Τι σημαίνει η αναγνώριση της ανεξαρτησίας Ντόνετσκ και Λουχάνσκ

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν ανακοίνωσε το βράδυ της Δευτέρας την απόφασή του να αναγνωρίσει ως ανεξάρτητες τις αυτοαποκαλούμενες «Λαϊκές Δημοκρατίες του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ», προκαλώντας τις έντονες αντιδράσεις της Δύσης. Το πρακτορείο Reuters αναλύει την απόφαση και εξηγεί τι πρόκειται να γίνει από εδώ και πέρα.

Ποιες είναι οι αποσχισθείσες περιοχές;

Οι ελεγχόμενες από φιλορώσους αυτονομιστές περιοχές του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ– γνωστές συνολικά ως Ντονμπάς – αποσχίστηκαν από τη διοίκηση της ουκρανικής κυβέρνησης το 2014 και αυτοανακηρύχθηκαν ανεξάρτητες «Λαϊκές Δημοκρατίες», μέχρι σήμερα μη αναγνωρισμένες από άλλη χώρα. Έκτοτε, η Ουκρανία αναφέρει ότι περίπου 15.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί σε συγκρούσεις στις δύο περιοχές. Η Ρωσία αρνείται ότι είχε οποιονδήποτε ρόλο στη σύρραξη, αλλά φέρεται να στήριξε τους αυτονομιστές με διάφορους τρόπους, μεταξύ άλλων με κρυφή στρατιωτική υποστήριξη, οικονομική βοήθεια, προμήθεια εμβολίων κατά της Covid-19 και έκδοση ρωσικών διαβατηρίων για τους περίπου 800.000 κατοίκους. Η Μόσχα έχει αρνηθεί κατηγορηματικά μέχρι σήμερα ότι σχεδιάζει εισβολή στην Ουκρανία.

Τι σημαίνει η αναγνώριση από τη Ρωσία;

Για πρώτη φορά η Ρωσία δηλώνει ότι δεν θεωρεί το Ντονμπάς τμήμα της Ουκρανίας. Ως εκ τούτου ανοίγει για την Μόσχα ο δρόμος να στείλει στρατιωτικές δυνάμεις στις αποσχισθείσες περιοχές, επικαλούμενη το επιχείρημα ότι παρεμβαίνει ως σύμμαχος για να τις προστατεύσει απέναντι στην Ουκρανία. Ο Ρώσος βουλευτής Αλεξάντερ Μποροντάι είχε δηλώσει τον περασμένο μήνα στο πρακτορείο Reuters ότι οι αυτονομιστές θα μπορούσαν στη συνέχεια να στραφούν στη Ρωσία για να τους βοηθήσει να πάρουν τον έλεγχο περιοχών του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ που εξακολουθούν να βρίσκονται υπό τον έλεγχο των ουκρανικών δυνάμεων. Κάτι τέτοιο, φυσικά, θα οδηγούσε σε ανοικτή στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας.

Τι μέλλει γενέσθαι με την ειρηνευτική διαδικασία του Μινσκ;

Η αναγνώριση από τη Ρωσία της ανεξαρτησίας των αυτοαποκαλούμενων «Λαϊκών Δημοκρατιών του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ» ουσιαστικά βάζει τέλος στις συμφωνίες του Μινσκ, οι οποίες αν και δεν είχαν εφαρμοστεί αντιμετωπίζονταν από όλες τις πλευρές (συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας) ως η καλύτερη ευκαιρία για την επίλυση της κρίσης. Οι συμφωνίες προέβλεπαν μεγάλο βαθμό αυτονομίας για τις δύο συγκεκριμένες περιοχές της ανατολικής Ουκρανίας.

Πώς θα αντιδράσει η Δύση;

Εδώ και μήνες οι χώρες της Δύσης προειδοποιούσαν τη Μόσχα ότι οποιαδήποτε εισβολή ρωσικών στρατιωτικών δυνάμεων στο έδαφος της Ουκρανίας θα επέφερε μία ισχυρή απάντηση, συμπεριλαμβανομένης της επιβολής αυστηρών οικονομικών κυρώσεων.

Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι η αναγνώριση «θα υπονόμευε περαιτέρω την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, θα συνιστούσε κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου και θα έθετε υπό περαιτέρω αμφισβήτηση την δέσμευση της Ρωσίας, ότι θα εξακολουθήσει να εμπλέκεται στις διπλωματικές προσπάθειες για την εξεύρεση ειρηνικής επίλυσης αυτής της κρίσης». Είπε ακόμη ότι θα απαιτούσε μία «άμεση και ισχυρή» απάντηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους της.

Έχει αναγνωρίσει η Ρωσία άλλες αποσχισθείσες περιοχές στο παρελθόν;

Ναι, η Ρωσία έχει αναγνωρίσει την ανεξαρτησία της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας, δύο περιοχών που αποσχίσθηκαν από τη Γεωργία, μετά τον πόλεμο του 2008. Τους παρείχε εκτεταμένη δημοσιονομική υποστήριξη, έδωσε ρωσική υπηκοότητα στους κατοίκους και εγκατέστησε χιλιάδες στρατιώτες σε αυτά τα εδάφη.

Ποια είναι τα υπέρ και τα κατά για τη Μόσχα;

Στην περίπτωση της Γεωργίας, η Ρωσία εκμεταλλεύτηκε την αναγνώριση της ανεξαρτησίας της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσσετίας για να δικαιολογήσει μία απεριόριστη στρατιωτική παρουσία στη γειτονική πρώην σοβιετική δημοκρατία, σε μια προσπάθεια να ματαιώσει τις φιλοδοξίες της Γεωργίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ αμφισβητώντας τον πλήρη έλεγχο των εδαφών της. Κάτι ανάλογο φιλοδοξεί να κάνει και στην περίπτωση της Ουκρανίας.

Στον αντίποδα, η Μόσχα βρίσκεται αντιμέτωπη με κυρώσεις και τη διεθνή καταδίκη για την εγκατάλειψη της διαδικασίας του Μινσκ αφότου επί μεγάλο χρονικό διάστημα διακήρυσσε ότι ήταν δεσμευμένη σε αυτήν. Παράλληλα η Ρωσία θα φέρεται υπεύθυνη για δύο περιοχές που έχουν καταστραφεί από έναν οκταετή πόλεμο και χρειάζονται τεράστια οικονομική βοήθεια.