Ο Χάρης Καστανίδης στο Libre: “Η συνεργασία με τη Δεξιά το 2012-15 πλήγωσε την παράταξη και δεν πρόκειται να επαναληφθεί”

Ζητήματα καταπάτησης συνταγματικά κατοχυρωμένων δικαιωμάτων κι ελευθεριών και προσπάθεια χειραγώγησης του Τύπου, βλέπει από την πλευρά της κυβέρνησης Μητσοτάκη, με πρόσχημα την πανδημία, ο πρώην υπουργός Δικαιοσύνης του ΠΑΣΟΚ κι επί σειρά ετών, βουλευτής Α΄ Θεσσαλονίκης, Χάρης Καστανίδης. Μιλώντας στο “libre” καίτοι δεν αναφέρεται ευθέως στην επίσκεψη του πρωθυπουργού, στην Ικαρία, παίρνει σαφείς αποστάσεις από το ενδεχόμενο της συνεργασίας ΚΙΝΑΛ -Νέας Δημοκρατίας επισημαίνοντας ότι η διαχείριση των μεγάλων προβλημάτων της χώρας υπήρξε από «ατυχής έως προβληματική» κι «η ίδια δεν δεσμεύεται από τις έκτακτες συνθήκες και μπορεί να αποφασίζει, να νομοθετεί και να εντέλλεται ό,τι νομίζει».

Συνέντευξη στην Άννα Φραγκάκη

Ο Χάρης Καστανίδης εμφανίζεται κατηγορηματικά αντίθετος  στο νομοσχέδιο Κεραμέως για την τριτοβάθμια εκπαίδευση υποστηρίζοντας ότι ανοίγει κερκόπορτες  στη διαχείριση προσωπικών δεδομένων, αντίκειται στις συνταγματικές επιταγές, είναι ξένο προς τις ακαδημαϊκές ελευθερίες κι αλληθωρίζει προς ακροδεξιές  πρακτικές. 

Αναφερόμενος σε τυχόν συνεργασία με τον ΣΥΡΙΖΑ- ΠΣ υποστηρίζει:

• «Oι συνεννοήσεις προϋποθέτουν την ύπαρξη εμπιστοσύνης» αλλά αφήνει μία χαραμάδα σύμπραξης για το μέλλον, αν η αριστερά αναθεωρήσει απόψεις και πρακτικές του παρελθόντος.

Ολόκληρη η συνέντευξη του Χάρη Καστανίδη έχει ως εξής:

-Η πανδημία άλλαξε τη νοοτροπία μας, άλλαξε συμπεριφορές, φόβισε. Είστε πρώην υπουργός, αλλά έχετε ταυτίσει την πολιτική σας διαδρομή με την πόλη της Θεσσαλονίκης. Πόσο άλλαξε η πόλη σας, μέσα απ΄ αυτή τη δύσκολη εμπειρία και τι νομίζετε ότι πρέπει να γίνει από εδώ και μπρος;

“Η πανδημία άλλαξε τη ζωή μας και στοιχεία της συμπεριφοράς μας. Δεν ξέρω αν άλλαξε και τη νοοτροπία μας. Αυτό θα φανεί αργότερα. Θα αφήσει, όμως, έντονα σημάδια από οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα που δύσκολα θα ξεπεραστούν. Η Θεσσαλονίκη πέρασε μια τραυματική περίοδο με τη δεύτερη φάση της επιδημιολογικής κρίσης, αλλά όσα πρέπει να γίνουν δεν αφορούν μόνο μια περιοχή, μα ολόκληρη τη χώρα. Οι οικονομικές ζημίες, η αύξηση της ανεργίας, η απώλεια εθνικού εισοδήματος, η πτώση του εκπαιδευτικού έργου, η αναγκαστική σιωπή του πολιτισμού εκτείνονται σε όλο το εύρος της επικράτειας και θα χρειαστούν γενναίες και ευρηματικές πολιτικές για να περιορισθεί το ανυπολόγιστο οικονομικό και κοινωνικό κόστος.

• Θ’ απαιτηθεί εθνική συνεννόηση για τα σχέδια, που θα χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης. Θ’ απαιτηθεί σοβαρή εθνική προετοιμασία και πολιτική συμμαχιών, προκειμένου να αλλάξουν οι κανόνες οικονομικής διακυβέρνησης στην ΕΕ για ν’ αντιμετωπισθούν καλύτερα οι επιπτώσεις από την πανδημία. Θα απαιτηθούν πολιτικές κεϋνσιανικού τύπου για την οικονομική ανόρθωση της χώρας μας, αλλά και της Ευρώπης, όπως αυτές που συστήνει το Ευρωπαϊκό Δημοσιονομικό Συμβούλιο, π.χ. ένα στιβαρό πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων.

Η συζήτηση πρέπει να ανοίξει τώρα, σ’ ένα κλίμα πολιτικής συναίνεσης, γιατί, αν αφεθεί η κυβέρνηση να διαχειρισθεί μόνο με τη «συλλογική ευφυΐα» της τα προβλήματα, θα βρεθούμε σύντομα προ αδιεξόδου»”.

-Έχετε υπάρξει υπουργός Δικαιοσύνης, είστε νομικός και η πανδημία έχει ανοίξει πολλά ζητήματα, πάνω στο θέμα της διαχείρισης της κρίσης και των συνταγματικών κι ατομικών ελευθεριών. Τι θεωρείτε πως γίνεται λάθος από την πλευρά της κυβέρνησης και γιατί;

«Και αλλού και στη χώρα μας, χρησιμοποιείται συχνά η πανδημία για να δικαιολογηθούν κυβερνητικές αποφάσεις, που υπό ομαλές συνθήκες θα ήταν δύσκολο να ληφθούν. Σε ορισμένες χώρες κατηγορήθηκαν οι κυβερνήσεις για χειραγώγηση της πληροφορίας και της ενημέρωσης, σε άλλες για δυσανάλογη, προς τις έκτακτες συνθήκες, κάμψη των ελευθεριών και των δικαιωμάτων.

• Συμπτώματα τέτοια παρουσιάζει στη συμπεριφορά της και η δική μας κυβέρνηση. Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η προβαλλόμενη θεωρία ότι οι επιδημιολογικές συνθήκες επιβάλλουν στο λαό αυτοσυγκράτηση και αναστολή δικαιωμάτων του, όπως π.χ. οι συλλογικές διαμαρτυρίες για νομοθετικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης, αλλά η ίδια δεν δεσμεύεται από τις έκτακτες συνθήκες και μπορεί να αποφασίζει, να νομοθετεί και να εντέλλεται ό,τι νομίζει.

Αντιθέτως, στοιχειώδης σωφροσύνη και σεβασμός των διοικούμενων θα της επέβαλε να τηρεί τους ίδιους κανόνες που ζητά από τους άλλους. Δεν θα μπω στον κόπο να σχολιάσω το γενικευμένο καθεστώς των απευθείας αναθέσεων, που εγκαθίδρυσε σε όλο το δημόσιο τομέα. Οι παρατηρήσεις της Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων είναι αποκαλυπτικές».

-Η κυβέρνηση Μητσοτάκη είχε να αντιμετωπίσει μέχρι σήμερα τρία βασικά θέματα, πανδημία, ελληνοτουρκικά κι ανάπτυξη, στη μεταμνημονιακή εποχή. Θεωρείτε ότι υπήρξε κάποιο θέμα, που τα πήγε καλά;

“Η κυβέρνηση βρέθηκε στην ανάγκη να αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα, η διαχείριση των οποίων, όμως, μέχρι στιγμής, είναι από ατυχής μέχρι προβληματική. Για να μιλήσω με παραδείγματα, πως να στηρίξει την πληττόμενη από την πανδημία αγορά, όταν 6 στις 10 επιχειρήσεις δεν υπάγονται σε κανένα από τα χρηματοδοτικά εργαλεία που ανακοίνωσε ή όταν η πιστωτική επέκταση αυξήθηκε κατά 9,2% για τις μεγάλες επιχειρήσεις και μειώθηκε κατά 0,5% για τις μικρομεσαίες ( στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος μέχρι και το Αύγουστο του 2020);

Ωστόσο, πρέπει να της αναγνωρίσω μια αξιομνημόνευτη επιτυχία. Για τις αποτυχίες της συγκεντρώνει την πιο εντυπωσιακή, στον κύκλο της μεταπολίτευσης, στήριξη των μέσων ενημέρωσης. Θα έλεγα ότι πρόκειται για μια θηριώδη υποστήριξη, γεμάτη επαίνους για το μηδέν και σιωπές για τα «κατορθώματα»”.

-H υπουργός Παιδείας, Νίκη Κεραμέως κατάργησε το άσυλο στα Πανεπιστήμια κι επανέρχεται ζητώντας να ιδρύσει πανεπιστημιακή αστυνομία, θεωρώντας πως τα ελληνικά ΑΕΙ είναι άνδρα ανομίας. Θεωρείτε υπερβολική τη στάση της ή απλά είναι ένας τρόπος να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο η θετική εικόνα των ιδιωτικών κολλεγίων;

“Η κατάργηση του ασύλου οφείλεται σε ιδεοληπτική εμμονή της κυβέρνησης. Χρέωσε κάθε αρνητικό φαινόμενο στην ύπαρξη του ασύλου. Βεβαίως, ένα χρόνο μετά την κατάργηση του ασύλου, εμφανίστηκαν τα αποκρουστικά φαινόμενα διαπόμπευσης του πρύτανη της ΑΣΟΕΕ. Τώρα δεν υπήρχε το άσυλο να το κατηγορήσουν οι κυβερνήτες. Έριξαν την ευθύνη αλλού.

Στους «συμβιβασμένους» με την ανομία πρυτάνεις, γιατί έπρεπε να δικαιολογήσουν το καθεστώς αστυνομικής επιτήρησης που ετοιμάζουν. Ένα καθεστώς ειδικών κανόνων και πειθάρχησης. Εισάγουν για πρώτη φορά πειθαρχικό δίκαιο των φοιτητών, χωρίς να προβλέπουν πειθαρχικά παραπτώματα για το ακαδημαϊκό προσωπικό.

Εάν φοιτητές χρησιμοποιήσουν ελεύθερο χώρο του πανεπιστημίου, ας πούμε την πλατεία του Χημείου στο ΑΠΘ, για να οργανώσουν μια δική τους συνδικαλιστική συγκέντρωση, χωρίς έγκριση της αρμόδιας αρχής, διαπράττουν πειθαρχικό αδίκημα. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί, χωρίς διάκριση, κάθε πιθανό μέσο ηλεκτρονικής επιτήρησης, καταγραφής εικόνας και ήχου, ακόμη και drones, παρότι η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων έχει ισχυρές διαφωνίες.

Αν πρυτανική αρχή καθυστερήσει να εγκρίνει τον κανονισμό ελεγχόμενης πρόσβασης στο  ΑΕΙ που διοικεί, δεν ελέγχονται οι πρυτανικές αρχές με κάποια κύρωση, αλλά τιμωρείται ολόκληρο το πανεπιστήμιο με μείωση της ετήσιας κρατικής επιχορήγησης.

Και τα ασύλληπτης δουλικότητας  παπαγαλάκια της κυβέρνησης ερωτούν αν είμαστε με τη νομιμότητα ή την ανομία! Αποσιωπώντας από τους πολίτες τι πραγματικά ρυθμίζει η κυβέρνηση, ποια είναι τα πραγματικά διακυβεύματα. Τους λέμε, λοιπόν, τους πρόθυμους απολογητές: « Εμείς είμαστε και με τη νομιμότητα και με την ευρυθμία και με τις ακαδημαϊκές ελευθερίες και με τη δημοκρατική τάξη. Εσείς είστε με τη συνταγματική τάξη, με το σεβασμό των ανεξάρτητων αρχών, με τις προστατευόμενες ατομικές ελευθερίες ή αρμενίζετε στον ακροδεξιό γιαλό της εποχής;»”.

-Πιστεύετε πως μπορούν τα ιδιωτικά κολλέγια να έχουν ακριβώς την ίδια μεταχείριση με τα δημόσια πανεπιστήμια σε ό, τι αφορά στα επαγγελματικά δικαιώματα ενώ υπάρχει το άρθρο 16 του Συντάγματος κι από την άλλη πλευρά πως εξορθολογίζεται το τοπίο με βάση το Κοινοτικό Δίκαιο;

«Η υπουργός Παιδείας εξίσωσε τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων των κολεγίων μ’ αυτά των αποφοίτων των πανεπιστημίων. Μάλιστα, πριν από λίγες εβδομάδες, επιτράπηκε η εγγραφή τους στα Οικονομικά και Τεχνικά Επιμελητήρια της χώρας, παρά την αντίδραση των τελευταίων. Αυτές οι ρυθμίσεις δεν είναι συμβατές με τις πρόνοιες του άρθρου 16 του Συντάγματος.

Είναι άλλης τάξεως θέμα η ανάγκη να τροποποιηθεί το άρθρο αυτό, ώστε να μην είναι μόνο στενά κρατική υπόθεση η ίδρυση και λειτουργία τριτοβάθμιων ιδρυμάτων.

Δυστυχώς, η ευκαιρία αυτή χάθηκε στην πρόσφατη αναθεωρητική διαδικασία, γιατί επικράτησαν και πάλι οι μικροκομματικές αντιδικίες μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, αντί να αναζητηθούν συναινετικά πεδία μια ουσιαστικής αναθεώρησης του Συντάγματος”.

-Στο ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ μετά τη συμπόρευση την περίοδο Σαμαρά – Βενιζέλου υπάρχει πάντα στο πίσω μέρος μερικών, συνεργασία με τη δεξιά αλλά με προγραμματική συμφωνία, όπως συνέβη και κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης. Νομίζετε ότι υπό τις παρούσες συνθήκες θα μπορούσε να υπάρξει αυτή συνεργασία;

«Δεν τίθεται τέτοιο θέμα. Η συνεργασία με τη Δεξιά την περίοδο 2012-2015 πλήγωσε την παράταξη και δεν μπορεί να επαναληφθεί. Άλλωστε, δεν το επιτρέπουν και οι διαφορετικές προγραμματικές και ιδεολογικές αρχές των δύο κομμάτων».

-Η οικογένειά σας συνδέεται με την οικογένεια Παπανδρέου από τον καιρό της Ένωσης Κέντρου κι είστε από τους στενούς συνεργάτες του πρώην πρωθυπουργού. Θεωρείτε πως είναι πρόωρη η συζήτηση για θέμα ηγεσίας ή καλώς άνοιξε τώρα, δεδομένου ότι δεν έχει λήξει η φημολογία για πρόωρες εκλογές;

“Η συζήτηση για την ηγεσία του Κινήματος άνοιξε, γιατί η πρόεδρος και ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του κόμματος γνωστοποίησαν πολύ νωρίς τις προθέσεις τους.

• Δεν είναι ιδιαιτέρως χρήσιμη η συζήτηση για την αρχηγία και τις υποψηφιότητες αυτή τη στιγμή, δηλαδή την ώρα, που η χώρα δοκιμάζεται και ο πολιτικός χώρος μας πρέπει να αποδειχθεί θεσμικό αντίβαρο στις ολιγωρίες, τα λάθη και τις παρεκτροπές της κυβέρνησης.

Η εκλογή αρχηγού θα γίνει προς το τέλος του έτους και τότε πρέπει να ειπωθούν τα οφειλόμενα, οι αποφάσεις, να εκδηλωθούν οι στρατηγικές και οι αρετές των προσώπων”.

-Ποιο είναι το πολιτικό στίγμα, που θεωρείτε πως πρέπει να εκπέμψει το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ για να αποκτήσει νέα δυναμική στην κοινωνία;

“Το ΠΑΣΟΚ πρέπει να ξαναπιστέψει στις δυνάμεις του. Θα επιστρέψει στη θέση της μεγάλης παράταξης, εάν συνδέσει την ύπαρξή του με μια νέα μεγάλη αφήγηση για την Ελλάδα και τους Έλληνες. Μια αφήγηση μέσα από τη ματιά ενός αυθεντικού εκπροσώπου των ιδεών του δημοκρατικού σοσιαλισμού. Με την ματιά ενός πολιτικού κόμματος που έχει δήλη ιδεολογική και προγραμματική ταυτότητα, που δεν κουβαλά αμφισημίες και δεν εγείρει ερωτηματικά για την τακτική και τη στρατηγική του.

• Το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής θα ηγεμονεύσει και πάλι, όταν καταδείξει την ανάγκη η αγορά να υπηρετεί τη Δημοκρατία και την Κοινωνία και όχι το αντίστροφο, όπως επέβαλε ο νεοφιλελευθερισμός, όταν καταδείξει και πάλι στους πολίτες την αξία της συμμετοχής και τη μοναξιά της κατανάλωσης.

Οι μεγάλες πολιτικές θέλουν και μεγάλους ανθρώπους. Τέτοιοι υπάρχουν στη δημοκρατική παράταξη, αρκεί να τους αφήσουν οι μικροκλειδούχοι”.

-Σήμερα έχει καταλαγιάσει η αντιμνημονιακή ρητορική και στο προσκήνιο δεν υπάρχει ο Πάνος Καμμένος, ο οποίος ήταν κόκκινο πανί για την οικογένεια Παπανδρέου κι όχι μόνο. Πιστεύετε ότι υπάρχει περιθώριο συνεργασίας με τον Αλέξη Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ – ΠΜ και με ποιον τρόπο;

“Ο πολιτικός χώρος στον οποίο ανήκω είναι ένας βαθύτατα τραυματισμένος από τη διαχείριση της δημοσιονομικής κρίσης, χώρος. Ένας πολιτικός οργανισμός καθημαγμένος από τα λάθη του, την πολιτική δημαγωγία και τη βουλιμία των άλλων και από την άδικη κρίση που του επιφύλαξε ένα μεγάλο μέρος των πολιτών.

Παλεύουμε να σταθούμε στα πόδιά μας. Δεν είναι στις προτεραιότητές μας η έγνοια των συμμαχιών και των κυβερνητικών συνεργασιών. Ψάχνουμε να βρούμε το βηματισμό μας, να ορίσουμε εκ νέου την ταυτότητά μας, να δράσουμε με την πικρή σοφία, που μας δίνει η γνώση του τι σημαίνει να οδηγείς μια κοινωνία από την αφάνεια στην επιφάνεια της Ιστορίας, με αντίτιμο την ισοπέδωσή σου στην πρώτη δημοσιονομική κρίση του κράτους, που δεν δημιούργησες εσύ, αλλά οι πατριώτες της Δεξιάς.

Οι συνεννοήσεις προϋποθέτουν την ύπαρξη εμπιστοσύνης μεταξύ των δυνάμει συμμάχων κομμάτων. Κάτι τέτοιο δεν υπάρχει από τον καιρό της κρίσης. Θα χρειαστούν σοβαρές ιστορικές αναθεωρήσεις από την πλευρά της Αριστεράς, αναθεωρήσεις που αφορούν την κρίση και τη συμπεριφορά που επέδειξε κατά τη διάρκειά της. Μέχρι να συμβούν αυτά και ν’ αποκατασταθεί κάποια αίσθηση εμπιστοσύνης, οι ερωτήσεις αυτού του είδους είναι χωρίς νόημα. Προς ώρας έχουμε στα χείλη μας τα λόγια του Ζαν Φερρά:

• “Πρέπει να επινοήσουμε ένα μέλλον διαφορετικό, χωρίς είδωλο ή πρότυπο, βήμα προς βήμα, ταπεινά, χωρίς προσχεδιασμένη αλήθεια…”. Θα τα καταφέρουμε».