Τι προκαλεί την “ασφυξία” στις λίμνες – Η ραγδαία μείωση του οξυγόνου και ο μεγάλος φόβος των επιστημόνων

Μείωση των επιπέδων οξυγόνου κατά 19% στα βαθιά νερά των λιμνών και κατά 5% στην επιφάνεια διαπιστώνουν οι επιστήμονες, αποδίδοντας το φαινόμενο στην κλιματική κρίση, που προκαλεί ραγδαία υποχώρηση στα επίπεδα οξυγόνου στις λίμνες σε όλον τον κόσμο, ασφυξία στην άγρια φύση και απειλή για το πόσιμο νερό.

Ήδη, στους ωκεανούς έχουν εντοπιστεί μειωμένα επίπεδα οξυγόνου. Νέα έρευνα δείχνει ότι η μείωση των επιπέδων οξυγόνου στις λίμνες ήταν μεταξύ τριών και εννέα φορών ταχύτερη τα τελευταία 40 χρόνια.

Η αύξηση της θερμοκρασίας, που προκαλεί η υπερθέρμανση του πλανήτη αποτελεί την πρώτη αιτία. Κι αυτό επειδή το θερμότερο νερό δεν μπορεί να συγκρατήσει τόσο οξυγόνο. Επιπλέον, η θερινή ζέστη, που όλο και αυξάνεται, αφήνει το ανώτερο στρώμα στις λίμνες πιο ζεστό και λιγότερο πυκνό. Το πρόβλημα είναι πιο έντονο στο βάθος της λίμνης.

Ζωτικής σημασίας η μείωση των εκπομπών αερίου

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η μείωση των εκπομπών για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι ζωτικής σημασίας, όπως και η μείωση της χρήσης γεωργικών λιπασμάτων και της ρύπανσης αστικών λυμάτων που επίσης καταστρέφουν τις λίμνες.

«Όλη η πολυπλοκότητα της ζωής εξαρτάται από το οξυγόνο. Όταν τα επίπεδα οξυγόνου μειώνονται, λιγοστεύει και το περιβάλλον για πολλά διαφορετικά είδη», είπε ο καθηγητής Κέβιν Ρόουζ, του αμερικανικού Rensselaer Polytechnic Institute (RPI) και μέλος της ερευνητικής ομάδας.

Σοβαρότερο το πρόβλημα στις λίμνες απ’ ότι στους ωκεανούς

Η μελέτη δείχνει ότι το πρόβλημα είναι ακόμη πιο σοβαρό στα γλυκά νερά απ’ ότι στους ωκεανούς, αφού θέτει σε κίνδυνο την παροχή πόσιμου νερού και ην ευαίσθητη ισορροπία που επιτρέπει στα σύνθετα οικοσυστήματα γλυκού νερού να ευδοκιμήσουν, σύμφωνα με τον πρύτανη του RPI Κερτ Μπρένεμαν.

Οι βιότοποι του γλυκού νερού είναι πλούσιοι σε ψάρια, έντομα, πουλιά και ζώα. Ως εκ τούτου καθίστανται σημαντικοί τόσο επειδή εξασφαλίζουν τρόφιμα στους ανθρώπους, όσο και επειδή προσφέρονται για την αναψυχή τους. Ωστόσο, έχουν υποστεί μεγάλη ζημιά. Οι μέσοι πληθυσμοί άγριων ζώων έχουν μειωθεί από το 1970 κατά 84%. Πέραν της υπερθέρμανσης του πλανήτη και της ρύπανσης, οι αιτίες θα πρέπει να αναζητηθούν και στην υπερβολική χρήση νερού για γεωργικούς λόγους.

Αναλύθηκαν πάνω από 400 λίμνες παγκοσμίως

Οι ερευνητές της μελέτης, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature, ανέλυσε 45.000 δείγματα διασκορπισμένου οξυγόνου και θερμοκρασίας που συλλέχθηκαν από 400 λίμνες παγκοσμίως. Για τις περισσότερες λίμνες, τα στοιχεία που εντοπίστηκαν ξεκινούν το 1980, αν και σε μία λίμνη βρέθηκαν στοιχεία από το 1941.

Οι περισσότερες από τις λίμνες που τέθηκαν στο μικροσκόπιο των ερευνητών βρίσκονται σε εύκρατες περιοχές, ιδιαίτερα σε Ευρώπη και ΗΠΑ. Ωστόσο, ερευνήθηκαν και λίμνες σε υψηλότερα γεωγραφικά πλάτη, πιο κοντά στους πόλους και τροπικές λίμνες στην Αφρική. Και στις δύο τελευταίες περιπτώσεις, διαπιστώθηκε υποχώρηση του οξυγόνου ανάλογη με τις πρώτες λίμνες.

Στις λίμνες όπου τα επίπεδα οξυγόνου έχουν μειωθεί στο μηδέν, ο φώσφορος μπορεί να απομακρυνθεί από τα ιζήματα, παρέχοντας απαραίτητο θρεπτικό συστατικό για τα βακτήρια, τα οποία μπορούν να πολλαπλασιαστούν, παράγοντας μεθάνιο, που οδηγεί σε περαιτέρω θέρμανση.

Ανάγκη για επείγουσα δράση καθαρισμού των λιμνών

Οι παγκόσμιες θερμοκρασίες συνεχίζουν να αυξάνονται, ρίχνοντας το οξυγόνο σε όλο και χαμηλότερα επίπεδα. Ως εκ τούτου, χρειάζεται δράση για τον καθαρισμό των λιμνών.

Παράδειγμα καλής πρακτικής θεωρείται η λίμνη Ονέιντα της πολιτείας της Νέας Υόρκης, όπου ο καθαρισμός οδήγησε σε καθαρότητα του νερού και επέτρεψε περισσότερη φωτοσύνθεση από φύκια που παράγουν οξυγόνο.

Ο καθηγητής Hans-Otto Poertner, του Alfred-Wegener-Institute στο Bremerhaven της Γερμανίας, που δεν είναι μέλος της ομάδας σχολίασε ότι η μελέτη παρέχει μια αναγκαία επισκόπηση του τι συμβαίνει με τα περιορισμένα αποθέματα γλυκού νερού στον πλανήτη. Η κατάστασή τους προκαλεί μεγάλη ανησυχία. Οι λίμνες είναι απομονωμένες και μικρές έναντι των ωκεανών, όπου τα παγκόσμια ρεύματα μπορούν να παρέχουν οξυγόνο σε βαθύτερα νερά, σημείωσε.

Σύμφωνα με τον καθηγητή, η κλιματική αλλαγή μαζί με τη γεωργική ρύπανση απειλεί ευάλωτα συστήματα του γλυκού νερού, καθιστώντας ακόμη πιο επείγοντα τον χαρακτήρα της μείωσης των εκπομπών αερίου.