“Οδηγός” της ΕΕ: Σε ποιες επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις πρέπει να εστιάσουν τα εθνικά σχέδια ανάκαμψης

Οδηγίες για τον τρόπο που θα συνταχθούν τα εθνικά προγράμματα ανάκαμψης, στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, έδωσε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ενθαρρύνοντας τις χώρες της ΕΕ να εστιάσουν σε επτά βασικούς τομείς επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων.

 Η Κομισιόν διευκρίνισε, επίσης, την έννοια των επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων για τους σκοπούς του Ταμείου Ανάκαμψης. Το Ταμείο Ανάκαμψης θα διαθέσει τα επόμενα χρόνια 672,5 δισ. ευρώ, ποσό που φθάνει τα 750 δισ. ευρώ για το σύνολο της πρωτοβουλίας «Επόμενη Γενιά – ΕΕ», από το οποίο  τα 32 δισ. ευρώ αντιστοιχούν στην Ελλάδα. 

Τουλάχιστον το 37% των δαπανών κάθε σχεδίου θα πρέπει να είναι σχετικές με το κλίμα, ενώ η Κομισιόν ενθαρρύνει τις χώρες να υποβάλουν προτάσεις που θα αφορούν στην ανάπτυξη και χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, στη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας των δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων και στην επιτάχυνση της χρήσης βιώσιμων, προσβάσιμων και έξυπνων μεταφορών. Η Κομισιόν προτείνει, επίσης, τουλάχιστον το 20% των δαπανών να αφορούν στην ψηφιακή μετάβαση και να αφορούν, για παράδειγμα, επενδύσεις στην ανάπτυξη των δικτύων πέμπτης γενιάς και της συνδεσιμότητας Gigabit, την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων μέσω μεταρρυθμίσεων των εκπαιδευτικών συστημάτων και την αύξηση της διαθεσιμότητας και της αποτελεσματικότητας των δημόσιων υπηρεσιών με τη χρήση νέων ψηφιακών εργαλείων.   Γενικότερα, η Κομισιόν ενθαρρύνει τις χώρες να περιλάβουν στα αναπτυξιακά σχέδιά τους  επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις στους εξής επτά τομείς:

1. Καθαρές τεχνολογίες που θα αντέξουν στο μέλλον και επιτάχυνση της ανάπτυξης και χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

2. Βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων.

3. Προώθηση καθαρών τεχνολογιών για την επιτάχυνση της χρήσης βιώσιμων, προσβάσιμων και έξυπνων μεταφορών, σταθμών φόρτισης και ανατροφοδότησης και επέκταση των δημόσιων μεταφορών.

4. Ταχεία ανάπτυξη γρήγορων ευρυζωνικών υπηρεσιών σε όλες τις περιφέρειες και νοικοκυριά, περιλαμβανομένων των δικτύων πέμπτης γενιάς και των οπτικών ινών. 

5. Ψηφιοποίηση της δημόσιας διοίκησης και υπηρεσιών, περιλαμβανομένων των συστημάτων απονομής δικαιοσύνης και υγειονομικής περίθαλψης. 

6. Αύξηση των δυνατοτήτων αποθήκευσης βιομηχανικών στοιχείων και ανάπτυξη των πιο ισχυρών, πρωτοπόρων και βιώσιμων επεξεργαστών. 

7. Προσαρμογή των εκπαιδευτικών συστημάτων για να στηρίζουν τις ψηφιακές δεξιότητες και εκπαιδευτική και επαγγελματική εξάσκηση σε όλες τις ηλικίες. 

Οι χώρες – μέλη θα ενθαρρυνθούν να υποβάλουν τα σχέδια ανάπτυξής τους σε ένα ενιαίο κείμενο με τα εθνικά προγράμματα μεταρρυθμίσεων. Για τις χώρες που θα υποβάλουν τα σχέδια αυτά το 2021, η Κομισιόν θα συνοδεύσει τις προτάσεις της για τη λήψη της απόφασης εφαρμογής τους από το Συμβούλιο με αναλυτικά έγγραφα που θα αξιολογούν την ουσία των σχεδίων. Τα έγγραφα αυτά θα αντικαταστήσουν τις εκθέσεις του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου για κάθε χώρα για το 2021, ενώ η Επιτροπή δεν θα χρειαστεί  επίσης για το ίδιο έτος να προτείνει συστάσεις για τις χώρες που έχουν υποβάλει σχέδια ανάκαμψης.  

Ο ορισμός των επενδύσεων και των μεταρρυθμίσεων

Ο ορισμός των επενδύσεων για τους σκοπούς του Ταμείου Ανάκαμψης είναι ευρύς, καθώς αφορά τον σχηματισμό πάγιου, ανθρώπινου και φυσικού κεφαλαίου. Τα πάγια κεφάλαια αφορούν τις επενδύσεις, για παράδειγμα, σε υποδομές, κτίρια, αλλά και σε ορισμένα άυλα στοιχεία, όπως η έρευνα και ανάπτυξη, οι πατέντες και το λογισμικό. Οι επενδύσεις σε ανθρώπινο κεφάλαιο αφορούν δαπάνες για την υγεία, την κοινωνική προστασία, την εκπαίδευση, την εξάσκηση και τις δεξιότητας. Το φυσικό κεφάλαιο ενισχύεται με δράσεις για την αύξηση του ποσοστού των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, την προστασία ή αποκατάσταση του περιβάλλοντος ή/και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Οι μεταρρυθμίσεις σχετίζονται με δράσεις ή διαδικασίες που αποβλέπουν σε διαρκείς βελτιώσεις στη λειτουργία των αγορών, των θεσμικών δομών, των δημόσιων διοικήσεων ή σε σχετικές πολιτικές, όπως η πράσινη και η ψηφιακή μετάβαση. 

Η Κομισιόν σημειώνει ότι η αξιολόγηση των προγραμμάτων ανάκαμψης θα βασιστεί στα εξής βασικά κριτήρια:

– Να συμβάλλουν στην αποτελεσματική αντιμετώπιση προβλημάτων που έχουν εντοπιστεί στις εξειδικευμένες συστάσεις προς τη χώρα

– Να περιλαμβάνουν μέτρα που συμβάλλουν αποτελεσματικά στην πράσινη και τη ψηφιακή μετάβαση και

– Να συμβάλλουν στην ενίσχυση του δυνητικού ρυθμού ανάπτυξης, στη δημιουργία θέσεων εργασίας και την κοινωνική ανθεκτικότητα του κράτους – μέλους.