ΠτΔ: Στις μέρες μας δοκιμάζεται η ευρωπαϊκή συναίνεση στο κράτος Δικαίου

«Στις μέρες μας δοκιμάζεται η ευρωπαϊκή συναίνεση στο κράτος Δικαίου» τόνισε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας κατά την παρουσίαση του τιμητικού τόμου «Ανθρώπινα Δικαιώματα σε καιρούς ανελεύθερων δημοκρατιών» που εκδόθηκε στη μνήμη του συνταγματολόγου Σταύρου Τσακυράκη.

Συναισθηματικά φορτισμένη, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας εξήρε το έργο αυτού του «ποιητή της επιστήμης που κατάφερε να γίνει δημοφιλής λέγοντας αντιδημοφιλή πράγματα με συνέπεια και ακεραιότητα» για να προσθέσει πως «ο Σταύρος έδωσε νόημα στη ζωή του και φώτισε τις δικές μας».

Ειδικότερα, η κ. Σακελλαροπούλου αναφέρθηκε στον αδιαπραγμάτευτο τρόπο με τον οποίο ο εκλιπών καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου υπερασπίστηκε τα ανθρώπινα δικαιώματα, την απόλυτη ελευθερία της έκφρασης, την πολιτική ανυπακοή ως «προσπάθεια πειθούς της πλειοψηφίας», αλλά και την κριτική στις συντεταγμένες εξουσίες του κράτους, μεταξύ των οποίων είναι και η δικαστική.

«Οφείλω να πω πως αυτή τη θέση την υπερασπίστηκα όταν ήμουν εν ενεργεία δικαστής» σημείωσε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Υπενθύμισε ακόμη, πως ο Σταύρος Τσακυράκης είχε με «ακλόνητο θάρρος» υπερασπιστεί την περίοδο της οικονομικής κρίσης τη θέση πως «το Σύνταγμα δεν εγγυάται και δεν είναι δυνατόν εγγυηθεί κάποιο ύψος παροχών, καθώς οι κρατικές παροχές εξαρτώνται αποκλειστικά από πόρους χωρίς συνιστούν κοινωνικό δικαίωμα».

Στο έργο και την παρακαταθήκη του Σταύρου Τσακυράκη αναφέρθηκαν και οι τρεις επιμελητές του τόμου Μαριαλένα Τσίρλη (Registrar στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου), Λούλη Κιουσοπούλου (δικηγόρος) και Παναγιώτης Βογιατζής (Référendaire στο Γενικό Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης).

«Ο Σταύρος Τσακυράκης είχε ένα πάθος για τα ανθρώπινα δικαιώματα από την εποχή ακόμα που δεν ήταν της μόδας στην Ελλάδα» είπε η κ. Τσίρλη, εκφράζοντας τη χαρά της για το γεγονός πως «καταφέραμε να συγκεντρώσουμε υψηλού επιπέδου κείμενα που παραμένουν σημαντικά, καθώς διαπιστώνουμε όλο και πιο συχνά πλέον την προσπάθεια εδραίωσης στον ευρωπαϊκό χώρο καθεστώτων όπου δημοκρατικά ελεγμένες κυβέρνησης περιορίζουν τα δικαιώματα του πολίτη, τις ατομικές ελευθερίες και την προστασία των μειονοτήτων».

Υπενθυμίζοντας πως μια από τις τελευταίες υποθέσεις με τις οποίες είχε ασχοληθεί ο εκλιπών, ήταν εκείνη των οκτώ Τούρκων αξιωματικών που κατέθεσαν αίτημα δικαστικής προστασίας στη χώρα μας, η κ. Κιουσοπούλου υπογράμμισε τη βιωματική σχέση που είχε ο Τσακυράκης με τα ανθρώπινα δικαιώματα, ενώ ο κ. Βογιατζής σημείωσε πως «αντιλαμβανόταν την υβριδική φύση της ελευθερίας της έκφρασης, ως δικαιώματος μέσω του οποίου το άτομο επιτυγχάνει την προσωπική του και πολιτισμική του βελτίωση».

Έναν προβληματισμό – εμπνεόμενος όπως είπε από τον Τσακυράκη – κατέθεσε από την πλευρά του ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Νίκος Αλιβιζάτος: «Συνομιλούμε ή όχι με τους ανελεύθερους;». Ως ανελεύθερα καθεστώτα ανέφερε ο ίδιος «την Τουρκία του Ερντογάν, την Ουγγαρία του Όρμπαν, την Πολωνία του Καζίνσκι και τη Ρωσία του Πούτιν» για να διατυπώσει τη θέση, πως σε αυτό το δίλημμα κλίνει, όχι προς την πλευρά του αποκλεισμού, αλλά της συνεχούς προσπάθειας να «παρασυρθούν» τα καθεστώτα αυτά στον δρόμο του εκδημοκρατισμού.

Ο Χρήστος Ροζάκης, τ. αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, και ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, συνέβαλε στον προβληματισμό, καταθέτοντας τη θέση πως η Ευρωπαϊκή Ένωση θα έπρεπε ενδεχομένως να είχε προχωρήσει σε ειδικές συμφωνίες με χώρες της ανατολικής Ευρώπης, που τελικώς ενέταξε στους κόλπους της ως πλήρη μέλη, με αποτέλεσμα να δοκιμάζονται σήμερα από τη συμπεριφορά τους οι καταστατικές της αρχές.

Σε μια ακόμη παρακαταθήκη του Σταύρου Τσακυράκη, αναφέρθηκε τέλος, ο Χριστόφορος Αργυρόπουλος, πρώην πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Ποινικολόγων: «Μαθαίνουμε» έλεγε, «τι είναι δίκαιο και τι είναι άδικο μέσα από την αλληλεπίδραση με τους άλλους ανθρώπους και τους κοινωνικούς θεσμούς, ακριβώς επειδή μιλάμε για αίσθημα δικαίου και όχι για ουρανοκατέβατη γνώση».

Την εκδήλωση διοργάνωσαν το Ίδρυμα Μαραγκοπούλου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΙΜΔΑ) και η Νομική Βιβλιοθήκη και συντόνισε ο Λίνος-Αλέξανδρος Σισιλιάνος, τέως πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και Κοσμήτορας Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.