Χωρίς αναφορές στο #MeToo η 2η ετήσια έκθεση για τη βία κατά των γυναικών στην Ελλάδα

Η έξαρση του φαινομένου καταγράφεται και στη 2η Ετήσια Έκθεση για τη Βία κατά των Γυναικών, την οποία παρουσίασε η υφυπουργός για θέματα Δημογραφικής Πολιτικής και Οικογένειας, Μαρία Συρεγγέλα στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής και καλύπτει την περίοδο Νοέμβριος 2020 – Οκτώβριος 2021.

Η παρουσίαση της έκθεσης έγινε σε μια εβδομάδα κατά την οποία ρίχνει βαριά τη σκιά του ο καταγγελόμενος ομαδικός βιασμος της 24χρονης Γεωργίας στη Θεσσαλονίκη και ενώ μία άλλη γυναίκα, η Ολγα χαροπαλεύει ύστερα από τον άγριο ξυλοδαρμό της από τον σύντροφό της.

Παρά το γεγονός ότι πλέον υπάρχει καταγραφή των περιστατικών βίας κατά των γυναικών από τις εκθέσεις της Γενικής Γραμματείας τα τελευταία δύο χρόνια ωστόσο, αυτό το οποίο σχολιάστηκε αρνητικά από βουλευτές σχεδόν όλων των κομμάτων είναι η εμφατική απουσία αναφορών στο κίνημα Me Too, το οποίο ύστερα από το θάρρος που επέδειξαν κορίτσια και γυναίκες τον τελευταίο 1,5 χρόνο, αποτέλεσε σημείο αναφοράς για να σπάσει η σιωπή όχι μόνο στον αθλητισμό και τον πολιτισμό, αλλά και σε άλλους κλάδους.

«Μπορεί να μην αξιολογήθηκε ως σημαντικό, αλλά δεν υπάρχει καμία αναφορά στο κείμενο για το ελληνικό MeToo και αυτό το θεωρούμε πολύ ελλειμματικό» επεσήμανε η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Ειρήνη Αγαθοπούλου συμπληρώνοντας πως θα έπρεπε όχι μόνο να αποτυπωθεί, αλλά η έκθεση να αποτελέσει αφορμή ώστε να γίνει και ένας απολογισμός για το πόσοι εκ των δραστών έχουν τιμωρηθεί, πόσοι έχουν χάσει τις θέσεις τους, πόσες καταγγελίες έχουν διερευνηθεί και πόσες βρίσκονται ακόμα σε εκκρεμότητα.

Σύμφωνα με τα συμπεράσματά της έκθεσης, το 2020, 4.264 γυναίκες κατήγγειλαν ενδοοικογενειακή βία στην αστυνομία. Κι αυτά είναι μόνο τα περιστατικά που έφτασαν στην αστυνομία καθώς πίσω από καθένα απ΄αυτά μπορεί να κρύβονται πολλά περισσότερα, το θύμα των οποίων δεν τολμά να κάνει το βήμα της καταγγελίας.

Οσο για την επιβάρυνση των ποινών στον Ποινικό Κώδικα, δε φαίνεται να λειτούργησε αποθαρρυντικά για τους δράστες, όπως επεσήμανε ο βουλευτής του Κινήματος Αλλαγής, Χάρης Καστανίδης τονίζοντας πως το τελευταίο διάστημα έχουμε σειρά βαριών εγκληματικών δραστηριοτήτων. Σημείωσε μάλιστα ότι είναι «στοιχείο υποκρισίας να αυξάνουμε τις ποινές στον Ποινικό Κώδικα, ενώ μέχρι στιγμής δεν έχουμε εισαγαγει ούτε μια καινούρια ώρα ακόμα και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης μικρών παιδιών στα θέματα ισοτιμίας μεταξύ φύλων και σεβασμού του ενός προς τον άλλον».

Και πρόσθεσε ότι είναι επίσης υποκρισία να αυξάνονται οι ποινες και να συζητείται η εισαγωγή του όρου της γυναικοκτονίας και να βρίσκεται ένα «αδιάφορο ΕΣΡ» και μια «ακόμα πιο αδιαφορη Πολιτεία απέναντι στην τηλεόραση και τα επιχειρηματικά συμφέροντα που ελέγχουν τις τηλεοράσεις και έχουν διαμορφώσει σωρεία τηλεοπτικών εκπομπών, που όχι μόνο βασανίζουν την ελληνική γλώσσα, αλλά κυρίως περνούν μηνύματα σε βάρος της γυναίκας και καμια φορά και του άνδρα».

Οι γυναικοκτονίες

Το 2021 έκλεισε με ένα τραγικό ρεκόρ καθώς κατά τη διάρκειά του 17 γυναίκες βρήκαν τραγικό θάνατο από τα χέρια κυρίως τέως ή νυν συζύγων ή συντρόφων τους, ενώ ο έως σήμερα μέσος όρος των γυναικοκτονιών κατ΄έτος ήταν 11. Από την Καρολάιν των Γλυκών Νερων έως την Τζεβριέ στην Αλεξανδρούπολη και από την Δώρα έως την Γαρυφαλλιά η λίστα του θανάτου δεν έλεγε να κλείσει μέχρι και το τέλος του 2021.

Η αλλαγή της χρονιάς δεν άλλαξε σε τίποτα το δράμα που ζουν καθημερινά πολλές γυναίκες ανάμεσά μας καθώς η κακοποίηση «χτυπάει» αδιακρίτως χωρίς να υπακούει σε κριτήρια είτε αυτά είναι κοινωνικά, εκπαιδευτικά ή οικονομικά. Εδώ και κάποιες ημέρες η 40χρονη Ολγα από την Αργυρούπολη παλεύει για να κρατηθεί στη ζωή ύστερα από τον βάναυσο ξυλοδαρμό της από τον σύντροφό της, ο οποίος είχε βαρύ κακοποιητικό παρελθόν.

Ωστόσο παρά τον βαρύ φόρο αίματος που πληρώθηκε από τις γυναίκες – θύματα και παρά το γεγονος ότι πλέον ο όρος γυναικοκτονία χρησιμοποιείται και επισήμως προκειμένου να περιγράψει αυτά τα ειδεχθή εγκλήματα, δεν έχει έχει ακόμα εισαχθεί στον Ποινικό Κώδικα.

Κι αυτό, ενώ από τον περασμένο Νοέμβριο με εγκύκλιό του ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου κ. Βασίλειος Πλιώτας, αναγνωρίζοντας την έξαρση των εγκλημάτων ενδοοικογενειακής βίας σε βάρος των γυναικών, ανέφερε για το έγκλημα της γυναικοκτονίας: «Με συχνότητα πλέον, σχετικές απαξιολογικές συμπεριφορές διακρίνονται από ανησυχητική, εντεινόμενη και άμετρη βία. Δεν είναι λίγες οι φορές που εξελίσσονται ακόμη και σε κατάφωρη περιφρόνηση και αυτού του υπέρτατου όλων έννομου αγαθού της ζωής, με ακραίες, δυσνόητες, χωρίς αναστολές, απεχθείς και με ιδιαίτερη σκληρότητα ανθρωποκτονίες που συνταράσσουν την κοινωνία. Με αφορμή αυτές τις καταστάσεις και στη χώρα μας, ευρέως, οι περιπτώσεις αφαίρεσης της ζωής γυναίκας, ιδίως από σεξιστικά κίνητρα, «λόγους τιμής», σκοπούς εμπορίας ανθρώπων και οικονομική εκμετάλλευση, αποδίδονται με τον όρο «γυναικοκτονία» και γίνεται λόγος για ανάγκη διακριτής τυποποιημένης ποινικής πρόβλεψης ή και για αναγωγή αυτής ως διακεκριμένης παραλλαγής της ανθρωποκτονίας του άρθρου 299 ΠΚ. Διεθνώς, σε αρκετές χώρες, καθώς το φαινόμενο δεν είναι μόνο ελληνικό αλλά έχει προσλάβει παγκόσμιες διαστάσεις, υιοθετήθηκε και νομοθετικά η θεώρηση αυτή».

Τι έδειξε η 2η ετήσια έκθεση για τη βία κατά των γυναικών

Σύμφωνα με τα συμπεράσματά της έκθεσης, το 2020, 4.264 γυναίκες κατήγγειλαν ενδοοικογενειακή βία στην αστυνομία, αύξηση 2,2% σε σχέση με το 2019, όπου ο αντίστοιχος αριθμός ανέρχονταν σε 4.171. Από το 2020, η αστυνομία προχωρά στην καταγραφή του φύλου του θύματος και του δράστη, αλλά και της σχέσης θύματος δράστη, γεγονός το οποίο τεκμηριώνει ότι η πλειονότητα των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας είναι γυναίκες, ενώ οι δράστες ενδοοικογενειακής βίας με θύματα γυναίκες είναι σχεδόν στο σύνολό τους άνδρες.

Συγκεκριμένα, στο σύνολο των θυμάτων, το 73,5% (4.264) είναι γυναίκες και στο 93% αυτών των περιπτώσεων (3.963) οι δράστες είναι άνδρες. Συνολικά, άνδρες δράστες καταγγέλθηκαν από το 82% του συνόλου των θυμάτων (4.758).

Οι περισσότερες από τις γυναίκες που έπεσαν θύματα ανδρικής βίας βρίσκονταν σε συντροφική σχέση με τους δράστες είτε κατά τη διάρκεια τέλεσης του αδικήματος είτε κατά το παρελθόν.

Συγκεκριμένα,

• το 39,1% των θυμάτων ήταν γυναίκες σύζυγοι των δραστών,
• το 10% τέως σύζυγοι,
• το 9,7% μόνιμοι σύντροφοι,
  το 5% τέως σύντροφοι και το
• 0,2% γυναίκες που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης με τον δράστη.
• Σε ποσοστό 8,2% ανέρχονται οι γυναίκες θύματα που είχαν συγγενική ή άλλη σχέση με τον δράστη,
• 5,8% έπεσαν θύματα ενδοοικογενειακής βίας από τον πατέρα τους και
• σε ποσοστό 5,2% έπεσαν θύματα ενδοοικογενειακής βίας από τον γιό τους

Παρά το γεγονός ότι έχουν καταγραφεί και περιστατικά γυναικών θυμάτων βίας από τη μητέρα τους, η έκθεση σημειώνει ότι ο αριθμός των γυναικών θυμάτων βίας από τον πατέρα τους είναι υπερδιπλάσιος από εκείνο των γυναικών θυμάτων βίας από την μητέρα τους (277 έναντι 140).

Συνεχώς αυξητική την τελευταία δεκαετία είναι και η τάση ενός ακόμα δείκτη: του ετήσιου αριθμού καταγγελλόμενων εγκλημάτων ενδοοικογενειακής βίας. Ετσι, τα καταγγελλόμενα εγκλήματα αυξήθηκαν από 5.220 το 2019 σε 5.669 το 2020, καταγράφοντας μία αύξηση της τάξης του 8,6% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Και αυτά είναι μόνον όσα καταγγέλλονται.

Συγκρίνοντας τα ποσοστά ανδρών και γυναικών δραστών ενδοοικογενειακής βίας για το 2020, από το σύνολο των 5.425 δραστών για τους οποίους υπάρχει πληροφορία για το φύλο, το 81,8% είναι άνδρες και το 18,2% γυναίκες.

Το 2020 καταγράφηκαν 2.350 γυναίκες θύματα σωματικής βίας, το 79,8% των οποίων αφορά συντροφικές σχέσεις και 2.494 περιστατικά ψυχολογικής βίας, 47 περιστατικά σεξουαλικής ενδοοικογενειακής βίας και 1.638 καταγγελίες για οικονομική ενδοοικογενειακή βία, ενώ βιασμός καταγγέλθηκε από 202 γυναίκες θύματα.

Σε επίπεδο μέτρων και καταδικαστικών αποφάσεων, η έκθεση καταδεικνύει ότι σχεδόν το σύνολο των δραστών στους οποίους επιβλήθηκαν περιοριστικοί όροι το 2020 ήταν άνδρες, (98,2%), δηλαδή 57 άνδρες, έναντι 1 γυναίκας.

Από το σύνολο των δραστών που διώχθηκαν ποινικά για άσκηση ενδοοικογενειακής βίας το 2020, το 85% ήταν άνδρες, ενώ οι καταδικαστικές αποφάσεις των Εισαγγελιών Πρωτοδικών για το 2020 αφορούσαν επίσης άνδρες σε ποσοστό 91,7%.

Στοιχεία από τις δομές και τους ξενώνες του Δικτύου Προστασίας

Στο 11μηνο, το οποίο καλύπτει η έκθεση, υποστηρίχθηκαν από τα Συμβουλευτικά Κέντρα του Δικτύου τανά την Ελλάδα συνολικά 4.767 γυναίκες επιζήσασες βίας και πολλαπλών διακρίσεων. Η έμφυλη βία κατά των γυναικών και για τους έντεκα μήνες αναφοράς υπερισχύει σε καταγραφές με ποσοστό 89,7%, ενώ το επικρατέστερο είδος έμφυλης βίας για τις γυναίκες που αναζήτησαν βοήθεια ήταν η ενδοοικογενειακή βία με 85% από το σύνολο των καταγεγραμμένων μορφών βίας κατά των γυναικών, ενώ ακολουθούν με ποσοστά 3% η σεξουαλική παρενόχληση και 2% περιστατικά που αφορούν βιασμό.

Η σχέση επιζήσασας – δράστη είναι κυρίως συζυγική, κατά 58%, καθώς και συντροφική σε ποσοστό 15%, ενώ το 11% αφορά άλλο μέλος της οικογένειας

Στους Ξενώνες του Δικτύου έχουν φιλοξενηθεί 454 άτομα: 216 γυναίκες και 238 παιδιά. Εκ του συνόλου των φιλοξενούμενων γυναικών και των παιδιών, οι 81 είναι γυναίκες πρόσφυγες και τα 115 παιδιά πρόσφυγες.

Η Γραμμή SOS 15900

Σύμφωνα με τα στοιχεία, η πλειοψηφία των ατόμων που επικοινωνούν με τα στελέχη της Γραμμής μέσω email είναι γυναίκες. Συγκεκριμένα, η Γραμμή έλαβε συνολικά 770 e-mail, εκ των οποίων τα περισσότερα αφορούσαν την αναζήτηση χρήσιμων πληροφοριών σχετικά με υπηρεσίες ανταπόκρισης του Δικτύου Δομών καθώς και νομική υποστήριξη των γυναικών.

Οσον αφορά τις κλήσεις, καταγράφηκαν συνολικά 8.669, εκ των οποίων οι 5.942 αφορούσαν «περιστατικά βίας» και οι 1.422 «χρήσιμη ενημέρωση».

Οι Περιφέρειες ανά την Ελλάδα όπου καταγράφηκαν οι περισσότερες κλήσεις ήταν η Αττική σε ποσοστό 41% καθώς και η Κεντρική Μακεδονία σε ποσοστό 12%.

Πηγή: ΕΘΝΟΣ