Τα οφέλη και οι κίνδυνοι της τηλεργασίας – Κοινή μελέτη ΠΟΥ-ΔΟΕ

Σε κοινή μελέτη για την υγιή και ασφαλή τηλεργασία , που δημοσιεύτηκε από τις δύο υπηρεσίες του ΟΗΕ, περιγράφονται τα οφέλη και οι κίνδυνοι για την υγεία της τηλεργασίας, αλλά και οι αλλαγές που απαιτούνται ώστε να ρυθμιστεί αυτή η στροφή στην εξ αποστάσεως εργασίας, που επέφερε η πανδημία COVID-19 και ο ψηφιακός μετασχηματισμός της δουλειάς.

Σε σχετική, κοινή, έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, περιγράφονται οι ρόλοι που πρέπει να διαδραματίσουν οι κυβερνήσεις, οι εργοδότες, οι εργαζόμενοι και οι υπηρεσίες υγείας στους χώρους εργασίας, ενώ επισημαίνουν την ανάγκη για λήψη μέτρων για την προστασία της υγείας των εργαζομένων κατά την τηλεργασία.

Τα οφέλη

Σύμφωνα με την έκθεση, μεταξύ των πλεονεκτημάτων, είναι ότι μπορεί να υπάρξει βελτιωμένη ισορροπία μεταξύ εργασίας και προσωπικής ζωής, ευκαιρίες για ευέλικτο ωράριο εργασίας και σωματική δραστηριότητα, μειωμένη κίνηση και χρόνος μετακίνησης και μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης — όλα αυτά μπορούν να βελτιώσουν τη σωματική και ψυχική υγεία και κοινωνική ευημερία. Η τηλεργασία μπορεί επίσης να οδηγήσει σε υψηλότερη παραγωγικότητα και χαμηλότερο λειτουργικό κόστος για πολλές εταιρείες.

Οι κίνδυνοι

Ωστόσο, η έκθεση προειδοποιεί ότι χωρίς κατάλληλο σχεδιασμό και οργάνωση και χωρίς υποστήριξη υγείας και ασφάλειας, ο αντίκτυπος της τηλεργασίας στη σωματική και ψυχική υγεία και την κοινωνική ευημερία των εργαζομένων μπορεί να είναι σημαντικός.

Μπορεί να οδηγήσει σε απομόνωση, εξουθένωση, κατάθλιψη, ενδοοικογενειακή βία, μυοσκελετικούς και άλλους τραυματισμούς, καταπόνηση των ματιών, αύξηση του καπνίσματος και της κατανάλωσης αλκοόλ, παρατεταμένη καθιστική ζωή μπροστά στην οθόνη και ανθυγιεινή αύξηση βάρους. 

Το εκκρεμές της τηλεργασίας

Η έκθεση περιγράφει τους ρόλους που πρέπει να διαδραματίσουν οι κυβερνήσεις, οι εργοδότες, οι εργαζόμενοι και οι υπηρεσίες υγείας στους χώρους εργασίας για την προώθηση και την προστασία της υγείας και της ασφάλειας κατά την τηλεργασία.

Η συνεργασία μεταξύ εργαζομένων και εργοδοτών είναι απαραίτητη για την ασφαλή τηλεργασία: «Η πανδημία οδήγησε σε ένα κύμα τηλεργασίας, αλλάζοντας ουσιαστικά τη φύση της εργασίας πρακτικά εν μία νυκτί για πολλούς εργαζόμενους», δήλωσε η Δρ Μαρία Νέιρα, Διευθύντρια του Τμήματος Περιβάλλοντος, Κλιματικής Αλλαγής και Υγείας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.

«Στα σχεδόν δύο χρόνια από την έναρξη της πανδημίας, έχει γίνει πολύ σαφές ότι η τηλεργασία μπορεί να φέρει εξίσου εύκολα οφέλη για την υγεία και μπορεί επίσης να έχει τρομερό αντίκτυπο.

Ο τρόπος με τον οποίο ταλαντεύεται το εκκρεμές εξαρτάται εξ ολοκλήρου από το αν οι κυβερνήσεις, οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι συνεργάζονται και εάν υπάρχουν ευέλικτες και εφευρετικές υπηρεσίες υγείας στην εργασία για να εφαρμόσουν πολιτικές και πρακτικές που ωφελούν τόσο τους εργαζόμενους όσο και την εργασία».

Τα μέτρα

Τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν από τους εργοδότες περιλαμβάνουν τη διασφάλιση ότι:

• οι εργαζόμενοι λαμβάνουν επαρκή εξοπλισμό για την ολοκλήρωση των καθηκόντων της εργασίας.
• θα υπάρξει παροχή σχετικών πληροφοριών, κατευθυντήριων γραμμών και εκπαίδευσης για τη μείωση των επιπτώσεων της τηλεργασίας στην ψυχοκοινωνική και ψυχική υγεία·
• θα πραγματοποιείται εκπαίδευση στελεχών στην αποτελεσματική διαχείριση κινδύνων, την ηγεσία εξ αποστάσεως και την προαγωγή της υγείας στο χώρο εργασίας·
• θα καθιερωθεί το «δικαίωμα αποσύνδεσης» και επαρκών ημερών ανάπαυσης.

Οι υπηρεσίες υγείας στην εργασία θα πρέπει να μπορούν να παρέχουν εργονομική, ψυχική υγεία και ψυχοκοινωνική υποστήριξη στους τηλεργαζόμενους που χρησιμοποιούν ψηφιακές τεχνολογίες, αναφέρει η έκθεση.

«Η τηλεργασία και ιδιαίτερα η υβριδική εργασία είναι εδώ για να μείνουν και πιθανότατα θα αυξηθούν μετά την πανδημία, καθώς τόσο οι εταιρείες όσο και τα άτομα έχουν βιώσει τη σκοπιμότητα και τα οφέλη της», δήλωσε η Vera Paquete-Perdigão, Διευθύντρια του Τμήματος Διακυβέρνησης και Τριμερούς Διακυβέρνησης της ΔΟΕ. Καθώς απομακρυνόμαστε από αυτό το «μοτίβο κράτησης» για να εγκατασταθούμε σε μια νέα κανονικότητα, έχουμε την ευκαιρία να ενσωματώσουμε νέες υποστηρικτικές πολιτικές, πρακτικές και κανόνες για να διασφαλίσουμε ότι εκατομμύρια τηλεργαζόμενοι έχουν υγιή, χαρούμενη, παραγωγική και αξιοπρεπή εργασία».

Συστάσεις

Η έκθεση προσφέρει πρακτικές συστάσεις για την οργάνωση της τηλεργασίας που ανταποκρίνονται στις ανάγκες τόσο των εργαζομένων όσο και των οργανισμών.

Αυτά περιλαμβάνουν τη συζήτηση και την ανάπτυξη μεμονωμένων σχεδίων εργασίας τηλεργασίας και την αποσαφήνιση προτεραιοτήτων, σαφήνεια σχετικά με τα χρονοδιαγράμματα και τα αναμενόμενα αποτελέσματα, συμφωνία για ένα κοινό σύστημα που σηματοδοτεί τη διαθεσιμότητα για εργασία, και τη διασφάλιση ότι οι διευθυντές και οι συνάδελφοι σέβονται το σύστημα.

Οι επιχειρήσεις με τηλεργαζόμενους θα πρέπει να αναπτύξουν ειδικά προγράμματα τηλεργασίας συνδυάζοντας μέτρα για τη διαχείριση της εργασίας και της απόδοσης με τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών και επαρκή εξοπλισμό και υπηρεσίες υγείας στην εργασία για γενική υγεία, εργονομική και ψυχοκοινωνική υποστήριξη.