Βήμα – βήμα παλινωδίες μέχρι το lockdown – Πώς φθάσαμε στο σημερινό αδιέξοδο με τον κοροναϊό

Καθυστέρησε η κυβέρνηση να προχωρήσει στο δεύτερο lockdown; Και αν ναι, πόσο καθοριστικό ήταν για την περαιτέρω διασπορά του ιού ανά τη χώρα, και δη στη βόρεια Ελλάδα; Τι ζύγισε ο πρωθυπουργός τα κρίσιμα 24ωρα; Αφορμή για τα ερωτήματα αυτά παίρνουμε από την ίδια την ομιλία του Κυριάκου Μητσοτάκη, χθες, στη Βουλή και μια de profundis, εκ βαθέων δηλαδή, αποκάλυψη που ο ίδιος έκανε.

Του Νίκου Παπαδημητρίου

Όπως, λοιπόν, ανέφερε,

• «…σε μία συζήτηση de profundis, ειλικρινή, την οποία είχαμε στη Σύνοδο Κορυφής του Οκτωβρίου, είχα τοποθετηθεί και είχα πει ότι υπάρχει ένα στοίχημα το οποίο δεν ξέρουμε αν μπορούμε να κερδίσουμε. Και το στοίχημα το διατύπωσα με πολύ μεγάλη σαφήνεια: Έχουμε τη δυνατότητα να περιορίσουμε την έξαρση ενός δεύτερου κύματος, παίρνοντας μέτρα τα οποία θα είναι πιο χαλαρά από ένα οριζόντιο lockdown;», διερωτήθηκε ο Έλληνας πρωθυπουργός στη Σύνοδο Κορυφής.

Και, απευθυνόμενος στο Κοινοβούλιο χθες, έδωσε και την απάντηση:

• «Την απάντηση δυστυχώς την ξέρουμε σήμερα, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι: Δεν μπορούμε να το κάνουμε. Λυπάμαι που το λέω, αλλά στην ίδια διαπίστωση κατέληξαν και όλες ανεξαιρέτως οι Ευρωπαϊκές χώρες».

Η Σύνοδος είχε πραγματοποιηθεί, μέσω τηλεδιάσκεψης, στις 30 Οκτωβρίου –ποια, όμως, ήταν η περιρρέουσα ατμόσφαιρα στη χώρα; Την θυμίζουμε βασιζόμενοι στις τοποθετήσεις του πρωθυπουργού και μόνον.

Έντεκα ημέρες νωρίτερα,  στις 19 Οκτωβρίου, πραγματοποιείται τακτική σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου για την εξέλιξη του Covid-19, υπό την προεδρία του πρωθυπουργού και με τη συμμετοχή του Σωτήρη Τσιόδρα, άλλων κυβερνητικών παραγόντων και επιστημόνων. Σε αυτήν όπως μας ενημερώνει στη συνέχεια το πρωθυπουργικό Μέγαρο, «ο καθηγητής Σωτήρης Τσιόδρας στην εισήγησή του παρουσίασε τα στοιχεία με τους αριθμούς των κρουσμάτων και των νοσηλευομένων καθώς και με τα στατιστικά για την εικόνα μετάδοσης του ιού σε κάθε περιοχή. Με βάση αυτά τα στοιχεία, εκτός από την εκτίμηση για την εξέλιξη της πανδημίας στις περιοχές που ήδη βρίσκονται στη ζώνη αυξημένης επιτήρησης, διαπιστώθηκε ότι αρχίζουν και παρατηρούνται κάποιες αυξητικές τάσεις στην περιοχή της Θεσσαλονίκης. Γι΄ αυτό το λόγο το απόγευμα ο πρωθυπουργός θα έχει τηλεδιάσκεψη με τον περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολο Τζιτζικώστα και το δήμαρχο Θεσσαλονίκης, Κωνσταντίνο Ζέρβα προκειμένου να συζητηθεί η εφαρμογή των υγειονομικών κανόνων». Η Θεσσαλονίκη βρίσκεται συνεπώς -ακόμη- στη ζώνη των «κάποιων αυξητικών τάσεων».

Τρία 24ωρα μετά, στις 22 Οκτωβρίου η μέρα ξεκινά για την κυβέρνηση με τηλεδιάσκεψη του Κ. Μητσοτάκη με τους 13 περιφερειάρχες της χώρας, αλλά θα κλείσει με το τηλεοπτικό μήνυμά του προς τους πολίτες. Στην τηλεδιάσκεψη, και ενόψει των ανακοινώσεων που θα γίνονταν μέσα στη μέρα, ο πρωθυπουργός ζητά τη συνεργασία των περιφερειαρχών για την αυστηρή τήρηση των μέτρων με τους ελεγκτικούς μηχανισμούς που εκείνοι διαθέτουν. Πάντως, στις ανησυχίες που εκείνοι προφανώς έχουν για τις συνέπειες στις τοπικές οικονομίες, ο πρωθυπουργός τους καθησυχάζει:

• Είναι, κάτι,  που «μπορούμε να το αναπροσαρμόσουμε π.χ. υπάρχει μία σκέψη για την κατηγορία 4 να αφήσουμε ανοιχτό το λιανεμπόριο, διότι βλέπουμε ότι δεν έχουμε στο λιανεμπόριο μετάδοση».

Εξάλλου, «αυτό που θέλω να τονίσω είναι ότι στη συνολική προσπάθεια την οποία κάνουμε να αποφύγουμε μέτρα τα οποία θα έχουν βαρύ οικονομικό αντίκτυπο σας χρειαζόμαστε όλους συμμάχους». Με άλλα λόγια, η κυβέρνηση είναι ακόμη στη φάση της αποφυγής του lockdown. Ενώ στην παρουσίαση των επιδημιολογικών στοιχείων από τον Σ. Τσιόδρα που ακολούθησε, ο καθηγητής προειδοποίησε, σύμφωνα με την κυβερνητική ενημέρωση, ότι

• «δεν πρέπει να υπάρχει κανένας εφησυχασμός σε περιοχές που έχουν σήμερα χαμηλό αριθμό κρουσμάτων γιατί όπως έχει δείξει η εμπειρία η κατάσταση μπορεί να αλλάξει πολύ γρήγορα».

Το απόγευμα της ίδιας μέρας, στο μήνυμά του προς τον ελληνικό λαό ο Κ. Μητσοτάκης κάνει μια σειρά διαπιστώσεων:

• «σφοδρότερο δεύτερο κύμα», «επιθετική έξαρση», «απότομη αύξηση των κρουσμάτων», είναι όμως και καθησυχαστικός: «Τώρα, έχουμε πιο πολλές γνώσεις για τον τρόπο μετάδοσης του ιού. Διαθέτουμε καινοτόμα συστήματα εντοπισμού και ιχνηλάτησης κρουσμάτων. Διαθέτουμε μεγαλύτερο αριθμό κρεβατιών εντατικής θεραπείας. Και πολύ περισσότερους γιατρούς και νοσηλευτές στα νοσοκομεία μας». Η κυβέρνηση δεν διακρίνει ως εκείνη τη στιγμή ότι τα επόμενα 24ωρα θα είναι κρίσιμα, αντιθέτως «οι επόμενοι μήνες προβλέπονται δύσκολοι», εκτιμά ο πρωθυπουργός.

Και, καθώς πιστεύει ότι διαθέτει ακόμη χρόνο, λέει «όχι» στην καθολική απαγόρευση:

• «Και καθώς δεν αποτελεί επιλογή μου ένα γενικό lockdown, απαιτούνται άλλου είδους μέτρα. Πιο έξυπνα. Πιο στοχευμένα. Και, τελικά, πιο αποτελεσματικά». 

Ακριβώς μία εβδομάδα μετά, στις 29 Οκτωβρίου, συνεδριάζει το Υπουργικό Συμβούλιο, όπου ο πρωθυπουργός ανακοινώνει ότι Θεσσαλονίκη, Ροδόπη και Λάρισα μπαίνουν στο «κόκκινο» και προαναγγέλλει ότι την επομένη θα ανακοινωθεί σχέδιο δράσης ενός μήνα. Σε κάθε περίπτωση πάντως, «ο στόχος μας παραμένει η αποφυγή ενός καθολικού lockdown, γι’ αυτό και θα προχωρήσουμε σε μια περαιτέρω ενίσχυση των στοχευμένων περιορισμών», εξηγεί στους υπουργούς του.

Και, για να επιστρέψουμε στη ευρωπαϊκή Σύνοδο Κορυφής της 30ής Οκτωβρίου, σύμφωνα με την κυβερνητική ενημέρωση,

• «η συζήτηση εστιάστηκε στην ενίσχυση του ευρωπαϊκού συντονισμού προκειμένου να αποφευχθεί περαιτέρω διόγκωση του δεύτερου κύματος, στο πλαίσιο συναντίληψης για τα προσφορότερα μέτρα. Μέτρα που θα επιτρέψουν το μεγαλύτερο δυνατό περιορισμό του ιού, με τη διατήρηση, παράλληλα, όσο το δυνατόν μεγαλύτερης κανονικότητας στην οικονομική ζωή της ΕΕ και στις μετακινήσεις προσώπων και εμπορευμάτων». Η διατήρηση της οικονομικής κανονικότητας ήταν ακόμη το ζητούμενο.

Την επομένη, στις 31 Οκτωβρίου και μετά από μια 24ωρη αναβολή λόγω του σεισμού στη Σάμο, ο Κ. Μητσοτάκης απευθύνει το μήνυμα εκείνο που, όπως χαρακτηριστικά είπε, «ήθελα εξαρχής να μην χρειαστεί να κάνω». Με δύο ζώνες ανά την επικράτεια, με λουκέτο σε εστίαση, ψυχαγωγία, πολιτισμό, και μάσκες παντού. Μία εβδομάδα μετά όλη η χώρα θα ήταν σε καθεστώς γενικευμένου lockdown.