσίας, της Κίνας και της Τουρκίας, διαπιστώνει η Oxford Analytica.

Υπενθυμίζεται πως, με την ελπίδα να αρχίσουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις, η Αλβανία προωθεί τα τελευταία χρόνια μια εξαιρετικά περίπλοκη δικαστική διαδικασία ελέγχου, η οποία ως παράπλευρη απώλεια έχει αποδομίσει τις τάξεις των ανώτατων και συνταγματικών δικαστηρίων της, αφήνοντάς τα δικαστήρια ανίκανα, ουσιαστικά, να τελέσουν δίκες (η Euractiv.gr θα επανέλθει με αναλυτικό ρεπορτάζ για το θέμα). Η χώρα προωθεί επίσης έναν ολοκληρωμένο νόμο για το οργανωμένο έγκλημα που θα διευκολύνει τη διεθνή συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις. Ενδεικτικά, σε μία κίνηση καλής θέλησης, η Αλβανία επιτρέπει πλέον οι έλεγχοι με drones για φυτείες ναρκωτικών να τελούνται από τις αρχές μιας τρίτης χώρας, και ειδικότερα, από τους ιταλούς καραμπινιέρους.

Πιο γνωστές στο ελληνικό κοινό, είναι οι πρωτοβουλίες που πήραν τα Σκόπια: η Βόρεια Μακεδονία προχώρησε μέχρι τέλους το εξαιρετικά αμφισβητούμενο βήμα για την αλλαγή του ονόματός της, προκειμένου να απομακρύνει ένα βέτο από την Ελλάδα, για να λάβει τελικά το βέτο από την Γαλλία. Το βέτο Μακρόν πλήρωσε η κυβέρνηση του Ζόραν Ζάεφ που ανέλαβε πολιτικά τη Συμφωνία των Πρεσπών, και οδήγησε τη χώρα σε πρόωρες εκλογές, που θα διεξαχθούν στις 12 Απριλίου.

Μακρόν, ένας ένθερμος αντιλαϊκιστής που κάνει χρήση λαϊκιστικών μέσων

Ο Μακρόν μπορεί να είναι ειλικρινής όταν δηλώνει ότι θέλει εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, ωστόσο αυτό δεν τον σταματά από το να εργαλειοποιεί για εσωτερικούς σκοπούς την εκλογή της νέας Κομισιόν ή τη διεύρυνση, είτε σηκώνοντας κεφάλι στην Γερμανία είτε δείχνοντας ότι παίρνει δράση για τα προβλήματα που αποδίδουν οι Γάλλοι στη μετανάστευση από την Αλβανία.  

Και, καθώς ο Γάλλος πρόεδρος διακηρύσσει ότι προσπαθεί να μεταρρυθμίσει την ΕΕ πριν την επέκτασή της, όσοι θέλουν να ενταχθούν βρίσκονται πιο μακριά από ποτέ.

Πηγή: Euractiv