Χάος στο Καζακστάν με νεκρούς και τραυματίες – Στέλνει στρατό η Ρωσία – Οργισμένες διαμαρτυρίες για την τιμή των καυσίμων, αίτημα πολιτικής αλλαγής (εικόνες, vid)

Νεκροί και τραυματίες στο Καζακστάν καθώς οι οργισμένες διαμαρτυρίες για την τιμή των καυσίμων εξελίσσονται σε γενικευμένη λαϊκή εξέγερση, με το αίτημα για πολιτική αλλαγή στη χώρα να δυναμώνει. Η κυβέρνηση κήρυξε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και αφού ο πρόεδρος Τοκάγιεφ ζήτησε συνδρομή η υπό τη Ρωσία συμμαχία επεμβαίνει στην κρίση με αποστολή «ειρηνευτικών δυνάμεων».

Ο πρόεδρος του Καζακστάν Κάσιμ-Γιομάρτ Τοκάγεφ ανακοίνωσε πως διέταξε τον στρατό να επέμβει… για να αποκατασταθεί η τάξη.

Ο Αρμένιος πρωθυπουργός Νικόλ Πασινιάν, έκανε γνωστό μέσω Facebook, είπε ότι «ειρηνευτικές δυνάμεις» από τη συμμαχία «Οργανισμός της Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας» θα σταλούν στο Καζακστάν για να βοηθήσουν στη σταθεροποίηση της χώρας, σχολιάζοντας ότι η απόφαση ελήφθη ως απάντηση στην έκκληση του Τοκάγιεφ και «εν όψει της απειλής για την εθνική ασφάλεια και κυριαρχία της Δημοκρατίας του Καζακστάν που προκαλείται, μεταξύ άλλων, από εξωτερική παρέμβαση».

Ο Πασινιάν δεν είπε πόσοι ειρηνευτές θα σταλούν ούτε πότε θα φτάσουν.

Το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Interfax επικαλούμενο τον Λεονίντ Καλάσνικοφ, επικεφαλής μιας ρωσικής κοινοβουλευτικής επιτροπής που ασχολείται με τις σχέσεις με την Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών, είπε ότι οι ειρηνευτικές δυνάμεις θα παραμείνουν “μέχρι να σταθεροποιηθεί η κατάσταση”.

• Νωρίτερα ο Τοκάγιεφ είχε ζητήσει νωρίτερα βοήθεια από τον Οργανισμό Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας, μια στρατιωτική συμμαχία υπό τη Ρωσία, στην οποία μετέχουν η Αρμενία, το Καζακστάν, το Κιργιζιστάν, το Τατζικιστάν και η Λευκορωσία. Ο Τοκάγιεφ έκανε λόγο για τρομοκρατική απειλή εντός της χώρας, υποσχόμενος τη «μέγιστη σκληρότητα» απέναντι στις εκρηκτικές διαδηλώσεις που συνταράσσουν πολλές περιοχές.

Λίγη ώρα μετά το τελευταίο διάγγελμα άρχισαν να κυκλοφορούν βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που καταγράφουν δυνάμεις ασφαλείας να έχουν ανοίξει πυρ στο Αλμάτι κατά των διαδηλωτών, ενώ η κατάσταση κλιμακώνεται. Ήδη υπάρχουν αναφορές για οκτώ νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες, παρά τις διεθνείς εκκλήσεις για να επικρατήσει ψυχραιμία.

Αφορμή για το ξέσπασμα οργής ήταν η αύξηση των τιμών στα καύσιμα, όμως σύντομα οι διαμαρτυρίες πήραν γενικευμένη αντικυβερνητική τροπή.

⚡В Алматы полетели светошумовые гранаты!!! pic.twitter.com/C8YP3qGltL

— ДАМА с ПЕРЕГАРОМ (@aperegarom) January 4, 2022

Η κρατική τηλεόραση Khabar 24 μετέδωσε ότι στο πλαίσιο των έκτακτων μέτρων «θα περιοριστεί η ελευθερία της μετακίνησης, συμπεριλαμβανομένων και των μεταφορών» και θα απαγορευτούν «οι συλλογικές εκδηλώσεις και οι οικογενειακές συγκεντρώσεις» για γάμους, κηδείες και γεννήσεις. Οι περιορισμοί «επιβάλλονται λόγω της επιδείνωσης της κατάστασης, για να διασφαλιστεί η δημόσια ασφάλεια, να αποκατασταθούν ο νόμος και η τάξη και να προστατευτούν τα δικαιώματα και οι ελευθερίες των πολιτών», πρόσθεσε. Στο πλαίσιο αυτό θα απαγορευτεί η κυκλοφορία από τις 23.00 μέχρι τις 7.00.

Νωρίτερα, οι διαδηλωτές εισέβαλαν και πυρπόλησαν αρκετά δημόσια κτίρια, ενώ έχουν καταλάβει και το αεροδρόμιο της μεγαλύτερης πόλης Αλμάτι.Τόσο το προεδρικό παλάτι όσο και η κατοικία του δημάρχου τυλίχτηκαν στις φλόγες.

Το Ίντερνετ και τα κινητά τηλέφωνα δε λειτουργούν στη χώρα, ενώ, το απόγευμα, στην κεντρική πλατεία του Αλμάτι κάποιοι μοίραζαν βότκα και συζητούσαν αν θα πρέπει να κατευθυνθούν προς την αγορά ή προς τα εύπορα προάστια για να λεηλατήσουν την περιοχή. «Επικρατεί αναρχία στον δρόμο. Η αστυνομία δεν φαίνεται πουθενά», είπε ο κάτοικος.

Βίντεο που αναρτήθηκαν στο διαδίκτυο δείχνουν διαδηλωτές να φωνάζουν συνθήματα κάτω από ένα γιγαντιαίο άγαλμα του πρώην προέδρου Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγεφ, το οποίο έχουν δέσει με σχοινιά, προσπαθώντας να το κατεδαφίσουν. Η γυναίκα που ανάρτησε το βίντεο στο Twitter ανέφερε ότι το τράβηξε στην πόλη Ταλντικόργκαν, στο ανατολικό Καζακστάν.

Σε μια προσπάθεια να ηρεμήσουν τα πνεύματα η κυβέρνηση υπέβαλε την παραίτησή της, ενώ έχει υποσχεθεί να επαναφέρει το πλαφόν στην τιμή του υγραερίου, όμως οι κινητοποιήσεις και τα επεισόδια συνεχίζονται, καθώς η κοινωνία βρίσκεται σε συνθήκες εξέγερσης.

Όλες οι πτήσεις από και προς την πρωτεύουσα έχουν ακυρωθεί σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters, το οποίο επισημαίνει ότι οι δυνάμεις καταστολής έκαναν χρήση δακρυγόνων και χειροβομβίδων κρότου-λάμψης, όμως στη συνέχεια φαίνεται να εγκατέλειψαν τις μάχες στους δρόμους.

Οι διαδηλωτές στρέφουν την οργή τους προς τον 81 ετών Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγεφ, ο οποίος παρά το γεγονός ότι έχει αποχωρήσει από την προεδρία το 2019 θεωρείται ως εκείνος που ελέγχει απόλυτα τις τύχες της χώρας εδώ και τρεις δεκαετίες. Η οικογένειά του, άλλωστε, εκτιμάται ότι ελέγχει το μεγαλύτερο κομμάτι της γεμάτης σε ορυκτό πλούτο χώρας.

Από την πλευρά του ο νυν πρόεδρος Κασίμ Τοκάγιεφ, τον οποίο διάλεξε ο ίδιος ο Ναζαρμπάγεφ, σε μήνυμά προς τους πολίτες ανακοίνωσε ότι έχει αναλάβει επικεφαλής και του συμβουλίου ασφαλείας της χώρας, ενώ εκδίωξε τον ανιψιό του Ναζαρμπάγεφ από τη θέση του ως νούμερο δύο του Συμβουλίου Ασφαλείας, της υπηρεσίας, δηλαδή που διαδέχτηκε την σοβιετική KGB.

• Στο δεύτερο διάγγελμά του μέσα σε λίγες μόλις ώρες ο Τοκάγεφ επιχείρησε να διεθνοποιήσει το ζήτημα, υποβάλλοντας αίτημα βια βοήθεια από τη Ρωσία, στο πλαίσιο του Οργανισμού της Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας» (CSTO). Ο πρόεδρος έκανε λόγο για «τρομοκράτες που εκπαιδεύτηκαν στο εξωτερικό και υποκινούν τις διαδηλώσεις».

Η CSTO είναι ένας μηχανισμός που δημιουργήθηκε το 2002 με συμβαλλόμενα μέρη τη Ρωσία, τη Λευκορωσία, την Αρμενία, το Καζακστάν, το Κιργιστάν, τη Λευκορωσία και το Τατζικιστάν και έχει ως στόχο τη διασφάλιση της ειρήνης και της διεθνούς και περιφερειακής ασφάλειας και σταθερότητας καθώς και η συλλογική υπεράσπιση της ανεξαρτησίας, της εδαφικής ακεραιότητας και της εθνικής κυριαρχίας των μελών της. Ο εν λόγω μηχανισμός έχει χρησιμοποιηθεί αρκετές φορές και ως αντίβαρο στην συνεχώς αυξανόμενη παρουσία του ΝΑΤΟ στην ευρύτερη περιοχή.

Η Μόσχα, από την πλευρά της, έχει ήδη προειδοποιήσει κατά της οποιαδήποτε παρέμβασης ξένων δυνάμεων στα εσωτερικά του Καζακστάν. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε νωρίτερα ότι η χώρα μπορεί να λύσει μόνη της τα προβλήματά της.

Η Ρωσία, άλλωστε, αντιδρά πάντα με επιθετικότητα σε οποιαδήποτε αναταραχή επικρατεί στις δημοκρατίες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, κουνώντας το δάχτυλο προς τη Δύση.

Οι ΗΠΑ, με τη σειρά τους, μέσω της εκπροσώπου του Λευκού Οίκου Τζεν Ψάκι, κάλεσαν τις αρχές του Καζακστάν να επιδείξουν «αυτοσυγκράτηση» και εξέφρασαν την ελπίδα οι διαδηλώσεις να διεξάγονται «με ειρηνικό τρόπο». Η Ψάκι επέκρινε επίσης τους «τρελούς ισχυρισμούς της Ρωσίας» για την υποτιθέμενη ευθύνη των ΗΠΑ για τις ταραχές αυτές. Ο ισχυρισμός αυτός «είναι απολύτως λανθασμένος» και εντάσσεται «στη στρατηγική παραπληροφόρησης» εκ μέρους της Μόσχας, υποστήριξε.

Ο ΟΗΕ παρακολουθεί «με ανησυχία» την κατάσταση, είπε εξάλλου ο εκπρόσωπος του γενικού γραμματέα του Οργανισμού, Στεφάν Νουζαρίτς. «Είναι πολύ σημαντικό όσοι εμπλέκονται στα τρέχοντα γεγονότα να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση, να αποφύγουν οποιαδήποτε βία και να προωθήσουν τον διάλογο», πρόσθεσε.

Το κίνημα διαμαρτυρίας ξεκίνησε την Κυριακή, μετά την αύξηση της τιμής του υγραερίου, στην πόλη Ζαναοζέν, στο δυτικό Καζακστάν. Κατόπιν επεκτάθηκε στο Ακτάου, στις όχθες της Κασπίας και στο Αλμάτι.

Η κυβέρνηση προσπάθησε αρχικά να κατευνάσει τα πνεύματα, χωρίς επιτυχία, ανακοινώνοντας τη μείωση της τιμής του υγραερίου στα 50 τένγκε (0,1 ευρώ) το λίτρο, αντί για 120.

Η αύξηση της τιμής θεωρείται άδικη από τους πολίτες, δεδομένου ότι το Καζακστάν διαθέτει τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου και πετρελαίου.

Σήμερα η κρατική τηλεόραση μετέδωσε ότι συνελήφθη ο διευθυντής μιας μονάδας υγραερίου και ένας άλλος αξιωματούχος στην περιφέρει Μανγκιστάου, όπου βρίσκεται η Ζαναοζέν. Κατηγορούνται ότι «αύξησαν την τιμή του αερίου χωρίς λόγο» γεγονός που «υποκίνησε μαζικές διαδηλώσεις σε όλη τη χώρα».

Το Καζακστάν, η μεγαλύτερη οικονομία της κεντρικής Ασίας, που στο παρελθόν έβλεπε διψήφια ποσοστά ανάπτυξης, είδε το τένγκε να υποτιμάται και τον πληθωρισμό να εκτινάσσεται, λόγω της μείωσης της τιμής του πετρελαίου και της οικονομικής κρίσης στη Ρωσία. Η περιοχή Μανγκιστάου εξαρτάται από το υγραέριο, το οποίο είναι βασικό καύσιμο για τα αυτοκίνητα και κάθε αύξηση της τιμής του συμπαρασύρει και τις τιμές των τροφίμων που ήδη έχουν αυξηθεί από την αρχή της πανδημίας της Covid-19.