Καταπέλτης για το εργασιακό νομοσχέδιο η έκθεση της Επιστημονικής Επιτροπής της Βουλής

Στη Βουλή εισάγεται σήμερα το επίμαχο νομοσχέδιο Χατζηδάκη για τις αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις σε μια μαραθώνια συζήτηση καθώς έχουν εγγραφεί περισσότεροι από 200 ομιλητές. Η ψηφοφορία θα γίνει το βράδυ της Τετάρτης. Την ίδια ώρα η έκθεση της επιστημονικής επιτροπής της Βουλής που δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα της Βουλής είναι καταπέλτης για το νομοσχέδιο.

Σύμφωνα με αυτή θεωρεί ασύμβατη με το εργατικό δίκαιο την πιο βασική διάταξή του για διευθέτηση του ωραρίου εργασίας, ακόμη και με 10ωρη απασχόληση ημερησίως, μέσω ατομικής σύμβασης εργοδότη-εργαζόμενου.

Η επιστημονική επιτροπή ασκεί κριτική στο άρθρο 59 που είναι η «καρδιά» του νομοσχεδίου μια και ορίζει την δυνατότητα να ορίζεται με ατομική σύμβαση ανάμεσα στον εργοδότη και τον εργαζόμενο εργασία έως και 10 ωρών για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.

• Η επιτροπή τονίζει χαρακτηριστικά πως αυτού του είδους οι συμβάσεις δεν θεωρούνται γενικά στο εργατικο δίκαιο αποδεκτές λόγω της ανισοτιμίας της σχέσης εργοδότη και εργαζόμενου. Δηλαδή η επιστημονική επιτροπή θέτει την ίδια ένσταση που έχει εγείρει και η αντιπολίτευση αμφισβητώντας την διάταξη για διευθέτηση του χρόνου εργασίας.

Θυμίζουμε ότι η διάταξη που βρέθηκε ευθέως στο στόχαστρο της επιστημονικής επιτροπής ειναι αυτή την οποία υπερασπίστηκε ο Κωστής Χατζηδάκης λέγοντας πως αποτελεί συμφιλίωση προσωπικής και επαγγελματικής ζωής, η αναφέροντας ότι οι εργαζόμενοι θα μπορούν να πάνε να μαζέψουν ελιές. Επίσης ο βουλευτής της Ν.Δ Κώστας Κυρανάκης εκτίμησε ότι με την διάταξη αυτή οι εργαζόμενοι θα μπορούν να πηγαίνουν στον γιατρό!

Η επιστημονική επιτροπή της Βουλής αναφέρεται στο ισχύον καθεστώς λέγοντας χαρακτηριστικά:

• «H δυνατότητα συµψηφισµού των ωρών εργασίας ενός χρονικού διαστήµατος, µε τις λιγότερες ώρες απασχόλησης ενός άλλου αντιστοίχου χρονικού διαστήµατος, ασκεί άµεση επίδραση στην εφαρµογή των διατάξεων της κείµενης νοµοθεσίας που αφορούν την υπέρβαση των χρονικών ορίων εργασίας, ενώ επιδρά και στο κόστος εργασίας όπως και στην αµοιβή των εργαζοµένων. Υπό το ισχύον σήµερα νοµικό καθεστώς, δεν επιτρέπεται, κατά κανόνα, να επιβληθεί, ή ακόµη και να συµφωνηθεί, διά της ατοµικής σύµβασης εργασίας, ο συµψηφισµός των περισσότερων του κανονικού ωρών εργασίας µίας ηµέρας ή µίας εβδοµάδας, µε τις λιγότερες ώρες εργασίας µιας άλλης ηµέρας της ιδίας εβδοµάδας ή µίας άλλης εβδοµάδας. Οι ώρες της εργασίας κάθε ηµέρας εξετάζονται, δηλαδή, αυτοτελώς, προκειµένου να διαπιστωθεί αν παρέχεται υπερωρία, όπως, αντίστοιχα, και κάθε εβδοµάδας, προκειµένου να διαπιστωθεί αν παρέχεται υπερεργασία. Περίοδος αναφοράς, συνεπώς, είναι, αντίστοιχα, η ηµέρα (για την υπερωρία) και η εβδοµάδα (για την υπερεργασία)».

Τονίζεται επίσης πως

• «η διευθέτηση του χρόνου εργασίας καθορίζεται σήµερα µε συλλογικές συµφωνίες (επιχειρησιακή συλλογική σύµβαση εργασίας, συµφωνία εργοδότη και επιχειρησιακής συνδικαλιστικής οργάνωσης οποιουδήποτε είδους για τα µέλη της, συµφωνία του εργοδότη και του συµβουλίου των εργαζοµένων, συµφωνία του εργοδότη και ένωσης προσώπων)».

Η επιστημονική επιτροπή σχολιάζοντας τις αλλαγές που προωθεί το νομοσχέδιο σημειώνει πως

• «με την προτεινόµενη διάταξη ορίζεται ότι θα είναι δυνατόν να επιχειρηθεί διευθέτηση και µε ατοµική συµφωνία, η οποία θα συνάπτεται µετά από πρόταση του εργαζοµένου. Πρέπει, όµως, να σηµειωθεί, εν προκειµένω, ότι στην επιστήµη του εργατικού δικαίου αµφισβητείται, εν γένει, η αυθεντικότητα των ατοµικών συµφωνιών εργαζοµένου και εργοδότη, λόγω ακριβώς της εξάρτησης του πρώτου από τον δεύτερο (βλ. Ι. Κουκιάδη, Ατοµικές εργασιακές σχέσεις, σελ. 65 επ., Κ. Παπαδηµητρίου, Ατοµικό Εργατικό Δίκαιο, 2021, σελ. 3)»

Επίσης η Επιστημονική Επιτροπή της Βουλής αναφέρει ότι

• «δεν προβλέπεται, προηγούµενη καταχώριση αυτής της συµφωνίας στο σύστηµα ΕΡΓΑΝΗ, προκειµένου αυτή να καθίσταται γνωστή στις ελεγκτικές αρχές και να εξασφαλίζεται, και στην πράξη, η τήρησή της».

Επιφυλακτική η επιτροπή και για το χρονικό εύρος της συμφωνίας. Αναφέρει ότι

• «θα µπορούσε να τεθεί ερώτηµα ως προς τη χρονική διάρκεια αυτής της συµφωνίας, δηλαδή ως προς το αν θα περιορίζεται σε µια περίοδο αναφοράς ή αν θα µπορεί να έχει µακρότερη διάρκεια, και, υπό τη δεύτερη εκδοχή, ποιά θα είναι η δέσµευση του εργαζοµένου από την εν λόγω συµφωνία, δηλαδή, αν θα µπορεί να ανακληθεί από αυτόν, και υπό ποίους όρους ή µε ποιές συνέπειες».

Σημαντική είναι η ένσταση που διατυπώνει η Επιστημονική Επιτροπή της Βουλής και στην ρύθμιση σύμφωνα με την οποία κατά την διάρκεια απεργιακής κινητοποιήσεις οι συνδικαλιστικοί φορείς και τα πρόσωπα που τις απαρτίζουν έχουν «αστική ευθύνη».

Η επιτροπή σημειώνει πως

• «εισάγεται αστική ευθύνη της οργάνωσης και των µελών του διοικητικού συµβουλίου της, όχι µόνο για τις δικές του πράξεις, αλλά και για την παράλειψή τους να εξασφαλίζουν συγκεκριµένο αποτέλεσµα, το οποίο συνδυάζεται και µε πράξεις τρίτων προσώπων, µε τα οποία η συνδικαλιστική οργάνωση µπορεί να µην έχει καµία σχέση. Μάλιστα, αυτή η ευθύνη µπορεί να προκύψει όχι µόνο από δόλο, αλλά και από ελαφρά αµέλεια. Ανεξαρτήτως των ανωτέρω, θα ήταν ίσως χρήσιµο να προσδιορισθεί η έννοια της άσκησης ψυχολογικής βίας, η οποία µπορεί να ασκηθεί, όπως προαναφέρθηκε, και από τρίτους, και να καταλήξει σε αστική ευθύνη». Ουσιαστικά δηλαδή η επιστημονική επιτροπή συνηγορεί στις θέσεις της αντιπολίτευσης που επισημαίνει ότι με την διάταξη αυτή σε κάθε δικαστήριο δίνεται η ευχέρεια να εντοπίσει αστική ευθύνη σχεδόν σε κάθε πρωτοβουλία η πράξη ενός σωματείου η των μελών του διοικητικού συμβουλίου του.

Να σημειωθεί ότι σήμερα κατά την πρώτη ημέρα της συνεδρίασης του νομοσχεδίου τα κόμματα της αντιπολίτευσης πρόκειται να καταθέσουν ένσταση αντισυνταγματικότητας για σειρά διατάξεων. Η πρόταση αναμένεται να καταψηφιστεί από τη κυβερνητική πλειοψηφία.

Συνολικά το επόμενο τριήμερο η συζήτηση θα γίνει σε κλίμα πόλωσης ανάμεσα σε κυβέρνηση και αντιπολίτευση ενώ τον τόνο θα δώσουν οι απεργιακές κινητοποιήσεις των εργαζομένων. Την Τετάρτη πρίν την ονομαστική ψηφοφοφορία (που θεωρείται βέβαιο ότι θα ζητηθεί από την αντιπολίτευση) θα πάρουν τον λόγο οι πολιτικοί αρχηγοί. Σίγουρη θεωρείται η έλευση στην Βουλή του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη όπως και του Αλέξη Τσίπρα, της Φώφης Γεννηματά, του Δημήτρη Κουτσούμπα και του Γιάννη Βαρουφάκη.

• Πολιτικό ενδιαφέρον παρουσιάζει εκτός από το ουσιαστικό μέρος και το διαδικαστικό τμήμα. Αφού στην συζήτηση των αρχηγων αναμένεται να προεδρεύσει ο Κώστας Τασούλας, Ο πρόεδρος της Βουλήςπου τη Παρασκευή ήρθε σε σφοδρή σύγκρουση με τον Αλέξη Τσίπρα όταν κήρυξε την λήξη της συνεδρίασης προκειμένου να μήν παρέμβει ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης.