Διπλό “όχι” στο σχέδιο για πανεπιστημιακή αστυνομία- Ψηφίσματα από το Πάντειο και το ΑΠΘ- Τι απαντά η πανεπιστημιακή κοινότητα στην κυβέρνηση

Ένα διπλό “όχι” από τις Συγκλήτους δύο εκ των μεγαλύτερων ελληνικών πανεπιστημίων εισπράττει το κυβερνητικό σχέδιο για την ίδρυση πανεπιστημιακής αστυνομίας, κάτι στο οποίο τα υπουργεία Προστασίας του Πολίτη και Παιδείας έχουν επενδύσει πολιτικά. Η πανεπιστημιακή κοινότητα προβάλλει έντονες αντιδράσεις και αντιπροτείνει την φύλαξη του χώρου του πανεπιστημίου από υπηρεσία δικής της ευθύνης (ή και security) και την εμπλοκή της αστυνομίας μόνο στην περίπτωση ποινικών συμβάντων.

Το θέμα προκαλεί προβληματισμό στην κυβέρνηση καθώς επιθυμούσε την στήριξη της πανεπιστημιακής κοινότητας ώστε να προωθήσει το αφήγημα περί “νόμου και τάξης” και στα πανεπιστημιακά ιδρύματα.

Δεν είναι τυχαίο πως η “Καθημερινή” που έχει πρωταγωνιστήσει στην υπεράσπιση του κυβερνητικού σχεδίου κάνει λόγο σήμερα για “ταμπού” των καθηγητών και αφιερώνει το editorial της πρώτης σελίδας για να καλέσει την κυβέρνηση να προχωρήσει παρά τις αντιδράσεις.

Σε σχετική ανακοίνωση, η Συγκλητος του Παντείου εκφράζει την έντονη διαφωνία της με τις προτάσεις της κυβέρνησης για τη σύσταση της πανεπιστημιακής αστυνομίας στα ΑΕΙ, δηλαδή της «Ομάδας Προστασίας Πανεπιστημιακού Ιδρύματος» ως αστυνομικής υπηρεσίας που θα εδρεύει και θα επεμβαίνει μέσα στα ΑΕΙ, υπό τις εντολές του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη. «Η παρουσία δυνάμενων αστυνόμευσης μέσα στο Πανεπιστήμιο δημιουργεί εντάσεις στην ακαδημαϊκή κοινότητα, που λειτουργεί σε περιβάλλον αυτοδιοίκητου και είναι η μόνη που μπορεί να εγγυηθεί την ελευθερία του λόγου και της επιστήμης», επισημαίνει σε απόφασή της.

Η ανακοίνωση της Συγκλήτου του ΑΠΘ

«Ενόψει της ρύθμισης που προτίθεται να φέρει προς συζήτηση η Κυβέρνηση για την ίδρυση της λεγόμενης “Πανεπιστημιακής Φύλαξης”, η Σύγκλητος του ΑΠΘ, στη συνεδρίασή της με αριθ. 3045/29.12.2020, αναγνωρίζει, κατ’ αρχήν, την αναγκαιότητα μιας ουσιαστικής, ρεαλιστικής και αποτελεσματικής πρωτοβουλίας για την προστασία, την ασφάλεια και τη φύλαξη των Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων.

Εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι το Πανεπιστήμιο είναι χώρος ασύλου ιδεών και όχι παραβάσεων του κοινού δικαίου και παραβατικών στοιχείων.

Εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι το Πανεπιστήμιο είναι αναπόσπαστο μέρος της Ελληνικής Επικράτειας, όπου θα πρέπει να εφαρμόζονται οι νόμοι της Ελληνικής Δημοκρατίας περί προστασίας της ζωής, της σωματικής ακεραιότητας και της περιουσίας κατά τον ίδιο τρόπο που εφαρμόζονται σε οποιοδήποτε άλλο μέρος της χώρας.

Εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι τα Πανεπιστήμια είμαστε δημόσια ιδρύματα, στα οποία ο Ελληνικός Λαός έχει εμπιστευθεί ένα σημαντικό τμήμα της περιουσίας του και ένα ακόμη πιο σημαντικό καθήκον της εκπαίδευσης των παιδιών του.

Στη Σύγκλητο διατυπώθηκαν διαφορετικές προσεγγίσεις σχετικά με τη μορφή που μπορεί να λάβει μια πρωτοβουλία ενίσχυσης των μέτρων διασφάλισης των Ανωτάτων Ιδρυμάτων.Πλην όμως, πιστεύουμε πως η όποια νομοθετική ρύθμιση θα πρέπει να διέπεται από συνταγματικά αποδεκτούς κανόνες και να καταλήγει σε καθαρές λύσεις που θα διακρίνουν τις εξής αρμοδιότητες:

1) Η φύλαξη των χώρων μας και ο έλεγχος της χρήσης τους είναι αρμοδιότητα του Πανεπιστημίου και, ως εκ τούτου, θα πρέπει να διασφαλίζονται από τα αρμόδια πανεπιστημιακά όργανα, συνεπικουρούμενα από μία πανεπιστημιακή υπηρεσία φύλαξης (security), που θα υπάγεται στις Πανεπιστημιακές Αρχές. Επισημαίνεται η ανάγκη οικονομικής ενίσχυσης των Ιδρυμάτων προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης της αρμόδιας υπηρεσίας φύλαξης.

2) Η καταπολέμηση της παραβατικότητας ποινικής φύσεως ανήκει κατ’ αποκλειστικότητα στην αρμόδια δύναμη της Πολιτείας, η οποία έχει το μονοπώλιο της συγκεκριμένης αρμοδιότητας σε ολόκληρη την Ελληνική Επικράτεια, στην οποία ανήκουν και τα Πανεπιστήμια.

Η έκκληση προς την Πολιτεία να αναλάβει τις ευθύνες της για την προστασία του Πανεπιστημίου από προσβολές ποινικού χαρακτήρα, τις οποίες αδυνατεί να αντιμετωπίσει το ίδιο με τις δικές του δυνάμεις, αποτελεί ιστορικά ένα πάγιο αίτημα όχι μόνο της Πανεπιστημιακής Κοινότητας της χώρας αλλά και της ίδιας της Ελληνικής Κοινωνίας».

Ολόκληρη η Απόφαση της Συγκλήτου του Παντείου για την ασφάλεια στα Πανεπιστήμια

Η Σύγκλητος του Παντείου Πανεπιστημίου συζήτησε τις προτάσεις της κυβέρνησης σχετικά με την ασφάλεια των πανεπιστημίων και δηλώνει τη διαφωνία της όσον αφορά τη σύσταση «Ομάδας Προστασίας Πανεπιστημιακού Ιδρύματος» ως αστυνομικής υπηρεσίας που θα εδρεύει και θα επεμβαίνει μέσα στα ΑΕΙ, υπό τις εντολές του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη. Η παρουσία δυνάμενων αστυνόμευσης μέσα στο Πανεπιστήμιο δημιουργεί εντάσεις στην ακαδημαϊκή κοινότητα, που λειτουργεί σε περιβάλλον αυτοδιοίκητου και είναι η μόνη που μπορεί να εγγυηθεί την ελευθερία του λόγου και της επιστήμης.

Οι διακινδυνεύσεις εντός των πανεπιστημιακών χώρων αποτελούν μέριμνα τόσο των πανεπιστημιακών αρχών, όσο και της πολιτείας, και αφορούν σωρεία θεμάτων που σχετίζονται με τα ζητήματα πολιτικής προστασίας. Η μέριμνα αυτή οφείλει να είναι μακροχρόνια, σχεδιασμένη αναλυτικά σε συνάρτηση με τα προβλήματα και τα κτίρια κάθε πανεπιστημίου και υπό την καθοδήγηση των ακαδημαϊκών αρχών. Το Πανεπιστήμιο είναι –και οφείλει να είναι– από την φύση του ένας χώρος ελεύθερης συζήτησης και αντιπαράθεσης χωρίς τους περιορισμούς και τις απαγορεύσεις που, καλώς ή κακώς, υπάρχουν σε άλλους δημόσιους χώρους.

Η ελεύθερη αναζήτηση της γνώσης εμπεριέχει και την αντιπαράθεση –πολλές φορές αντισυμβατική– μέσα σε καλώς εννοούμενα πλαίσια, αλλά και με σεβασμό στην ακαδημαϊκή κουλτούρα. Η αμφισβήτηση που συνοδεύει την αναζήτηση της γνώσης δεν συμβιβάζεται με τη μόνιμη παρουσία δυνάμεων καταστολής. Τα Πανεπιστήμια, στο πλαίσιο του συνταγματικά κατοχυρωμένου αυτοδιοίκητου, αποφασίζουν με τα συλλογικά τους όργανα για θέματα που άπτονται της λειτουργίας τους, μεταξύ των οποίων και για την πανεπιστημιακή φύλαξη και ασφάλεια.

Η φύλαξη πρέπει να ανατεθεί αποκλειστικά σε προσωπικό που θα διαθέτει την απαραίτητη κατάρτιση, η οποία θα προσαρμόζεται στην ιδιαιτερότητα της ακαδημαϊκής κοινότητας, και το οποίο θα λογοδοτεί και θα εποπτεύεται από τη Σύγκλητο και τις πρυτανικές αρχές. Το Πάντειο Πανεπιστήμιο έχει εντάξει στον Εσωτερικό Κανονισμό του Ιδρύματος πειθαρχικές διατάξεις και αντίστοιχες κυρώσεις για την πρόληψη και αποτροπή τυχόν παραβατικών φαινομένων. Σε περίπτωση διάπραξης ποινικών αδικημάτων το υπάρχον νομικό οπλοστάσιο επαρκεί για την αντιμετώπιση τους.

Πρύτανης Παντείου: Γιατί είπαμε «όχι» στο σχέδιο

Η πρύτανης του Παντείου Χριστίνα Κουλούρη τονίζει (στο tvxs.gr) ότι το κάθε πανεπιστήμιο πρέπει να αποφασίζει για την προστασία του στο πλαίσιο του αυτοδιοίκητου και πως το υπάρχον νομικό πλαίσιο είναι επαρκές ώστε η Αστυνομία να επιτελεί το έργο της όποτε τελούνται αξιόποινες πράξεις. Υποστηρίζει ότι το ελληνικό πανεπιστήμιο αδικείται από την προβολή που λαμβάνουν δυσάρεστα μεμονωμένα περιστατικά κι αναρωτιέται: «Ποιός φταίει που δεν έχουν συλληφθεί οι ένοχοι της διαπόμπευσης του πρύτανη του Οικονομικού Πανεπιστημίου; Πάντως όχι το πανεπιστήμιο».

Ιδιαίτερη σημασία δίνει η πρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου στην ομοφωνία με την οποία έληξε η έκτακτη συνεδρίαση της Συνόδου των Πρυτάνεων. Η συνεδρίαση έγινε την περασμένη Τρίτη με αφορμή το σχέδιο ενίσχυσης της ασφάλειας των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων που ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε ανακοινώσει στους πρυτάνεις και το οποίο περιλαμβάνει ειδικό σώμα προστασίας των ιδρυμάτων που θα έχει απευθείας επικοινωνία με την Αστυνομία, έλεγχο εισόδου σε όλους τους χώρους και αυστηροποίηση της ποινικής νομοθεσίας για αδικήματα τα οποία τελούνται σε περιοχές της πανεπιστημιακής κοινότητας. «Ομόφωνα αποφάσισε η Σύνοδος των Πρυτάνεων ότι δε θα πρέπει να υπάρξει αστυνομικό σώμα εντός των Πανεπιστημίων» υπογραμμίζει.

Η τελευταία συνεδρίαση της Συνόδου των Πρυτάνεων είχε και ρόλο αναγνωριστικό, προκειμένου να διευκρινιστούν οι ιδιαιτερότητες κάθε ιδρύματος αναφορικά με την ασφάλεια, όπως μας εξήγησε η κα. Κουλούρη. «Δημοσιότητα γνωρίζουν κυρίως τα κεντρικά πανεπιστήμια όπως το ΕΚΠΑ (Πανεπιστήμιο Αθηνών), το Μετσόβιο Πολυτεχνείο και το ΑΠΘ (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) ή πρόσφατα το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Όμως είμαστε κι άλλα 20 πανεπιστήμια που πρέπει να κουβεντιάσουμε αυτά τα ζητήματα. Τα περιφερειακά πανεπιστήμια δεν αντιμετωπίζουν τέτοια ζητήματα, είναι κυρίως προβλήματα του κέντρου» είπε ενώ στην επισήμανση ότι και το Πάντειο βρίσκεται στην πρωτεύουσα, η πρύτανης σημείωσε: «Το Πάντειο είναι ένα μικρό πανεπιστήμιο με λιγότερα προβλήματα, τουλάχιστον τα τελευταία χρόνια που θυμάμαι».

«Αδικείται το ελληνικό πανεπιστήμιο»

Η κα. Κουλούρη θεωρεί ότι περιστατικά όπως η εισβολή στο γραφείο του πρύτανη του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΟΠΑ) που προκάλεσε την κατακραυγή της πλειοψηφίας του πολιτικού κόσμου είναι μεμονωμένα και αδικούν το έργο που παράγεται στο ελληνικό πανεπιστήμιο. «Θεωρώ ότι αδικείται πάρα πολύ το ελληνικό Πανεπιστήμιο από την εικόνα που αναμεταδίδεται από τα τα περισσότερα ΜΜΕ. Διότι αυτοί που μετέχουν στα περιστατικά δεν είναι βέβαιο ότι είναι φοιτητές. Απαξιώνονται συνολικά οι φοιτητές και το φοιτητικό κίνημα από τέτοιες ενέργειες που δε συνδέονται μαζί τους. Πέντε άτομα που έκαναν τα επεισόδια που όλοι καταδικάσαμε δεν είναι αντιπροσωπευτική εικόνα για 24 πανεπιστήμια και εκατοντάδες χιλιάδες φοιτητές» τονίζει η πρύτανης.

«Εμείς ως πρυτάνεις κι εγώ προσωπικά θέλουμε να υπερασπιστούμε το έργο που γίνεται μέσα στα ελληνικά πανεπιστήμια, ειδικά κάτω από τις πολύ δύσκολες συνθήκες που έχει προκαλέσει η πανδημία. Από το προηγούμενο εξάμηνο κάνουμε όλες τις διαδικασίες και τα μαθήματα εξ’ αποστάσεως και θα συνεχίσουμε έτσι σχεδόν ένα χρόνο. Αυτό απαιτεί τεράστια προσπάθεια η οποία πρέπει να αναγνωριστεί. Δεν μπορούμε να στήσουμε στον τοίχο τους πανεπιστημιακούς και τους φοιτητές μας επειδή κάποιοι μπαχαλάκηδες κάνουν αυτές τις καταδικαστέες ενέργειες», επισημαίνει η κα. Κουλούρη.

«Γιατί δεν απέδωσε η κατάργηση του ασύλου;»

Καλούμενη να τοποθετηθεί πάνω στους άξονες που ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε στους πρυτάνεις, η πρύτανης του Παντείου απάντησε: «Αυτή την επιχειρηματολογία την ακούμε πάρα πολλά χρόνια και κατέληξε στην κατάργηση του ασύλου. Γιατί αυτό το μέτρο δεν απέδωσε; Συνεχώς υπάρχει μια επίκληση αυτών των γεγονότων για να γίνει πιο αυστηρή η νομοθεσία. Υπάρχει μια υπερβολή που δε δικαιολογείται».

Στη συνέχεια η κα, Κουλούρη επανήλθε στο ζήτημα της ευθύνης για περιστατικά όπως αυτό στο ΟΠΑ. «Όπως και για το περιστατικό στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο, έτσι και για κάθε αξιόποινη πράξη υπάρχουν ένοχοι. Η Αστυνομία μπορεί να τους συλλάβει, αυτό είναι το καθήκον της. Δεν απαγόρευσε κανείς στην Αστυνομία να συλλάβει αυτούς που διαπόμπευσαν τον πρύτανη του Οικονομικού Πανεπιστημίου. Εμείς περιμένουμε και θέλουμε να συλληφθούν και να τιμωρηθούν οι ένοχοι. Γιατί δε γίνεται; Ποιός φταίει για τη μη σύλληψη; Όχι το Πανεπιστήμιο» τόνισε η πρύτανης.

«Ο νόμος δίνει όλα τα μέσα για να τιμωρούνται όσοι προβαίνουν σε αξιόποινες πράξεις εντός του Πανεπιστημίου. Δεν είπε κανείς από εμάς να μην εφαρμοστεί ο νόμος. Βεβαίως θέλουμε να υπάρχει ασφάλεια και να νιώθουν ασφαλείς, να εξασφαλίζεται η ελευθερία του λόγου και το αυτοδιοίκητο των Πανεπιστημίων. Αυτές είναι οι αξίες τις οποίες εμείς υπερασπιζόμαστε», συμπλήρωσε.

Σχετικά με την επάρκεια του υφιστάμενου νομικού πλαισίου σημείωσε: «Η θέση της Συνόδου των Πρυτάνεων είναι ότι το ισχύον νομικό πλαίσιο είναι επαρκές, ζητούμε την εφαρμογή του και δε χρειάζεται περεταίρω αυστηροποίηση. Τώρα εάν υπάρχουν επιμέρους προβλήματα μπορεί κάθε πανεπιστήμιο να αναζητήσει τροπους και να τα αντιμετωπίσει. Όλα τα πανεπιστήμια έχουμε ήδη φύλαξη, μέσα από εταιρείες. Φύξαξη υπάρχει. Δεν μπορεί η Αστυνομία να μπει μέσα στα πανεπιστήμια με αυτόν τον τρόπο».

«Ναι» στην προστασία ευαίσθητων χώρων αλλά ανοιχτό το πανεπιστήμιο στην κοινωνία

Όπως προκύπτει και από την απόφαση της Συνόδου, η κα. Κουλούρη αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να υπάρξουν μέτρα προστασίας συγκεκριμένων ευαίσθητων χώρων: «Στην ελεγχόμενη είσοδο δεν είμαστε αντίθετοι. Σε εργαστήρια που υπάρχει ακριβός εξοπλισμός, κτίρια διοίκησης, εκεί πράγματι πρέπει να ελέγχεται η είσοδος γιατί είναι δημόσια περιουσία κι εμείς θέλουμε να προστατέψουμε τη δημόσια περιουσία. Αυτά τα κτίρια και οι χώροι ανήκουν σε όλους. Σε περίπτωση φθορών, το κόστος είναι τεράστιο κι εμείς δεν έχουμε χρηματοδότηση που μας επιτρέπει να αναπληρώνουμε απώλειες».

Ερωτώμενη ωστόσο για τους υπόλοιπους χώρους των πανεπιστημίων, η κα. Κουλούρη ήταν κάθετη: «Το Πανεπιστήμιο πρέπει να είναι ανοιχτό στην κοινωνία, αλίμονο αν φοβάται να είναι ανοιχτό στην κοινωνία. Είναι μέρος της άλλωστε. Σε πολλά μαθήματα προσέρχονται 200 ή και 300 άτομα, θα περνούν όλοι αυτοί με κάρτα εισόδου για να μπουν να κάνουν μάθημα; Πρέπει να είμαστε και λίγο πρακτικοί. Ναι, να δούμε κατά περίπτωση, κατά πανεπιστήμιο, κατά κτίριο τί πρέπει να γίνει. Αλλά οριζόντια μέτρα δεν μπορούν να επιβληθούν. Πρώτον γιατί κάθε πανεπιστήμιο είναι διαφορετικό και δεύτερον γιατί το κάθε πανεπιστήμιο έχει δικαίωμα να αποφασίσει με ποιούς τρόπους θα προστατευθεί».

Τέλος η πρύτανης του Παντείου στάθηκε ιδιαίτερα στην ευαίσθητη θέση που έχουν οι πανεπιστημιακοί καθηγητές στη σημερινή δύσκολη για τους νέους συγκυρία: «Η χθεσινή απόφαση (σ.σ της Τρίτης) δείχνει μεγάλη υπευθυνότητα γιατί εμείς έχουμε την ευθύνη όχι μόνο για εμάς τους καθηγητές αλλά κυρίως για τις νέες γενιές οι οποίες αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε πάρα πολύ δύσκολη θέση. Είναι τα θύματα της κρίσης κι εμείς θα πρέπει να τους συμπεριφερθούμε ως παιδαγωγοί».

Με πληροφορίες από tvxs.gr, kathimerini.gr