Καμπάνιες και φιλότιμο προ του 2ου κύματος

Γράφει η έγκριτη “Καθημερινή” στο πρωτοσέλιδο (της διευθύνσεως) άρθρο της: ‘Ενα απελπιστικά μεγάλο τμήμα της κοινής γνώμης φαίνεται να έχει ενδώσει στις θεωρίες συνωμοσίες για την πανδημία υιοθετώντας την κοινωνική ανευθυνότητα σαν “αντίσταση”.Κανένα υγειονομικό μέτρο δεν πρόκειται να τελεσφορήσει εάν δεν αντιμετωπισθεί ο ιός της παραπληροφόρησης.Η επίμονη και μαζική ενημέρωση δεν είναι “διδακτισμός” Είναι προϋπόθεση για την προστασία της δημόσιας υγείας”.

του ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΥ

Εν μέρει ακριβές. Είναι γνωστό, από τις πρώτες μετρήσεις της κοινής γνώμης του Απριλίου και του Μαϊου πως περίπου ένας στους δύο πολίτες υιοθετούσαν με επιπολαιότητα απόψεις περί “βιολογικού πολέμου”, ή κατασκευής του Covid 19 σε επιστημονικά εργαστήρια της Κίνας προκειμένου να κλιμακωθεί ο εμπορικός πόλεμος με την Δύση και ειδικότερα τις Ηνωμένες Πολιτείες. Πρώϊμα δείγματα μιας επιδημίας “επιστημονικού κουτσομπολιού” που ενισχύθηκαν και απέκτησαν επίφαση…πιθανότητας ή και σοβαρότητας ακόμα και από τοποθετήσεις ιεραρχών ή ψευδο-ειδικών. Αλλά και από την έως ένα βαθμό δικαιολογημένη -τότε- έκφραση της επιστημονικής αβεβαιότητας.

Είναι αλήθεια πως μερίδα της κοινής γνώμης χειραγωγήθηκε από τέτοιες απόψεις και αυτό δεν ήταν μόνο ελληνικό φαινόμενο. Απέκτησε υπόσταση από τον εγκληματικό “τραμπισμό” (αρχικά με τις δηλώσεις του Αμερικανού προέδρου και του Μπόρις Τζόνσον στο Ηνωμένο Βασίλειο) που διαχύθηκε σε αρκετές προηγμένες χώρες της Δύσης με αποφάσεις κυβερνήσεων να μην εφαρμοσθούν μέτρα προστασίας και από διαδηλώσεις κατά των περιοριστικών μέτρων.

Ο ύπουλος ιός της συνωμοσίας πρόσβαλλε και τμήμα της ελληνικής κοινωνίας και για τους οξυδερκείς ήταν βέβαιο πως το φαινόμενο θα αποκτούσε χαρακτηριστικά ανυπακοής από την στιγμή που θα έληγε η καραντίνα. Ήδη με την καλοκαιρία των ημερών του Πάσχα τα “συνωστισμένα πάρκα” έστειλαν το μήνυμα. Και περιστατικά όπως οι δηλώσεις κάποιων υπουργών, η πρόχειρη συναυλία έξω από το Μέγαρο Μαξίμου, ή τα εγκαίνια της (νέας) Ομόνοιας έδωσαν αφορμές στους “άπιστους”.

Ο εγκλεισμός της καραντίνας δεν ήταν ούτε μια στιγμή αυτόβουλος. Υποχρεωτικός ήταν υπό τον φόβο της αρρώστιας και του θανάτου και υπό την επιβολή των προστίμων. Και οι πολιτικοί ή μιντιακοί ύμνοι στον “πειθαρχημένο λαό” μόνο πολιτικές σκοπιμότητες υπέκρυπταν προκειμένου να υπερτονισθεί η επιτυχία (χωρίς να υποτιμάται) των κυβερνητικών χειρισμών.

Το μάλλον βιαστικό και όπως εκ του αποτελέσματος αποδεικνύεται ανερμάτιστο άνοιγμα της οικονομίας υπό τον εφιάλτη της φαραωνικής ύφεσης ενίσχυσε ακόμα περισσότερο την αίσθηση του “τελειώσαμε”. Στα κυβερνητικά μηνύματα για επιστροφή στην κανονικότητα, όσοι δεν είχαν πεισθεί για την υγειονομική σοβαρότητα της πανδημίας έσπευσαν να χαλαρώσουν και να παραδοθούν άναρχα στο ελληνικό καλοκαίρι. Τα “κόκκινα χαλιά” στα αεροδρόμια κατά την υποδοχή των τσάρτερ, η έλλειψη προετοιμασίας στα νησιά, το γεγονός ότι καταχωνιάστηκαν στα συρτάρια της επιτροπής Τσιόδρα τα πιο αυστηρά μέτρα, τα μπρος πίσω σχετικά με την χρήση μάσκας σε κλειστούς χώρους (εμπορικά κέντρα) και την πληρότητα της ακτοπλοϊας και άλλα πολλά συνέτειναν προς την ίδια κατεύθυνση.

Η επίκληση στο φιλότιμο και η εστίαση της ατομικής ευθύνης στους νέους ήρθαν και στρεβλά, και άδικα, και πολύ αργά. Τα σοβαρά σφάλματα είχαν ήδη γίνει και η ρέπουσα εξ αρχής στην αμφιβολία ή και την συνωμοσιολογία μερίδα της κοινής γνώμης παραδόθηκε εντελώς στην απειθαρχία.

Όμως, δεν μπορεί κάποιοι να αντιμετωπίζουν αυτή την κατάσταση με δυο μέτρα και δυο σταθμά. Δεν μπορούν, δηλαδή, να ισχυρίζονται επαιρόμενοι πως οι πολίτες πείσθηκαν από την κυβέρνηση και την “ενημέρωση των έξι”, όταν ήταν υποχρεωτικός ο εγκλεισμός, και να τους κατηγορούν πως ευθύνονται για την θερινή ασυδοσία και την εξάπλωση του κοροναϊού. Πρόκειται για τους ίδιους πολίτες και την ίδια κυβέρνηση. Γιατί έπεισε τότε -που είναι προφανές πως δεν έπεισε αλλά κυρίως λειτούργησε η υποχρεωτικότητα της απαγόρευσης και τα πρόστιμα- και δεν πείθει τώρα;

Εδώ υπεισέρχεται και μια άλλη διάσταση. Η περιβόητη καμπάνια για την αντιμετώπιση της πανδημίας (για την νομιμότητα και την ποιότητα της οποίας πολλά έχουν γραφτεί και ειπωθεί από την αντιπολίτευση) απέδωσε μόνο ως προς το σκέλος “Μένουμε Σπίτι”, ακριβώς λόγω της υποχρεωτικότητας των μέτρων. Το μέρος της ίδιας καμπάνιας, μετά την άρση της καραντίνας, υπό τον τίτλο “Μένουμε Ασφαλείς” απέτυχε παταγωδώς.

Καθηγητής Νίκος Σύψας, μέλος της επιτροπής του υπουργείου Υγείας: Δεν καταφέραμε να πείσουμε τον κόσμο

Η κυβέρνηση δεν κατόρθωσε να κερδίσει την εμπιστοσύνη πολλών πολιτών, η ενημέρωση υπήρξε ελλιπής και αντιφατική, η “εξαφάνιση” του καθηγητή Τσιόδρα αποπροσανατόλισε και τα κυβερνητικά μηνύματα περί κανονικότητας μαζί με την πλήρη άρση των μέτρων και την απόσυρση των μηχανισμών ελέγχου τους έδωσαν την χαριστική βολή.

Ακόμα και τώρα, με το σποτ του δημοφιλούς Στέφανου Τσιτσιπά, η κυβέρνηση εστιάζει επικριτικά στους νέους όταν έχει ήδη χαθεί η επιδημιολογική μάχη των νησιών. Όταν ακόμα και ο τελευταίος πολίτης απορεί και διερωτάται γιατί μπαίνουν σε μερικό lockdown νησιά που στην επίσημη καταγραφή του ΕΟΔΥ εμφανίζονται χωρίς το παραμικρό κρούσμα.

Οι απαντήσεις εξάγονται λογικά και δεν είναι καθόλου τιμητικές για τους κυβερνητικούς χειρισμούς. Η επιτυχία της (έγκαιρης) καραντίνας δεν μετατράπηκε σε επιτυχία του ανοίγματος της οικονομίας. Και μακάρι να μην επαληθευτούν οι πιο ζοφερές προβλέψεις ότι κινδυνεύουμε να χάσουμε και τις δύο μάχες. Και την υγειονομική προ του δεύτερου κύματος πανδημίας, και αυτή της οικονομίας- όταν οι επιχειρηματίες του τουρισμού προβλέπουν μείωση εσόδων κατά 80% και απώλεια τουλάχιστον 8 μονάδων του ΑΕΠ μόνο από την καταστροφή στον τουρισμό.

Δεν είναι, λοιπόν, ο ιός της παραπληροφόρησης που πρόσβαλλε τους πολίτες. Είναι οι ανερμάτιστες πολιτικές, η απώλεια σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ κυβερνώντων και πολιτών, η ανειλικρίνεια σχετικά με την κατάσταση που αντιμετωπίζουμε, η ελλιπής προετοιμασία και άλλα πολλά.

Ένα, δυο, τρία πολλά ακόμα σποτ δεν θα λύσουν το πρόβλημα που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε, εάν η ενημέρωση δεν είναι ακριβής και ειλικρινής, εάν αποσκοπεί μόνο στην δημιουργία ψευδούς πολιτικής εικόνας. Απαιτείται, δε, από την κυβέρνηση να ξανακερδίσει την συναίνεση που της παρείχε η αντιπολίτευση στο πρώτο κύμα της πανδημίας και να πείσει ξανά το υγειονομικό προσωπικό της χώρας που είδε την αδιαφορία να διαδέχεται τα χειροκροτήματα των πρώτων ημερών.

Όσο για την κοινή γνώμη, καμία καμπάνια δεν πρόκειται να διορθώσει την κατάσταση, ιδιαίτερα όταν η προηγούμενη στιγματίσθηκε από την προχειρότητα και το όριο παρατυπιών και κακοδιαχείρισης.