Παρασκήνιο: Πώς φθάσαμε στην παραίτηση (;) Σάρατζ – Τι σημαίνει για το τουρκολιβυκό μνημόνιο

«Ανακοινώνω την ειλικρινή μου πρόθεση να παραδώσω την εξουσία στην επόμενη εκτελεστική αρχή το αργότερο στα τέλη Οκτωβρίου», δήλωσε ο Σάρατζ σε τηλεοπτικό του διάγγελμα. Η ανακοίνωση για παραίτηση από τον επικεφαλής της διεθνώς αναγνωρισμένης Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας (GNA) στη Λιβύη, Φαγιέζ αλ Σάρατζ έγινε αργά χθες το βράδυ, και ευλόγως γεννά, πέραν των αμφιβολιών αν όντως θα τηρηθεί, ένα πλήθος ερωτημάτων για την πορεία της κατάστασης στη Λιβύη.

Το μείζον ερώτημα που προκύπτει είναι ποιά θα είναι η διάδοχη κατάσταση στη Λιβύη μετά την παραίτηση Σάρατζ. Αν θα γίνουν και πώς εκλογές σε μια χώρα που σπαράσσεται από εμφύλιο πόλεμο αλλά και «πόλεμο δια αντιπροσώπων» στον οποίο παίρνουν μέρος πολλές ξένες δυνάμεις όπως η Αίγυπτος, τα ΗΑΕ, η Τουρκία, το Κατάρ και παρασκηνιακά Ρωσία και Γαλλία.

Όμως ακόμη πιο κρίσιμη -και με ελληνικό ενδιαφέρον- θα είναι η στάση που θα κρατήσει η όποια διάδοχη κατάσταση απέναντι στο παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο, με δεδομένο ότι μόνον ο Σάρτζ το υποστήριζε.

Οι ραγδαίες εξελίξεις θα έχουν αντίκτυπο και στην Τουρκία, καθώς μία από τις τελευταίες οικονομικές συμφωνίες -ύψους πολλών εκατομμυρίων- που υπέγραψε ο Σάρατζ είναι με την Άγκυρα. Ενδεχόμενη «αθέτησή» τους θα βύθιζε ακόμη περισσότερο την παραπαίουσα τουρκική οικονομία.

Λίγα λεπτά νωρίτερα από το διάγγελμα Σάρατζ πάντως, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου δήλωσε ότι Τούρκοι και Ρώσοι αξιωματούχοι βρίσκονται κοντά σε μια συμφωνία που θα αφορά τις παραμέτρους μιας εκεχειρίας στη Λιβύη αλλά και τη συνέχιση της πολιτικής διαδικασίας.

«Σήμερα συζητήσαμε για τη Λιβύη με τους Ρώσους συναδέλφους μας, η συνάντηση ήταν εποικοδομητική. Ο κοινός μας στόχος είναι η κατάπαυση του πυρός. Έχουμε φτάσει σε συμφωνία σχετικά με τις παραμέτρους της και την πολιτική διαδικασία στη Λιβύη», τόνισε χθες ο Τσαβούσογλου στο τηλεοπτικό δίκτυο CNN Turk.

Στο χθεσινοβραδινό του διάγγελμα ο επικεφαλής της κυβέρνησης της Τρίπολης είπε πως η πολιτική και κοινωνική κατάσταση στη Λιβύη βρίσκεται σε μια κατάσταση έντονης πόλωσης, δυσχεραίνοντας όλες τις προσπάθειες επίτευξης μιας πολιτικής διευθέτησης για την αποτροπή αιματοχυσίας.

Σε ένα «εξαιρετικά πολωμένο πολιτικό και κοινωνικό κλίμα, προσπάθησα να επιτύχω όσο το δυνατόν μεγαλύτερη συναίνεση μεταξύ των διαφόρων πλευρών, αλλά οι δυσκολίες ήταν ανυπέρβλητες», είπε. Ακόμα και σήμερα, «ορισμένες πλευρές επιμένουν να στοιχηματίζουν σε μια στρατιωτική λύση για να εξυπηρετήσουν τους στόχους τους», συμπλήρωσε.

Επιπροσθέτως, ο πρωθυπουργός της GNA γνωστοποίησε πως οι πρόσφατες διαπραγματεύσεις που διεξήχθησαν στο Μαρόκο, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, μεταξύ των αντιμαχόμενων μερών της χώρας οδήγησαν σε μια νέα προπαρασκευαστική φάση για την ενοποίηση κρατικών θεσμών και δρομολόγησης διεξαγωγής βουλευτικών και προεδρικών εκλογών.

Ο Σάρατζ είναι επικεφαλής του Προεδρικού Συμβουλίου με έδρα την Τρίπολη, που ιδρύθηκε κατόπιν πολιτικής συμφωνίας που υπογράφηκε υπό τον ΟΗΕ τον Δεκέμβριο του 2015.

Στη λιβυκή πρωτεύουσα, εκατοντάδες διαδηλωτές την Κυριακή συγκεντρώθηκαν έξω από την έδρα του Προεδρικού Συμβουλίου, καταγγέλλοντας ελλείψεις σε βασικές υπηρεσίες και ζητώντας εκλογές στη Λιβύη, που καθυστερούν για χρόνια να διεξαχθούν.

Στο ανατολικό τμήμα της χώρας, τη Δευτέρα, η παράλληλη κυβέρνηση της Λιβύης, που εδρεύει στη Βεγγάζη, υπέβαλε την παραίτησή της, μετά τις διαδηλώσεις που σημειώθηκαν σε διάφορες πόλεις, με τους κατοίκους να διαμαρτύρονται για τη διαφθορά και την επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης.

Ο Αμπντάλα αλ Θένι, ο επικεφαλής της παράλληλης κυβέρνησης της ανατολικής Λιβύης, παραιτήθηκε σε μια συνάντηση που είχε αργά το βράδυ της Κυριακής με τον πρόεδρο του Κοινοβουλίου, το οποίο εδρεύει στο Τομπρούκ. Η παραίτηση του θα εξεταστεί σε συνεδρίαση του Κοινοβουλίου.

Εδώ και μία εβδομάδα, εκατοντάδες άνθρωποι διαδηλώνουν στη Βεγγάζη –το λίκνο της λαϊκής εξέγερσης που ανέτρεψε τον Μουάμαρ Καντάφι το 2011– αλλά και σε άλλες πόλεις.

Στη Λιβύη μάχονται για την εξουσία δύο αντίπαλες κυβερνήσεις: η Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας (GNA) που έχει αναγνωριστεί από τον ΟΗΕ και εδρεύει στην Τρίπολη και εκείνη που στηρίζει τον στρατάρχη Χαλίφα Χάφταρ, ο οποίος ελέγχει τις ανατολικές επαρχίες και ένα μέρος του νότου της χώρας. Από το 2014 η χώρα έχει δύο κυβερνήσεις και δύο κοινοβούλια.

Τους τελευταίους μήνες, οι Λίβυοι υποφέρουν ολοένα και περισσότερο από συχνές διακοπές ρεύματος και ελλείψεις νερού.

Πηγή: Με πληροφορίες από Reuters/dpa/AFP/Sputnik/Anadolu/ΑΠΕ