AUKUS: Μεγάλο… αμυντικό ανάχωμα στην Κίνα με “πισώπλατη μαχαιριά” στο Παρίσι – Νούμερα πίσω από τη συμφωνία

Στο επίκεντρο του Διεθνούς Τύπου βρίσκεται η συμφωνία ΗΠΑ, Βρετανίας και Αυστραλίας, γνωστή πλέον με τη συντομογραφία «AUKUS» από τα ακρωνύμια των τριών κρατών, με τους αναλυτές να την χαρακτηρίζουν ως μια από τις σημαντικότερες στον τομέα της ασφάλειας από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Βασικός άξονας της συμφωνίας, που αναδιαμορφώνει τα δεδομένα στον παγκόσμιο στρατηγικό χάρτη και σηματοδοτεί – κατά όλες τις εκτιμήσεις – την απόπειρα της Ουάσιγκτον να ενισχύσει σε όλα τα επίπεδα τις συμμαχίες έναντι της Κίνας, αποτελεί η παράδοση πυρηνοκίνητων υποβρυχίων στην Αυστραλία.

Αναφερόμενο ειδικότερα στα πυρηνικά υποβρύχια, το BBC αναφέρει ότι είναι πολύ ταχύτερα και δυσκολότερο να εντοπιστούν από τα συμβατικά υποβρύχια. Μπορούν να παραμείνουν βυθισμένα επί μήνες, να πυροδοτούν πυραύλους σε μεγαλύτερες αποστάσεις και να μεταφέρουν και περισσότερα μέλη πληρώματος.

Η στάθμευσή τους στην Αυστραλία συνιστά σημαντικό πλεονέκτημα για τις ΗΠΑ και την επιρροή τους στην περιοχή, αναφέρουν αναλυτές. Οι Αμερικανοί μοιράζονται την υποβρυχιακή τους τεχνολογία για πρώτη φορά μετά 50 χρόνια. Προηγουμένως είχε μοιραστεί την τεχνολογία της μόνο με τη Μεγάλη Βρετανία.

Η Αυστραλία θα καταστεί μόλις η έβδομη χώρα στον κόσμο που θα διαθέτει πυρηνοκίνητα υποβρύχια, μετά τις ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία, Κίνα, Ινδία και Ρωσία. Έχει πάντως επαναλάβει ότι δεν έχει την παραμικρή πρόθεση να αποκτήσει πυρηνικά όπλα.

Εν τω μεταξύ η γειτονική Νέα Ζηλανδία δήλωσε ότι θα απαγορεύσει την είσοδο των αυστραλιανών υποβρυχίων στα χωρικά της ύδατα, όπως υπαγορεύει η υπάρχουσα πολιτική της σχετικά με την παρουσία πυρηνοκίνητων υποβρυχίων.

• Παρότι η Νέα Ζηλανδία είναι μέλος της συμμαχίας Πέντε Μάτια («Five Eyes»), είναι πιο προσεκτική στο να ακολουθεί είτε τις ΗΠΑ είτε την Κίνα στον Ειρηνικό. Η Νεοζηλανδή πρωθυπουργός Τζασίντα Άρντερν δήλωσε ότι η χώρα της δεν έχει προσεγγιστεί για να ενταχθεί στο νέο σύμφωνο.

Οι εξαγγελίες μοιραία οδήγησαν στην ακύρωση της παραγγελίας γαλλικών υποβρυχίων από την Αυστραλία, προκαλώντας την έντονη αντίδραση του Παρισιού.

• Η γαλλική πλευρά, η οποία βλέπει ένα συμβόλαιο 90 δισ. δολαρίων Αυστραλίας (56 δισ. ευρώ) να χάνεται για τη ναυπηγική βιομηχανία της, καταφέρθηκε αμέσως εναντίον μιας «λυπηρής απόφασης» η οποία είναι «αντίθετη στο γράμμα και το πνεύμα της συνεργασίας που επικρατούσε ανάμεσα στη Γαλλία και την Αυστραλία», σύμφωνα με κοινή ανακοίνωση των υπουργείων Άμυνας και Εξωτερικών.

Με αυτό το δεδομένο, δεν είναι καθόλου βέβαιο αν η Γαλλία θα παρηγορηθεί με τις συμφιλιωτικές δηλώσεις του Τζο Μπάιντεν, ο οποίος διαβεβαίωσε χθες, Τετάρτη, πως οι ΗΠΑ θέλουν «να εργαστούν στενά με τη Γαλλία» σ’ αυτή τη μεγάλης στρατηγικής σημασίας ζώνη. Το Παρίσι «είναι ένας εταίρος κλειδί» της Αμερικής, δήλωσε ακόμη.

«Πισώπλατη μαχαιριά»

Λόγια που, ωστόσο, δεν φαίνεται να κατευνάζουν την γαλλική οργή. Χαρακτηριστικό είναι, άλλωστε, ότι ο επικεφαλής της γαλλικής διπλωματίας Ζαν-Ιβ Λεντριάν έκανε λόγο για «πισώπλατη μαχαιριά» από την Αυστραλία και για «ωμή» απόφαση του προέδρου των ΗΠΑ

• «Είναι πραγματικά μια πισώπλατη μαχαιριά», είπε. «Αυτή η μονομερής, ωμή, απρόβλεπτη απόφαση μοιάζει πολύ με ό,τι έκανε ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ», πρόσθεσε, λέγοντας ότι «αισθάνεται θυμό, μαζί με πολλή πικρία».

«Είχαμε οικοδομήσει με την Αυστραλία μια σχέση εμπιστοσύνης. Η εμπιστοσύνη αυτή προδόθηκε», σημείωσε επίσης ο Λεντριάν, ο οποίος είχε συνάψει ο ίδιος αυτό το «συμβόλαιο του αιώνα» για τα υποβρύχια με την Αυστραλία όταν ήταν υπουργός Άμυνας.

Το Παρίσι θα προσπαθήσει να περιορίσει το οικονομικό πλήγμα στη γαλλική ναυπηγική εταιρεία Naval Group από την ακύρωση της συμφωνίας, σημείωσε επίσης η υπουργός Άμυνας Παρλί, η οποία δεν απέκλεισε την διεκδίκηση αποζημίωσης από την Καμπέρα.

Ανησυχία για εκτροχιασμό του πυρηνικού αφοπλισμού

Την ίδια ώρα, όπως αναφέρει η Washington Post, η νέα συμφωνία προκαλεί ανησυχία στους ειδικούς για το πώς θα επηρεάσει το τοπίο της πυρηνικής ενέργειας παγκοσμίως.

• «Νομίζω ότι αν η Αυστραλία ακολουθήσει αυτή τη διαδρομή και κατασκευάσει πυρηνικά υποβρύχια, δημιουργεί ένα πολύ επιζήμιο προηγούμενο», αναφέρει στην αμερικανική εφημερίδα ο Τζέιμς Άκτον, εκ των επικεφαλής του προγράμματος πυρηνικής πολιτικής στο think tank «Carnegie Endowment for International Peace»

Ο ίδιος, συνεχίζοντας, εξηγεί ότι τον προβληματίζει ιδιαίτερα το πώς θα αντιδράσει το Ιράν στην ανακοίνωση και εάν η Τεχεράνη θα επιχειρήσει να προσπεράσει τις εγγυήσεις της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (IAEA), λέγοντας ότι χρησιμοποιεί πυρηνικό υλικό για την κατασκευή ενός υποβρυχίου.

Πριν από τις χθεσινές ανακοινώσεις, ο Ακτον είχε πει ότι θα περίμενε η Κίνα και η Ρωσία να αντιταχθούν σθεναρά σε κάθε προσπάθεια του Ιράν να προβεί σε τέτοιες ενέργειες, αλλά με τα νέα δεδομένα είπε ότι η εκτίμηση αυτή μπορεί να αλλάξει, μετά την απόφαση της Ουάσιγκτον να μοιραστεί τεχνολογία πυρηνικής πρόωσης με την Αυστραλία.

• «Θεωρώ ότι η ζημιά στο «αντιπυρηνικό» πεδίο θα είναι πολύ σημαντική και πιστεύω ακράδαντα ότι θα υπερβεί τα αμυντικά οφέλη της Αυστραλίας, από την απόκτηση πυρηνικών υποβρυχίων», υποστηρίζει.

Από την πλευρά του, πάντως ο Τζο Μπάιντεν ανέφερε πως οι ΗΠΑ έχουν ενημερώσει την IAEA για τη συμφωνία, εκφράζοντας παράλληλα τη δέσμευση ότι η Ουάσιγκτον θα παρακολουθεί στενά οποιαδήποτε πιθανή επιπλοκή στη διεθνή προσπάθεια πυρηνικού αφοπλισμού.

Πηγές: AFP, BBC, Washington Post