Επίτευγμα: Μεταμόσχευση ωοθηκικού ιστού στην Ελλάδα – Ο Κων. Πάντος μιλά στο libre για την πρωτοποριακή επέμβαση που μεταδόθηκε live σε 12 νοσοκομεία

Η Ελληνική Εταιρεία Αναπαραγωγικής Ιατρικής, αποδεικνύοντας, για μία ακόμη φορά, τον πρωταγωνιστικό ρόλο που διαδραματίζει στον τομέα της αναπαραγωγικής υγείας στη χώρα μας, συντόνισε, την Παρασκευή 5 Νοεμβρίου 2021, για πρώτη φορά στα ελληνικά ιατρικά δεδομένα, τη συνεργασία ξένων και Ελλήνων επιστημόνων για την υλοποίηση μεταμόσχευσης ωοθηκικού ιστού, σε ταυτόχρονη διαδικτυακή σύνδεση με δώδεκα δημόσια νοσοκομεία.

Της Ρούλας Σκουρογιάννη

Το κορυφαίο αυτό ιατρικό γεγονός, όσον αφορά στο χειρουργικό μέρος, έλαβε χώρα στην Κλινική ΓΕΝΕΣΙΣ ΑΘΗΝΩΝ, με την τιμητική παρουσία ομάδας εξειδικευμένων ιατρών και βιολόγων από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Νορβηγίας (Oslo University Hospital), με επικεφαλής τον καθηγητή και Δ/ντή Τμήματος Αναπαραγωγικής Ιατρικής Peter Zoltan Fedorcsak, Head of Department of Reproductive Medicine, και τους συνεργάτες του Dr Guri B Majak, Dr Thomas Fredrik Thaulow, Mrs Marie Indahl και την Eλληνίδα κα Μαρία Μπίμπα.

Το ιστορικό μέχρι τη μεταμόσχευση ωοθηκικού ιστού

Τρεις γυναίκες, οι οποίες πριν από οκτώ, επτά και πέντε χρόνια αντίστοιχα διαγνώστηκαν με καρκίνο (οι δύο εξ αυτών με καρκίνο μαστού), αποφάσισαν να διατηρήσουν τη γονιμότητά τους τότε, με τη μέθοδο της κρυοσυντήρησης ωοθηκικού ιστού, έτσι ώστε να μπορέσουν να προχωρήσουν άμεσα στις θεραπείες τους για την καταπολέμηση του καρκίνου (χειρουργεία, χημειοθεραπείες και ακτινοβολίες). Σήμερα, και μετά την αποθεραπεία τους, οι γυναίκες αυτές επιστρέφουν για τη μεταμόσχευση του φλοιού των ωοθηκών τους, ώστε να προχωρήσουν σε φυσική σύλληψη, κατ’ αρχάς με το δικό τους γενετικό υλικό, που θα παράξουν οι ωοθήκες τους, και ενδεχομένως και με τη συνδρομή της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Η μια εξ αυτών βρίσκεται σε εμμηνόπαυση, ενώ οι άλλες δύο έχουν διαταραχές κύκλου.

Η σημασία της μετάδοσης της ιατρικής πράξης σε live streaming

Την πρωτοποριακή αυτή για τη χώρα μας προσπάθεια από Έλληνες γιατρούς και βιολόγους της ΓΕΝΕΣΙΣ ΑΘΗΝΩΝ, σε συνεργασία με εξειδικευμένους γιατρούς και βιολόγους του Oslo University Hospital, η οποία ξεκίνησε στις 9:00πμ, είχαν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν δια ζώσης ή με διαδικτυακή ζεύξη οι σύνεδροι που συμμετείχαν, μέσα από συνεχή live μετάδοση από το χειρουργείο και από την αίθουσα ομιλιών της Ελληνικής Εταιρείας Αναπαραγωγικής Ιατρικής, ενώ ακολούθησε live συζήτηση.

Στο libre, μίλησε o Μαιευτήρας – Γυναικολόγος εξειδικευμένος στην Ανθρώπινη Αναπαραγωγή της Κλινικής ΓΕΝΕΣΙΣ ΑΘΗΝΩΝ, κ. Κωνσταντίνος Πάντος για την πρωτοποριακή αυτή μέθοδο, τις προοπτικές που ανοίγει στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή και την εξωσωματική γονιμοποίηση, αλλά και στους στόχους της εκδήλωσης που προσέφερε μία μοναδική εκπαιδευτική εμπειρία σε γιατρούς των δημόσιων και όχι μόνο νοσοκομείων στη χώρα μας.

·         Ποια είναι η διαδικασία και ποιο το ποσοστό επιτυχίας της μεθόδου της μεταμόσχευσης ωοθηκικού ιστού;

«Είναι μία διαδικασία επεμβατική και παρεμβατική, με την έννοια ότι αφαιρούμε φλοιό και μετά από αρκετά χρόνια τον επανατοποθετούμε στην ωοθήκη. και βάσει των αποτελεσμάτων που έχουν ανακοινωθεί διεθνώς, γνωρίζουμε ότι –από τις 300 ανάλογες επεμβάσεις που έχουν γίνει– οι 180 περίπου είναι επιτυχείς, δηλαδή σε ποσοστό 60% αυτές οι επεμβάσεις επιτυγχάνουν».  

·         Η διαδικασία της επανατοποθέτησης του ωοθηκικού ιστού επιτυγχάνει με την πρώτη φορά;

«Όχι, και για το λόγο αυτό, πολλές φορές, προτιμούμε να έχουμε πλεονάζοντα ωοθηκικό ιστό, να μη μεταμοσχεύουμε, δηλαδή, όλο τον ωοθηκικό ιστό, αλλά να κρατάμε τμήμα του και για δεύτερη μεταμόσχευση, εάν τυχόν αποτύχει η πρώτη».

·         Υπάρχουν παράγοντες που επηρεάζουν θετικά την όλη διαδικασία;

«Βέβαια, υπάρχουν! Όπως η καλή αιμάτωση, η μερική ωοθηκική λειτουργία (εφόσον υπάρχει σε κάποιες από τις γυναίκες) και βέβαια, από τις 180, οι 100 έχουν αποκτήσει παιδιά, έως τώρα, οι περισσότερες φυσιολογικά. Όσες δεν μπόρεσαν φυσιολογικά, αν, σε κάποιες περιπτώσεις, υπάρχει άλλος λόγος υπογονιμότητας, τις βοηθάμε να αποκτήσουν παιδί, μέσα από την εξωσωματική γονιμοποίηση».

·         Όταν η γυναίκα επιθυμεί (ή το επιβάλλουν οι συνθήκες) να διατηρήσει την αναπαραγωγική της ικανότητα για μεγαλύτερη ηλικία, ποια μέθοδο προτείνετε: την κατάψυξη ωαρίων ή τη μεταμόσχευση ωοθηκικού ιστού; Ποιες διαφορετικές ανάγκες καλύπτει η κάθε μέθοδος;  

«Αυτή τη στιγμή, το όπλο μας είναι η κατάψυξη ωαρίων. Η κατάψυξη ωαρίων είναι μία πάρα πολύ καλή και αποτελεσματική διαδικασία. Τη συστήνουμε στις γυναίκες που είναι νέες πριν ακόμα αρχίσει και πέφτει το απόθεμα των ωαρίων τους, δηλαδή πριν τα 36-37 τους χρόνια (ιδανικά και πριν τα 35), εφόσον δεν υπάρχει άμεσα η προοπτική της απόκτησης παιδιών για κοινωνικούς ή επαγγελματικούς λόγους ή λόγους υγείας. Στις περιπτώσεις αυτές, διατηρούμαι ωάρια που έχουν μεγάλες πιθανότητες δυνητικά να γονιμοποιηθούν και να εμφυτευθούν και να αποκτήσει παιδί η γυναίκα με τα δικά της ωάρια ανεξαρτήτου ηλικίας, τηρώντας, βέβαια, πάντα, τις προβλέψεις του νόμου περί διατήρησης των ωαρίων έως 20 χρόνια αλλά και σχετικά με τα ηλικιακά όρια που θέτει ο νόμος για την απόκτηση παιδιού με υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, που είναι έως τα 52 χρόνια για τις γυναίκες.

Στις περιπτώσεις όπου κάποιες γυναίκες δεν προλαβαίνουν να καταψύξουν τα ωάριά τους (αυτό μπορεί να συμβεί για πολλούς λόγους, όπως στην περίπτωση κακοήθειας), παίρνουμε τον ωοθηκικό ιστό.
Η μεταμόσχευση ωοθηκικού ιστού είναι μία επέμβαση που έχει μεγάλη αμεσότητα: Δε χρειάζεται η διαδικασία της διέγερσης με φάρμακα που μας καθυστερεί, όπως στην περίπτωση λήψης ωαρίων, και δε χρειάζεται ούτε καν την ωοθήκη για να γίνει μεταμόσχευση: μπορεί να τοποθετηθεί στο περιτόναιο ή ετερότοπα σε άλλες θέσεις. Μπορεί, δε, να λειτουργήσει είτε για να παράγει ωάρια είτε για να επαναφέρει το ορμονικό περιβάλλον στη γυναίκα για να αισθάνεται ότι βρίσκεται σε αναπαραγωγική ηλικία».

·         Δηλαδή, εννοείτε ότι η μεταμόσχευση ωοθηκικού ιστού –έστω και σε εμμηνοπαυσιακή περίοδο– επαναφέρει τον έμμηνο κύκλο της γυναίκας;

«Ναι. Βέβαια, αυτό ανοίγει και έναν άλλο δρόμο, όπου πολλές γυναίκες μπορεί να θελήσουν να διατηρήσουν ωοθηκικό ιστό, σε πιο νεαρή ηλικία ακόμα και αν έχουν ήδη αποκτήσει παιδιά, για να μπορέσουν στα 60 τους να επαναφέρουν την ωοθηκική λειτουργία με μεταμόσχευση για να έχουν ορμονικό περιβάλλον σαν να διανύουν την 3^η ή 4^η  δεκαετία της ζωής τους! Αυτό, βέβαια, δεν εφαρμόζεται προς το παρόν, καθώς δεν υφίσταται λόγος υπογονιμότητας ή τεκνοποίησης, αλλά αφορά την επιθυμία να αισθάνονται πιο νέες οι γυναίκες. Αποτελεί μία θεωρητική εφαρμογή της μεθόδου, η οποία, προς το παρόν, δεν εφαρμόζεται».

·         Με την ταυτόχρονη διαδικτυακή σύνδεση με δώδεκα δημόσια νοσοκομεία συμβάλατε στην ενημέρωση των συναδέλφων σας, ώστε να διαδοθεί η μέθοδος και να διενεργείται και από τα δημόσια νοσοκομεία.

«Η Ελληνική Εταιρεία Αναπαραγωγικής Ιατρικής έχει ακριβώς αυτό το στόχο: να προσφέρει εκπαίδευση και ενημέρωση όχι μόνο στο κοινό αλλά και στους γιατρούς. Αυτή τη στιγμή, βρήκαμε την ευκαιρία, εφόσον θα γίνονταν τρία τέτοια περιστατικά, να συνδεθούμε με δώδεκα δημόσια νοσοκομεία.
Η γνώση δεν είναι για τους λίγους, είναι για τους πολλούς! Υπάρχουν γιατροί που ειδικεύονται, που μελετούν αυτή τη μεθοδολογία και θα τη γνωρίζουν μόνο θεωρητικά. Ξέρουμε ότι πολλοί θα ήθελαν να τη γνωρίζουν και να την εφαρμόσουν, οπότε τους δίνουμε μία τέτοια ευκαιρία, με τη βοήθεια των πιο εξειδικευμένων αυτή τη στιγμή γιατρών, παγκοσμίως, των 5 γιατρών που έρχονται στην Ελλάδα ακριβώς για αυτό το σκοπό.
Παρουσιάστηκε με λεπτομέρεια σε real time πώς γίνεται αυτή η διαδικασία για αυτό έγινε και η σύνδεση με τα νοσοκομεία, για να παρακολουθήσουν οι γιατροί αλλά και οι ειδικευόμενοι, σε μία διαδραστική σύνδεση. Με συζήτηση, με ερωτήσεις για την επίλυση οποιασδήποτε απορίας. Θεωρώ ότι είναι μία πολύ αξιόλογη προσπάθεια ενημέρωσης και εκπαίδευσης, που ταυτόχρονα αυξάνει και το επίπεδο γνώσεων στην Ελλάδα, καθώς όλα αυτά γίνονται στη χώρα μας. Παράλληλα, αισθανόμαστε περήφανοι και για τις ιατρικές πράξεις που κάνουμε εμείς οι Έλληνες γιατροί»._