Παρασκήνιο: Πως κατέρρευσε η αξιοπιστία της διαμεσολάβησης Μέρκελ- “Προσχηματική” συμφωνία με τον Ερντογάν αλώβητο…

H αξιοπιστία της γερμανικής διαμεσολάβησης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας κατέρρευσε ουσιαστικά με τις πολύωρες χθεσινές διαπραγματεύσεις στο προσκήνιο και κυρίως στο παρασκήνιο/περιθώριο της Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες. Παρά το γεγονός ότι ουδείς θα το ομολογήσει δημοσίως, Ελλάδα και Κύπρος βρήκαν απέναντί τους την ισχυρότερη ευρωπαϊκή χώρα και προσωπικά την Γερμανίδα καγκελάριο Άγκελα Μέρκελ, με θέσεις που ήταν “ραμμένες” στα μέτρα των τουρκικών επιδιώξεων. Να περάσει, δηλαδή, κάτω από τις κεραίες της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης και να αποφύγει την ενεργοποίηση μηχανισμού κυρώσεων για τις παράνομες ενέργειές της στην κυπριακή ΑΟΖ αλλά και έναντι της Ελλάδας.

Όπως ανέμεναν οι απαισιόδοξοι πριν την έναρξη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η Γερμανία επικαλέστηκε αφενός την έναρξη των διερευνητικών επαφών και αφετέρου τον μηχανισμό αποκλιμάκωσης της έντασης που συμφωνήθηκε μεταξύ της ελληνικής και τουρκικής αντιπροσωπείας στο ΝΑΤΟ και είχε…φροντίσει να ανακοινώσει εσπευσμένα ο Γενς Στολτενμπεργκ για να προσφέρει τα επιχειρήματα που χρειάζονταν η Άγκελα Μέρκελ και άλλοι ευρωπαίοι ηγέτες ώστε να ναρκοθετήσουν την επιδίωξη του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Νίκου Αναστασιάδη για την επιβολή των κυρώσεων.

Τα προσχήματα τηρήθηκαν μετά από πολύωρη διαπραγμάτευση, ωστόσο είναι σαφές πως η Αθήνα δεν έχει πλέον να ελπίζει το παραμικρό από το Βερολίνο, το οποίο -πρωτοφανές για τα ευρωπαϊκά χρονικά- προτίμησε να μην δυσαρεστήσει τον Ταγίπ Ερντογάν παρά να πράξει το θεσμικώς αυτονόητο, ήτοι να στηρίξει το Διεθνές Δίκαιο και να πάρει το μέρος δύο κρατών-μελών έναντι μιας τρίτης χώρας με παραβατική συμπεριφορά.

Όπως αναφέρει σε ανταπόκρισή της από τις Βρυξέλλες η “Καθημερινή¨, έως τις πρώτες πρωινές ώρες, συνεχίζονταν οι προσπάθειες για την εξεύρεση μιας διατύπωσης που θα ικανοποιούσε όλες τις πλευρές. Η ελληνική και η κυπριακή πλευρά ζήτησαν τροποποιήσεις στο πρώτο προσχέδιο, που κυκλοφόρησε γύρω στις 6 το απόγευμα τοπική ώρα. Στο προσχέδιο εκφραζόταν η αλληλεγγύη της Ε.Ε. με την Ελλάδα και την Κύπρο, «των οποίων η κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα πρέπει να γίνουν σεβαστά».

Οι «27» καλωσόριζαν τη συμφωνία για την επανέναρξη των διερευνητικών επαφών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και καλούσαν την Αγκυρα να σταματήσει τις «παράνομες» έρευνες και γεωτρήσεις σε «διαφιλονικούμενα ύδατα» στην Ανατολική Μεσόγειο. Γινόταν επίσης αναφορά στην ανάγκη «ταχείας επανέναρξης» των συνομιλιών για το Κυπριακό, που θα περιλαμβάνει και το θέμα του διαμοιρασμού των πιθανών εσόδων από το φυσικό αέριο στις παρακείμενες θαλάσσιες περιοχές. Υπό τον όρο της «μακροχρόνιας» αποκλιμάκωσης στην περιοχή, αναφερόταν, θα μπορούσε να εγκαινιαστεί μία νέα θετική ατζέντα με την Τουρκία, εστιάζοντας στον εκσυγχρονισμό της τελωνειακής ένωσης, στην επανέναρξη του πολιτικού διαλόγου σε υψηλό επίπεδο και σε πιο συχνές επαφές σε επίπεδο κοινωνίας των πολιτών. Στο προσχέδιο δεν υπήρχε αναφορά σε κυρώσεις, αλλά στη χρήση «όλων των διαθέσιμων εργαλείων» για την υπεράσπιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων των κρατών-μελών.

Ο κ. Μισέλ διέκοψε τη συνεδρίαση και στη συνέχεια έλαβε χώρα συνάντηση Μητσοτάκη, Αναστασιάδη, Μέρκελ και Μακρόν, με τη συμμετοχή και του ιδίου, για την εξεύρεση συμβιβασμού (παρά τις αρχικές πληροφορίες, δεν συμμετείχε στη συνάντηση η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν). Σύμφωνα με πληροφορίες, η ελληνική πλευρά επέμεινε ότι η αναφορά σε μελλοντικό διάλογο με την Αγκυρα πρέπει να εξισορροπηθεί με αναφορά σε κυρώσεις σε περίπτωση που η αποκλιμάκωση αποδειχθεί προσχηματική. Η καγκελάριος Μέρκελ, ωστόσο, δεν επιθυμούσε να υπάρξει αναφορά σε κυρώσεις, επικαλούμενη μεταξύ άλλων τη συμφωνία που ανακοινώθηκε νωρίτερα περί μηχανισμού απεμπλοκής (deconfliction mechanism) μεταξύ Αθήνας και Aγκυρας υπό την αιγίδα του ΝΑΤΟ. Η Αθήνα πρότεινε επίσης να απαιτηθεί ο «άμεσος τερματισμός» των δραστηριοτήτων της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ και να συμπεριληφθεί αναφορά στον ρόλο του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης στην επίλυση διαφορών για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών.

Κατά τη διάρκεια του δείπνου των ηγετών, παρουσιάστηκε το νέο προσχέδιο, με πιο αιχμηρές αναφορές απέναντι στην Τουρκία. Σύμφωνα με αυτό, η Ε.Ε. «καταδικάζει σθεναρά» τις παράνομες τουρκικές γεωτρήσεις (στο πρώτο προσχέδιο αναφερόταν απλά ότι πρέπει να σταματήσουν). Επιπλέον, περιλαμβάνεται η διατύπωση περί χρήσης όλων των διαθέσιμων εργαλείων, με αναφορά στα συγκεκριμένο άρθρα των Συνθηκών (29 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Eνωση και 215 της ΣΛΕΕ) που αφορούν τη διαδικασία κυρώσεων και δεσμεύεται η Ε.Ε. να αποφασίσει έως τον Δεκέμβριο αν η Τουρκία έχει συμμορφωθεί με τους όρους της ουσιώδους αποκλιμάκωσης. Στη νέα τροποποίηση, απαλείφθηκε η αναφορά στον διαμοιρασμό των εσόδων από το φυσικό αέριο μεταξύ των Ελληνοκυπρίων και της τουρκοκυπριακής κοινότητας.

Με πληροφορίες από την “Καθημερινή”