Παυλάκης: Lockdown τώρα- Ίσως υπάρξουν πολλά φέρετρα πριν τις ριζικές λύσεις

Γ. Παυλάκης στην “Καθημερινή”: Το ανησυχητικό σε αυτό τον πόλεμο είναι ότι ο κορωνοϊός εφαρμόζει το σχέδιό του με συνέπεια, και εμείς έχουμε αμφιβολίες και παλινωδίες για τα δικά μας. Τι χρειάζεται για τη νίκη;

Πρώτον, πρέπει να καταλάβουμε, να γνωρίσουμε τον αντίπαλο. Εκεί, μπορώ να πω πως είμαι ειδικός, καταλαβαίνω τον ίο και τα όπλα του. (Αλλά, ακόμα και εκεί είμαι ετερόφωτος, βασίζομαι στις γνώσεις άλλων κατά 99%. Η επιστήμη είναι ομαδικό σπορ. Το πιο σημαντικό που έχω είναι η πείρα και κρίση να αναγνωρίζω μερικά αδιέξοδα). Δεύτερον, πρέπει να μάθουμε όχι μόνο τι είναι ο αντίπαλος, τις δυνατότητες του, τα τρωτά του σημεία, αλλά να αναγνωρίζουμε τις κινήσεις του, που είναι και τι κάνει. Τρίτον, πρέπει να μετρήσουμε τις δυνάμεις μας και τις εφεδρείες μας, τα δυνατά και αδύνατα σημεία μας και να καταστρώσουμε στρατηγική και τακτική.

Τέλος, εμπιστοσύνη στην ηγεσία είναι απαραίτητη. Σε πρόσφατες συζητήσεις και επαφές μου καθώς και στις ειδήσεις και τα μέσα μαζικής δικτύωσης ανιχνεύω όχι μόνο κούραση και αγανάκτηση, αλλά επίσης κάποια δυσπιστία και αμφισβήτηση για την κυβέρνηση. Αυτό που πρέπει να προσέξουμε πολύ, είναι ότι η εμπιστοσύνη στην ηγεσία, που την άνοιξη εκφράστηκε σαν εμπιστοσύνη στον Τσιόδρας, τώρα έχει αρχίσει να φθίνει. Αυτό είναι καταστροφή από μόνο του, και πρέπει η κυβέρνηση να προωθήσει με το καλό παράδειγμα μια ευρύτερη συναίνεση που να βοηθήσει την προσπάθεια.

Το Μάρτιο ήμουν υπέρ της ολοκληρωτικής άμυνας κατά του ιού, άμεσα, και το ίδιο ψηφίζω και τώρα, αλλά φοβάμαι ότι χωρίς τον «άγιο φόβο» της άνοιξης, ίσως υπάρξουν πολλά φέρετρα πριν την συναίνεση για ριζικές λύσεις.

Στην αρχή του πολέμου την πρωτοβουλία και το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού το είχε ο ιός. Δεν ξέραμε τι μας περιμένει. (Αν και μερικοί ξέραμε, από πείρα, και τα είπαμε. Μερικοί έκαναν τραγικά λάθη, άλλοι ήταν σωστοί. Αυτοί που αποδείχτηκαν σωστοί θα έπρεπε να ακουστούν κάπως περισσότερο και τώρα, γιατί μπορεί να είναι και πάλι σωστοί). Τώρα ξέρουμε πολύ περισσότερα και πρέπει να τα εφαρμόσουμε με συνέπεια ώστε να τελειώσουμε με την επιδημία τον επόμενο χρόνο με το λιγότερο δυνατόν κόστος. Πρέπει να μην παρασυρόμαστε από τυχαία ή εντυπωσιακά γεγονότα αλλά να εφαρμόσουμε αναλύσεις κόστους-οφέλους και να πράξουμε κατάλληλα.

Τη γνώμη μου την παρέθεσα σε ομιλίες και διάφορα άρθρα με ένα κύριο άρθρο π.χ., στην «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» τον Μάρτιο και παραμένει η ίδια μέχρι σήμερα. Χτυπάμε τον ιό όσο πιο γρήγορα και πιο σκληρά μπορούμε για να του αφαιρέσουμε την απόλυτη πρωτοβουλία κινήσεων που έχει. Επειδή ακόμα δεν έχουμε τα πιο ισχυρά όπλα, εμβόλια και φάρμακα, χρησιμοποιούμε την τεχνολογία που δουλεύει για 500 χρόνια και που τελειοποιήθηκε στα μέρη μας, την ανατολική μεσόγειο. Καραντίνα. Η Κίνα έκανε διπλή καραντίνα για 78 ημέρες, και κατάφερε να εξαλείψει, σχεδόν, την επιδημία από το έδαφος της. Σήμερα στην Κίνα μπορείς να ζήσεις σχεδόν φυσιολογικά όπως και πριν την επιδημία, και δεν έχουν την πίεση που αντιμετωπίζουν Ευρώπη και Αμερική. Η οικονομία τους μεγάλωσε κατά 4.9% το τρίτο τετράμηνο (https://tradingeconomics.com/china/gdp-growth-annual).Για όλο το 2020 προβλέπεται >2% αύξηση, που είναι λίγο για την Κίνα αλλά τεράστιο σε σύγκριση με αλλά μέρη, και οπωσδήποτε, θετικό! Μερικοί θα αρνηθούν αυτά τα νούμερα σαν αποτέλεσμα προπαγάνδας, αλλά το γεγονός παραμένει ότι η Κίνα είναι open for business και εφοδιάζει τον υπόλοιπο κόσμο με βιομηχανικά και καταναλωτικά προϊόντα. Πολλές άλλες χώρες είχαν επιτυχία ακόμα πιο εντυπωσιακή από την Κίνα, εφαρμόζοντας γρήγορα καραντίνα και ιχνηλάτηση περιστατικών. Αυτές περιλαμβάνουν την Νότια Κορέα, Ταϊβάν, Ιαπωνία, Σιγκαπούρη, Νέα Ζηλανδία, και άλλες. Όλες αυτές είναι νησιά που ήταν πιο εύκολο να απομονωθούν και να ελέγξουν τα σύνορα με τον έξω κόσμο, αλλά το γεγονός παραμένει ότι με ένα συνδυασμό καραντίνας, ιχνηλάτησης και υποχρεωτικών η προαιρετικών εξετάσεων (τεστ PCR) πολλά κράτη κράτησαν τον ιό σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα. Η Ελλάδα ήταν μια από τις χώρες που έδρασαν γρήγορα με καραντίνα και κράτησαν τον ιό σε πολύ χαμηλά επίπεδα στον γενικό πληθυσμό, μέχρι τον Αύγουστο, οπότε οι διακοπές και τα ταξίδια του ελληνικού πληθυσμού και η χαλάρωση των μέτρων καταστολής του ιού άρχισαν την δημιουργία δεύτερου κύματος.

Η Ελλάδα είναι λοιπόν τυχερή να βρίσκεται μερικές εβδομάδες πίσω στην επιδημία, που της επιτρέπει να μελετήσει επιτυχημένες πρακτικές άλλων κρατών και να αποφύγει ίσως τα μεγάλα λάθη. Ένα παράδειγμα ιδιαίτερα διδακτικό είναι του Ισραήλ, κράτους στην περιοχή της Μεσογείου ιδίου μεγέθους και με πολλά κοινά πολιτιστικά και κλιματικά χαρακτηριστικά. Το Ισραήλ εφάρμοσε καραντίνα στην αρχή της επιδημίας, αλλά χαλάρωσε επικίνδυνα το καλοκαίρι και η επιδημία απλώθηκε γρήγορα μέσω των σχολείων, συγκεντρώσεων και γάμων, και θερινών διακοπών. Συνέτεινε σε αυτό μια θρησκευτική κοινότητα που δεν υπακούει στις διατάξεις και επέτεινε την επιδημία. Μέσα σε ελάχιστες εβδομάδες τα καινούρια κρούσματα έφτασαν περίπου τα 6.000 κάθε μέρα. Η πολιτική αστάθεια στο Ισραήλ συνέτεινε ώστε πρόσθετα μέτρα να αργήσουν, με μεγάλη επέκταση της επιδημίας. Αφού σχηματίστηκε κυβέρνηση συνασπισμού, μια νέα καραντίνα/Lockdown μπήκε σε εφαρμογή και με έκπληξη διαπιστώθηκε ότι σε 2-3 εβδομάδες τα καινούρια κρούσματα κατακρημνίστηκαν. Η βελτίωση ήταν εκπληκτικά γρήγορη, και γρηγορότερη από την πρώτη καραντίνα την άνοιξη.  Τώρα το Ισραήλ ετοιμάζεται να ξανά-ανοίξει σταδιακά και με προσοχή, και δεν νομίζω ότι καταστράφηκαν οικονομικά.

Η τακτική που προτείνω για την Ελλάδα μπορεί περιληπτικά να περιγραφεί ως εξής: Άμεση επιβολή γενικής καραντίνας σε Αττική και ευρύτερη περιοχή Θεσσαλονίκης/Κεντρικής Μακεδονίας με περιορισμό κυκλοφορίας και ταξιδιών, κατά τα πρότυπα της άνοιξης. Κλείσιμο σχολείων, τουλάχιστον Γυμνασίων και Λυκείων και επιβολή ηλεκτρονικής διδασκαλίας. Αποσυμφόρηση των δημοτικών και νηπιαγωγείων, αν συνεχίσουν να λειτουργούν, και επιβολή περιοδικών τεστ. Αύξηση των τεστ και στενή παρακολούθηση με υποχρεωτική ιχνηλατήσει νέων περιστατικών και επίβλεψη του 14ημερου περιορισμού των μολυσμένων. 

Η πρόβλεψη είναι ότι μετά από 2 η 4 εβδομάδες τα περιοριστικά μετρά μπορούν να χαλαρώσουν. Σε αυτό το διάστημα μπορεί να γίνει καλύτερη καμπανιά και εκπαίδευση του πληθυσμού για το τι σημαίνει αερομεταδιδόμενος ιός και το ποσό δύσκολη είναι η τέλεια προφύλαξη. Αυτό το σχέδιο θα κατεβάσει εντυπωσιακά το ιικό φορτίο, θα κατεβάσει το R0<1 και θα επιτρέψει μια λογική Χριστουγεννιάτικη περίοδο με την προϋπόθεση ότι θα συνεχίσει η γενική επιβολή μάσκας, η αποσυμφόρηση των ΜΜΜ, η απαγόρευση συγκεντρώσεων και εκκλησιασμών, θα εφαρμοστεί η τηλεργασία και οι συναντήσεις μόνο σε μικρές σταθερές ομάδες (χωρίς εναλλαγές) λιγότερες από 10 άτομα. Δηλαδή δραστικός περιορισμός του αριθμού ατόμων που ερχόμαστε σε επαφή, καθώς και περιορισμός του χρόνου επαφής γενικά (με μάσκα). Το προτεινόμενο σχέδιο ισχυρίζεται ότι προφυλάσσει από εκατοντάδες χιλιάδες νέες μολύνσεις και από χιλιάδες θανάτους και βαριές χρόνιες παθήσεις.

Η κυβέρνηση πρέπει να βρει τρόπους να στηρίξει τις επιχειρήσεις και εργαζόμενους που πλήττονται δυσανάλογα από αυτή την περιπέτεια. Μια ευαισθητοποιημένη Ευρώπη μπορεί να βοηθήσει για λύσεις πρωτόγνωρες αλλά πιθανές.  Οι ομάδες που πράγματι πλήττονται άσχημα θα πρέπει, πριν εξεγερθούν κατά της καραντίνας,  να σταθμίσουν και την πιθανή μεγαλύτερη καταστροφή που θα έρθει αν ένα τσουνάμι μολύνσεων παραλύσει τα νοσοκομεία και την κοινωνία μακροχρόνια.

Είναι καιρός λοιπόν να μελετήσουμε τα άλλα παραδείγματα στον κόσμο και να αντιμετωπίσουμε το μύθο ότι η Ελλάδα θα καταστραφεί με 3-4 εβδομάδες καραντίνας. Όπως αναφέρθηκε, η Κίνα επέστρεψε γρήγορα στην ανάπτυξη και άλλα κράτη όπως το Ισραήλ έχουν αντέξει δυο καραντίνες. Θα ήταν σωστό να κοστολογηθούν τα διάφορα σενάρια με βάση την εμπειρία που συσσωρεύτηκε.

Υποθέτω ότι το κόστος μιας καραντίνας 2-4 εβδομάδων με επακόλουθη χαλάρωση θα αποδειχθεί το πιο καλό σενάριο που θα αποτρέψει και τις περισσότερες υγειονομικές απώλειες. Ο περιορισμός του ιού τον χειμώνα θα επιτρέψει εμβολιασμούς την άνοιξη, γρήγορη ανάκαμψη και ένα λογικό καλοκαίρι. Η ανάκαμψη θα επιτρέψει επίσης στην Ελλάδα να χρησιμοποιήσει την υπευθυνότητα και την ασφάλεια της σαν branding για να διεκδικήσει ένα μεγαλύτερο ποιοτικό κομμάτι τουρισμού το καλοκαίρι.

*Ο Γιώργος Παυλάκης είναι γιατρός ερευνητής στον τομέα των ανοσοθεραπειών και των εμβολίων για τον καρκίνο και τις μολυσματικές ασθένειες στο Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου των ΗΠΑ. Το Τμήμα Ανθρώπινου Ρετροϊού του οποίου ηγείται σχεδιάζει, αναπτύσσει και δοκιμάζει εμβόλια και ανοσοθεραπείες για το AIDS και τον καρκίνο.