Ουκρανία: Ζώνη απαγόρευσης πτήσεων- Τι ζητά ο Ζελένσκι και γιατί δεν μπορεί να εφαρμοστεί

Σε συνέχεια των κατηγοριών που εξαπέλυσε εναντίον του ΝΑΤΟ ότι αρνούμενο να επιβάλει ζώνη απαγόρευσης πτήσεων «ανάβει το ‘πράσινο φως’ για τη συνέχιση των βομβαρδισμών», ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, επανέλαβε σε συνομιλία με Αμερικανούς γερουσιαστές το αίτημα να σταλούν στη χώρα του μαχητικά αεροσκάφη ρωσικής κατασκευής από χώρες της Ανατολικής Ευρώπης.

Ρεπουμπλικάνοι και Δημοκρατικοί γερουσιαστές και βουλευτές συμμετείχαν στη συνομιλία μέσω βιντεοκλήσης. Οι ίδιοι υποσχέθηκαν ότι οι ΗΠΑ θα αποδεσμεύσουν 10 δισ. δολάρια για να βοηθήσουν την Ουκρανία.

«Θα αποδεσμεύσουμε γρήγορα αυτά τα 10 δισ. δολάρια για να βοηθήσουμε τον ουκρανικό λαό σε οικονομικό και ανθρωπιστικό επίπεδο και στον τομέα της ασφάλειας», είπε ο επικεφαλής της πλειοψηφίας της Γερουσίας, Δημοκρατικός Τσακ Σούμερ, σύμφωνα με μια καλά πληροφορημένη πηγή.

«Είμαστε ενωμένοι για να στηρίξουμε την Ουκρανία», είπε από την πλευρά του ο Ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής Στιβ Ντέινς μιλώντας στο τηλεοπτικό δίκτυο Fox News. «Πρέπει να εγκρίνουμε αυτή τη βοήθεια των 10 δισ. δολαρίων, που θα είναι εν μέρει ανθρωπιστική, εν μέρει στρατιωτική», προσέθεσε.

Από την πλευρά του ο Ζελένσκι ζήτησε να ενισχυθούν οι οικονομικές κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας, επαναλαμβάνοντας ότι πρέπει να απαγορευτούν οι εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου και να αποκλειστεί η Μόσχα από το σύστημα των πιστωτικών καρτών Visa και Mastercard.

Απηύθυνε, επίσης, εκ νέου έκκληση στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης να του παραχωρήσουν αεροσκάφη ρωσικής κατασκευής. «Αυτά τα αεροσκάφη χρειάζονται πολύ. Και θα κάνω ό,τι μπορώ για να βοηθήσω την κυβέρνηση να διευκολύνει τη μεταφορά τους» ανέφερε ο Τσακ Σούμερ σε ακόλουθη ανακοίνωσή του.

«Υπάρχουν διαθέσιμα αεροσκάφη σε ορισμένες χώρες του ΝΑΤΟ, τα οποία οι Ουκρανοί γνωρίζουν να χειρίζονται, όμως προφανώς οι ΗΠΑ αποτελούν μέρος του προβλήματος και όχι της λύσης», σχολίασε από πλευράς του ο Ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκρέιαμ σε βίντεο που ανάρτησε στο Twitter. «Ας τους δώσουμε όλα τα αεροπλάνα και όλα τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη που χρειάζονται», συνέχισε, χωρίς περισσότερες διευκρινίσεις.

Ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Ζοζέπ Μπορέλ, είχε δηλώσει την περασμένη Κυριακή ότι οι ΗΠΑ και η ΕΕ είναι διατεθειμένες να παραχωρήσουν μαχητικά αεροσκάφη τύπου MiG, που οι Ουκρανοί πιλότοι ξέρουν πώς να τα χειριστούν, όμως οι χώρες που τα διαθέτουν, όπως η Βουλγαρία, η Πολωνία και η Σλοβακία στη συνέχεια αντιμετώπισαν με επιφύλαξη αυτήν την πρόταση.

Δεν είναι σαφές πώς θα μπορούσε να βοηθήσει η Ουάσινγκτον στη «μεταφορά» των αεροσκαφών αυτών. Θα μπορούσε ενδεχομένως να διευκολύνει τη συναλλαγή ή ίσως να αντικαταστήσει τα μαχητικά που οι σύμμαχοί της θα παραχωρήσουν στην Ουκρανία.

Συμφωνα με το BBC, μία “no fly zone” δεν μπορεί να εφαρμοστεί για συγκεκριμένους λόγους:

“Ο ουκρανικός λαός ζητά απεγνωσμένα η Δύση να προστατεύσει τον ουρανό μας. Ζητάμε μια ζώνη απαγόρευσης πτήσεων”.

Αυτό ήταν το παθιασμένο αίτημα μιας Ουκρανής που αντιμετώπισε τον πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου Μπόρις Τζόνσον σε συνέντευξη Τύπου την Τρίτη.

«Οι Ουκρανές γυναίκες και τα παιδιά της Ουκρανίας είναι σε βαθύ φόβο εξαιτίας των βομβών και των πυραύλων που έρχονται από τον ουρανό», είπε η Ντάρια Καλενιούκ.

Ωστόσο, παρά τα ρωσικά πλήγματα που έπληξαν κατοικημένες περιοχές της Ουκρανίας και τον αυξανόμενο αριθμό νεκρών αμάχων, υπάρχουν ελάχιστα σημάδια ότι η Δύση θα εφαρμόσει μια ζώνη απαγόρευσης πτήσεων. Να γιατί.

Τι είναι οι ζώνες απαγόρευσης πτήσεων;

Η ζώνη απαγόρευσης πτήσεων αναφέρεται σε οποιαδήποτε περιοχή του εναέριου χώρου όπου έχει διαπιστωθεί ότι ορισμένα αεροσκάφη δεν μπορούν να πετάξουν.

Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την προστασία ευαίσθητων περιοχών, όπως βασιλικές κατοικίες, ή να εισαχθεί προσωρινά σε αθλητικές εκδηλώσεις και μεγάλες συγκεντρώσεις.

Σε στρατιωτικό πλαίσιο, μια ζώνη απαγόρευσης πτήσεων έχει σχεδιαστεί για να εμποδίζει τα αεροσκάφη να εισέρχονται στον απαγορευμένο εναέριο χώρο, συνήθως για να αποτρέπονται επιθέσεις ή επιτήρηση.

Πρέπει, όμως, να επιβληθεί με στρατιωτικά μέσα και αυτό αποτελεί πρόβλημα.

Αυτό θα μπορούσε να είναι επιτήρηση, προληπτικά χτυπήματα κατά αμυντικών συστημάτων ή κατάρριψη αεροσκαφών που εισέρχονται στην απαγορευμένη περιοχή.

Μια ζώνη απαγόρευσης πτήσεων πάνω από την Ουκρανία θα σήμαινε ότι οι στρατιωτικές δυνάμεις – ειδικά οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ – θα εμπλέκονταν απευθείας με οποιαδήποτε ρωσικά αεροπλάνα εντοπίστηκαν σε αυτούς τους ουρανούς και θα πυροβολούσαν εναντίον τους εάν χρειαστεί.

Γιατί η Δύση δεν μπορεί να εφαρμόσει κάτι τέτοιο;

Οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ που εμπλέκονται με ρωσικά αεροσκάφη ή εξοπλισμό κινδυνεύουν με ταχεία κλιμάκωση.

“Δεν λες απλώς “αυτή είναι μια ζώνη απαγόρευσης πτήσεων”. Πρέπει να επιβάλεις μια ζώνη απαγόρευσης πτήσεων”, δήλωσε ο πρώην στρατηγός της αμερικανικής αεροπορίας Φίλιπ Μπρίντλαβ στο περιοδικό Foreign Policy.

Ο στρατηγός, ο οποίος υπηρέτησε ως ανώτατος διοικητής των συμμάχων του ΝΑΤΟ από το 2013 έως το 2016, είπε ότι ενώ υποστηρίζει τις εκκλήσεις για ζώνη απαγόρευσης πτήσεων στην Ουκρανία, είναι μια πολύ σοβαρή απόφαση να ληφθεί.

“Είναι ισοδύναμο με πόλεμο. Εάν πρόκειται να κηρύξουμε ζώνη απαγόρευσης πτήσεων, πρέπει να καταργήσουμε την ικανότητα του εχθρού να πυροβολήσει και να επηρεάσει τη ζώνη απαγόρευσης πτήσεων.”

Ο βρετανός βουλευτής Tobias Ellwood, ο οποίος προεδρεύει της Επιτροπής Άμυνας, υποστήριξε την ιδέα μιας μερικής ή ολικής ζώνης απαγόρευσης πτήσεων, καλώντας το ΝΑΤΟ να παρέμβει λόγω θανάτων αμάχων και εικαζόμενων εγκλημάτων πολέμου.

Ωστόσο, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ απέκλεισε την ανάμειξη της οργάνωσης, μιλώντας στο NBC τη Δευτέρα: «Δεν έχουμε καμία πρόθεση να μεταβούμε στην Ουκρανία, είτε στο έδαφος είτε στον αέρα.

Ο υπουργός Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου Μπεν Γουάλας κατέστησε σαφές ότι η Βρετανία δεν θα βοηθούσε στην επιβολή ζώνης απαγόρευσης πτήσεων πάνω από την Ουκρανία, επειδή η μάχη με ρωσικά αεροσκάφη θα πυροδοτούσε έναν «πόλεμο σε όλη την Ευρώπη».

Μιλώντας στο σημερινό πρόγραμμα του BBC Radio 4, είπε: «Δεν θα πυροδοτήσω έναν ευρωπαϊκό πόλεμο, αλλά αυτό που θα κάνω είναι να βοηθήσω την Ουκρανία να πολεμήσει κάθε δρόμο με κάθε εξοπλισμό που μπορούμε να φτάσουμε σε αυτήν και θα την υποστηρίξουμε».

Και οι ΗΠΑ το απέκλεισαν επίσης, για παρόμοιους λόγους.

Ο επιπλέον κίνδυνος με οποιαδήποτε κλιμάκωση σε μια σύγκρουση με τη Ρωσία είναι το φάσμα των πυρηνικών όπλων. Αυτός ο φόβος ήρθε στο επίκεντρο μετά την ανακοίνωση του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν ότι είχε θέσει τις πυρηνικές δυνάμεις της Ρωσίας σε «ειδική» επιφυλακή.

Πολλοί έχουν ερμηνεύσει την κίνησή του κυρίως ως μια μορφή δημόσιας σηματοδότησης, αντί να δείχνει πραγματική πρόθεση να χρησιμοποιήσει τέτοια όπλα.

Αλλά ακόμη και η πιο αμυδρή ένδειξη ενός παγκόσμιου πολέμου που θα μπορούσε να μετατραπεί σε πυρηνικό πόλεμο σημαίνει, παρά τις τρομερές σκηνές αμάχων υπό επίθεση, η πιθανότητα οποιασδήποτε ζώνης απαγόρευσης πτήσεων στην Ουκρανία είναι μικρή έως καθόλου.

Έχουν χρησιμοποιηθεί ζώνες απαγόρευσης πτήσεων στο παρελθόν;

Μετά τον πρώτο πόλεμο του Κόλπου το 1991, οι ΗΠΑ και οι εταίροι του συνασπισμού δημιούργησαν δύο ζώνες απαγόρευσης πτήσεων στο Ιράκ για να αποτρέψουν επιθέσεις εναντίον ορισμένων εθνοτικών και θρησκευτικών ομάδων. Αυτό έγινε χωρίς την υποστήριξη των Ηνωμένων Εθνών.

Το 1992, κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης στα Βαλκάνια, ο ΟΗΕ ενέκρινε ψήφισμα που απαγόρευε τις μη εξουσιοδοτημένες στρατιωτικές πτήσεις στον εναέριο χώρο της Βοσνίας.

Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ενέκρινε επίσης μια ζώνη απαγόρευσης πτήσεων ως μέρος της στρατιωτικής επέμβασης του 2011 στη Λιβύη .

Οι ζώνες της Βοσνίας και της Λιβύης επιβλήθηκαν από τις δυνάμεις του ΝΑΤΟ.

Πηγή: BBC