Η Κοινή Δήλωση Δένδια-Πομπέο:Εξαιρετικές οι σχέσεις- Διάλογος για θαλάσσιες ζώνες- “Ιστορική”η Συμφωνία των Πρεσπών

Τις εξαιρετικές διμερείς τους σχέσεις και την αμοιβαία επιθυμία τους να εμβαθύνουν περαιτέρω τη συνεργασία σε μια σειρά από τομείς, από την άμυνα και την ασφάλεια, τις επενδύσεις και την ενέργεια, μέχρι την παιδεία και τον πολιτισμό επιβεβαίωσαν Ελλάδα και ΗΠΑ, σύμφωνα με την κοινή δήλωση που δημοσιεύθηκε μετά τη συνάντηση του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια με τον Αμερικανό ομόλογό του Μάικ Πομπέο στη Θεσσαλονίκη.

Στην Κοινή Δήλωση των Ν.Δένδια και Μάϊκ Πομπέο πρέπει να σημειωθεί η αναφορά πως ο διάλογος Ελλάδας-Τουρκίας αφορά τις “θαλάσσιες ζώνες” (οριοθέτηση) που αναμφίβολα είναι μια θετική καταγραφή, όπως και η κοινή βούληση για ενίσχυση του άξονα συνεργασίας 3+1. Ιδιαίτερη εντύπωση, ωστόσο, προκαλεί πως η ελληνική πλευρά προσυπογράφει ένα κοινό ανακοινωθέν που χαρακτηρίζει “ιστορική” τη συμφωνία των Πρεσπών, κάτι που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την παλαιότερη ρητορική της Ν.Δ περί εθνικά επιζήμιας συμφωνίας.

Όπως τονίζεται χαρακτηριστικά στην κοινή δήλωση, «Ελλάδα και ΗΠΑ επαναβεβαίωσαν την κοινή τους πεποίθηση ότι τα ζητήματα θαλασσίων ζωνών πρέπει να επιλύονται ειρηνικά και με βάση το διεθνές δίκαιο», αλλά και την επιθυμία τους να συνεχίσουν και να ενισχύσουν τη συνεργασία τους στο πλαίσιο του σχήματος “3+1″». Η Ελλάδα και οι Ηνωμένες Πολιτείες εξέφρασαν ακόμη την πρόθεσή τους να ενισχύσουν περαιτέρω τη στρατηγική εταιρική σχέση άμυνας και ασφάλειας.

Περιφερειακή Συνεργασία

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ελλάδα μοιράστηκαν απόψεις για την Ανατολική Μεσόγειο και επιβεβαίωσαν την πεποίθησή τους ότι τα ζητήματα θαλάσσιας οριοθέτησης πρέπει να επιλυθούν ειρηνικά σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Σε αυτό το πλαίσιο, οι Ηνωμένες Πολιτείες χαιρέτισαν την επιβεβαιωμένη ετοιμότητα της Ελλάδας να συνεργαστεί με άλλες χώρες της περιοχής για την επίτευξη συμφωνιών θαλάσσιας οριοθέτησης μέσω διαλόγου και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ελλάδα επανέλαβαν επίσης την αφοσίωσή τους στην ενίσχυση της στενής συνεργασίας τους ως Συμμάχων του ΝΑΤΟ, χρησιμοποιώντας όλα τα κατάλληλα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους, προκειμένου να διασφαλιστεί η σταθερότητα και η ασφάλεια στην ευρύτερη περιοχή.

Οι δύο πλευρές επανέλαβαν την επιθυμία τους να συνεχίσουν και να ενισχύσουν τη συνεργασία τους σε διάφορους τομείς στο πλαίσιο της μορφής 3+1 (Κύπρος, Ελλάδα, Ισραήλ και Ηνωμένες Πολιτείες), η οποία ξεκίνησε στην Ιερουσαλήμ τον Μάρτιο του 2019, καθώς αυτή η συνεργασία μπορεί να συμβάλλει στην προώθηση της ειρήνης, της σταθερότητας, της ασφάλειας και της ευημερίας στην Ανατολική Μεσόγειο και την ευρύτερη περιοχή. Οι ΗΠΑ και η Ελλάδα επαναλαμβάνουν την υποστήριξή τους για την ενσωμάτωση όλων των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων σε ευρωπαϊκούς και διατλαντικούς θεσμούς σύμφωνα με την επιλογή των πολιτών τους. Τόνισαν τις προσπάθειες της Ελλάδας προς το σκοπό αυτό, σημειώνοντας τη συνεχιζόμενη συνάφεια της ιστορικής συμφωνίας των Πρεσπών και της επακόλουθης προσχώρησης της Βόρειας Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ, υπογραμμίζοντας τη σημασία της συνεπούς εφαρμογής της με καλή πίστη.

Άμυνα και Ασφάλεια

Η Ελλάδα και οι Ηνωμένες Πολιτείες εξέφρασαν την πρόθεσή τους να ενισχύσουν περαιτέρω τη στρατηγική εταιρική σχέση άμυνας και ασφάλειας, επεκτείνοντας και εμβαθύνοντας τη Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας ΗΠΑ-Ελλάδας, η οποία ανανεώθηκε τελευταία φορά τον Οκτώβριο του 2019 και συμβάλλει σημαντικά στην ασφάλεια και των δύο εθνών. Στον επόμενο Στρατηγικό Διάλογο, και οι δύο πλευρές σκοπεύουν να συζητήσουν πώς να αλληλοβοηθούνται περισσότερο στη διατήρηση ισχυρών, ικανών και διαλειτουργικών στρατών.

Επιβολή του Νόμου και Αντιτρομοκρατία

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ελλάδα αναφέρθηκαν στη συνεργασία τους στον τομέα της ασφάλειας στη βάση ενός κοινού ενδιαφέροντος για την προστασία της ασφάλειας και των δύο εθνών από τρομοκράτες, διεθνικές εγκληματικές οργανώσεις και άλλους παράγοντες απειλής. Παρά την παγκόσμια πανδημία, η εξαιρετική συνεργασία επιβολής του νόμου μεταξύ ΗΠΑ και Ελλάδας για συλλήψεις, κατασχέσεις και εκδόσεις συνεχίστηκε αμείωτη. Επιπλέον, οι δύο χώρες εξέτασαν τη συνεχιζόμενη βελτίωση της ανταλλαγής πληροφοριών στους τομείς της προστασίας των συνόρων και της αντιτρομοκρατίας, καθώς και της συνεργασίας βάσει των διεθνών προτύπων. Δεσμεύτηκαν για την πλήρη εφαρμογή της κοινής δήλωσης του 2016 σχετικά με τη συμμετοχή της Ελλάδας στο πρόγραμμα απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης (Visa Waiver Program), συμπεριλαμβανομένης της έναρξης έκδοσης μιας ενημερωμένης εθνικής ταυτότητας και της πλήρους συγκέντρωσης και ανάλυσης δεδομένων επιβατών.

Εμπόριο και Eπενδύσεις

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ελλάδα προσβλέπουν στην ενίσχυση του εμπορίου και των επενδύσεων μεταξύ των δύο χωρών. Οι δύο κυβερνήσεις σημείωσαν ότι η Ελλάδα βελτίωσε σημαντικά την προστασία και την επιβολή της πνευματικής ιδιοκτησίας το 2019, με αποτέλεσμα την απομάκρυνση της Ελλάδας από την Ειδική Έκθεση 301 του Γραφείου Εμπορίου των Ηνωμένων Πολιτειών. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ελλάδα χαιρέτισαν τις νέες επενδύσεις και εξαγορές από αμερικανικές εταιρείες στην Ελλάδα και επιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους να ενθαρρύνουν αυτήν την τάση. Οι δύο κυβερνήσεις προσβλέπουν στην αύξηση της συνεργασίας στο εμπόριο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ελλάδα αποδίδουν μεγάλη σημασία στη συνεργασία για την τεχνητή νοημοσύνη, την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, το 5G και την ιδιωτικοποίηση στρατηγικών υποδομών. Οι δύο χώρες παραμένουν προσηλωμένες στην ενίσχυση της ικανότητας των γυναικών να ευημερούν στο εργατικό δυναμικό, να πετυχαίνουν ως επιχειρηματίες και να είναι σε καλύτερη θέση ώστε να ευημερήσουν οικονομικά.

Ενέργεια

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ελλάδα καλωσόρισαν την ολοκλήρωση του ελληνικού τμήματος του Δια-Αδριατικού Αγωγού και ανυπομονούσαν να συζητήσουν στον προσεχή Στρατηγικό Διάλογο την αμοιβαία υποστήριξή τους για τον διασυνδετή Ελλάδας-Βουλγαρίας, το έργο της μονάδας επανακατασκευής κινητής αποθήκευσης στην Αλεξανδρούπολη, τον υπόγειο χώρο αποθήκευσης φυσικού αερίου της Καβάλας, το έργο Διασύνδεση Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας και άλλα εμπορικά βιώσιμα έργα, τα οποία θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν τον αγωγό αερίου EastMed.

Και οι δύο πλευρές χαιρέτισαν την επίσημη καθιέρωση του φόρουμ αερίου EastMed στις 22 Σεπτεμβρίου ως περιφερειακού οργανισμού και της συνεχιζόμενης επιτυχούς συνεργασίας στον τομέα της ενέργειας μέσω της διαδικασίας 3 + 1. Η Ελλάδα και οι Ηνωμένες Πολιτείες υπογράμμισαν τη συμμετοχή της ExxonMobil σε συνεργασία με την Total and Hellenic Petroleum σε υπεράκτια εξερευνητικά τεμάχια στα ανοικτά των ακτών της Κρήτης, καθώς και τις πιθανές ευκαιρίες για επενδύσεις των ΗΠΑ στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, με τον πρόσφατα επικυρωμένο ελληνικό νόμο «Εκσυγχρονισμού της Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας».

Δεσμοί από άνθρωπο σε άνθρωπο

Οι ΗΠΑ και η Ελλάδα επιβεβαίωσαν την κεντρικότητα των σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων στις διμερείς τους σχέσεις. Ανυπομονούν να σηματοδοτήσουν την 200η επέτειο της ελληνικής ανεξαρτησίας το 2021, καθώς και να ανταλλάξουν εκθέσεις και να συνεργαστούν σε επίπεδο μουσείων. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ελλάδα επιβεβαίωσαν την πρόθεσή τους να ενισχύσουν τους δεσμούς μεταξύ των ΗΠΑ και των ελληνικών πανεπιστημίων και να δημιουργήσουν νέα κοινά προγράμματα διπλού πτυχίου και σπουδών στο εξωτερικό. Και οι δύο χώρες θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν τις συνεχιζόμενες εκπαιδευτικές και ακαδημαϊκές ανταλλαγές, συμπεριλαμβανομένου του προγράμματος Fulbright στην Ελλάδα, που σηματοδότησε την 72η επέτειό του το 2020. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ελλάδα συμφώνησαν να συνεχίσουν τη μακροχρόνια συνεργασία τους για την προστασία της πολιτιστικής ιδιοκτησίας της Ελλάδας. Και οι δύο χώρες συμφώνησαν επίσης να συνεργαστούν για την ανάπτυξη ικανοτήτων στους δημιουργικούς κλάδους, συμπεριλαμβανομένου του τομέα του κινηματογράφου. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ελλάδα συμφώνησαν επίσης να διερευνήσουν συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα στον πολιτισμό και την τεχνολογία.

To κείμενο της Κοινή Δήλωσης (Joint Statement) στα αγγλικά από τον ιστότοπο του Υπουργείου Εξωτερικών

Greek Minister of Foreign Affairs Nikos Dendias and U.S. Secretary of State Michael R. Pompeo conducted a high-level review of the U.S.-Greece Strategic Dialogue on September 28, 2020, in anticipation of the third Strategic Dialogue to be held in Washington, DC in 2021.  The United States and Greece reaffirm their commitment to the Strategic Dialogue as a testament to the two countries’ outstanding bilateral relationship.  On the occasion of this high-level review, they confirmed their mutual desire to deepen cooperation, in particular in the areas described below.

Regional Cooperation

The United States and Greece shared views on the Eastern Mediterranean and reaffirmed their belief that maritime delimitation issues should be resolved peacefully in accordance with international law.  In this regard, the United States welcomed Greece’s confirmed readiness to engage with other countries in the region to achieve maritime delimitation agreements through dialogue and in accordance with international law.  The United States and Greece also reiterated their dedication to enhancing their close cooperation as NATO Allies, using all appropriate means at their disposal, in order to safeguard stability and security in the wider region.

The two sides reiterated their desire to continue and strengthen their cooperation in various sectors in the framework of the 3+1 format (Cyprus, Greece, Israel, and the United States), which was launched in Jerusalem in March 2019, as this partnership can contribute to the promotion of peace, stability, security, and prosperity in the Eastern Mediterranean and the wider region.  The United States and Greece reiterate their support for the integration of all the countries of the Western Balkans into European and transatlantic institutions according to the choice of their citizens.  They highlighted Greece’s efforts to this end, noting the continued relevance of the historic Prespes Agreement and North Macedonia’s subsequent accession to NATO, while underscoring the importance of its consistent implementation in good faith.

Defense and Security

Greece and the United States expressed their intent to further enhance their strategic defense and security partnership by expanding and deepening the U.S.-Greece Mutual Defense Cooperation Agreement, which was last updated in October 2019 and greatly contributes to the security of both nations.  In the coming Strategic Dialogue, both sides intend to discuss how to further assist each other in maintaining strong, capable, and interoperable militaries.  

Law Enforcement and Counterterrorism

The United States and Greece took note of their security cooperation based upon a shared interest in protecting the safety and security of both nations from terrorists, transnational criminal organizations, and other threat actors.  Despite the global pandemic, outstanding U.S.-Greece law enforcement cooperation on arrests, seizures, and extraditions has continued unabated.  Moreover, the two countries took stock of continued improvement in border security and counterterrorism information sharing and collaboration according to international standards.  They committed to full implementation of the 2016 Joint Statement on Greece’s participation in the Visa Waiver Program, including beginning issuance of an updated national identification card and fully collecting and analyzing air passenger data.  

Trade and Investment

The United States and Greece look forward to enhancing trade and investment between our two countries. The two governments noted that Greece substantially improved its protection and enforcement of intellectual property in 2019, which resulted in Greece’s removal from the  Office of the United States Trade Representative’s Special 301 Report this year.  The United States and Greece welcomed the inauguration of new investments and acquisitions by U.S. companies in Greece and reaffirmed their commitment to encourage that trend.  The two governments look forward to increasing cooperation on trade.  The United States and Greece attach great importance on the cooperation on artificial intelligence, cyber security, 5G, and privatization of strategic infrastructure.  The two countries remain committed to enhancing the capacity of women to prosper in the workforce, succeed as entrepreneurs, and be better positioned to foster economic growth.

Energy

The United States and Greece welcomed the completion of the Greek section of the Trans-Adriatic Pipeline and looked forward to discussing at the coming Strategic Dialogue their mutual support for the Interconnector Greece-Bulgaria, the floating storage regasification unit project at Alexandroupoli, the privatization of the Kavala underground gas storage, the Interconnection Greece – North Macedonia project, and  other commercially viable projects, which could include the EastMed Gas Pipeline.

Both sides welcomed the September 22 formal establishment of the EastMed Gas Forum as a regional organization and the ongoing successful cooperation on energy through the 3+1 process.  Greece and the United States underlined the participation of ExxonMobil in partnership with Total and Hellenic Petroleum in offshore exploration blocks off the coast of Crete, as well the potential opportunities for U.S. investment in the renewable energy sector, with the recently ratified Greek Law “Modernization of Environmental Legislation.”

People-to-People Ties

The United States and Greece reaffirmed the centrality of people-to-people ties in their bilateral relations.  They look forward to marking Greece’s independence bicentennial in 2021, as well as exchanging exhibitions and cooperation between museums.  The United States and Greece reaffirmed their intent to strengthen links between U.S. and Greek universities and create new joint, dual-degree, and study abroad programs.  Both countries will continue to support ongoing educational and academic exchanges, including the Fulbright Program in Greece, which marked its 72nd anniversary in 2020.  The United States and Greece agreed to continue their longstanding cooperation to protect Greece’s cultural property.  Both countries also agreed to cooperate on capacity building within the creative industries, including in the film sector.  The United States and Greece also agreed to explore public-private partnerships in culture and technology.