Η αποκωδικοποίηση και τα “σκοτεινά σημεία” του συμβιβασμού της Novartis με τις αμερικανικές αρχές

“Τίτλοι τέλους”, ως προς την προσπάθεια (από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ) εμπλοκής πολιτικών προσώπων, όπως επιχαίρει η Ν.Δ, ή “απόφαση-κόλαφος” στην κατασκευή πολιτικής σκευωρίας από την κυβερνητική πλειοψηφία στην Προανακριτική επιτροπή, όπως διατείνεται η αξιωματική αντιπολίτευση; Τι από τα δύο αποτελεί ο εξωδικαστικός συμβιβασμός της αποδεδειγμένη πια απάτης που έστησε η Novartis; Η απάντηση και πιθανότατα η αλήθεια βρίσκεται κάπου ενδιάμεσα.

Μερικά σημεία που χάνονται, είτε στην “μετάφραση” των κειμένων (της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και του Υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ), είτε στις πολιτικές σκοπιμότητες, και αξίζει να αναδειχθούν είναι τα εξής:

Πρώτον, η φαρμακευτική εταιρεία Novartis δέχθηκε να πληρώσει βαρύτατο πρόστιμο στις ΗΠΑ, μετά από εξωδικαστική συμφωνία με το υπουργείο Δικαιοσύνης και την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Τόσο στην ανακοίνωση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, όσο και σ’ αυτή της εταιρείας, δεν υπάρχουν αναφορές για εμπλοκή πολιτικών προσώπων στην Ελλάδα.

Πρακτικώς, το τελευταίο δεν θα μπορούσε να συμβεί διότι δεν ήταν αυτή η εντολή και ο σκοπός του εξωδικαστικού συμβιβασμού. Το ίδιο έχει συμβεί σε παρόμοιες μεγάλες υποθέσεις πολυεθνικών που ερευνήθηκαν από τις αμερικανικές αρχές, όπως, για παράδειγμα, στο μεγάλο σκάνδαλο της Siemens και ειδικότερα στο ελληνικό σκέλος του.

Δεύτερον, αυτό που παραλείπεται από την κυβερνητική επιχειρηματολογία, η οποία αναπαράγεται από μεγάλη μερίδα των μέσων ενημέρωσης, είναι, όπως αναφέρει η σχετική ανακοίνωση του αμερικανικού υπουργείου Δικαιοσύνης, ότι «ως μέρος της συμφωνίας με τη Novartis Greece, η Novartis Greece συμφώνησε να συνεχίσει να συνεργάζεται με την κυβέρνηση των ΗΠΑ σε τυχόν συνεχιζόμενες ή μελλοντικές ποινικές έρευνες σχετικά με τη Novartis Greece, τα στελέχη, τους υπαλλήλους ή τους πράκτορές της (αντιπροσώπους της). Επιπλέον, βάσει της συμφωνίας, η Novartis Greece και η μητρική της εταιρεία, η Novartis AG, συμφώνησαν να βελτιώσουν τα προγράμματα συμμόρφωσής τους και να υποβάλουν έκθεση στην κυβέρνηση σχετικά με την εφαρμογή των προγραμμάτων ενισχυμένης συμμόρφωσής τους».

Οι “συνεχιζόμενες έρευνες” αφορούν, προφανώς, αυτές που διεξάγονται από το FBI αλλά και την ελληνική Δικαιοσύνη. Πρακτικά αυτό σημαίνει πως ο εξωδικαστικός συμβιβασμός δεν οδηγεί σε κάποια παύση ερευνών και συνακόλουθα διώξεων που έχουν ήδη ασκηθεί. Ως εκ τούτου η πιθανότητα εμπλοκής και άλλων προσώπων, ακόμα και πολιτικών, δεν παύει να υφίσταται. Εάν επρόκειτο για “τίτλους τέλους”, όπως ισχυρίζεται η κυβερνητική πλευρά, η Εισαγγελία Διαφθοράς πρέπει να κατεβάσει τα μολύβια και να αναιρεθεί η ποινική δίωξη κατά του Ανδρέα Λοβέρδου, ή η συνεχιζόμενη έρευνα (η οποία είναι ακριβές πως καθυστερεί) για τον Άδωνι Γεωργιάδη. Θα συμβεί κάτι τέτοιο;

Ειδικότερα στη σελίδα 8 παράγραφος D (των εγγράφων του συμβιβασμού), η Novartis συναινεί σε παραχώρηση ορισμένων ή και όλων των στοιχείων, σε άλλες κυβερνητικές αρχές, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, όπως και ξένων κυβερνήσεων. Δηλαδή, αν επιθυμεί η ελληνική κυβέρνηση μπορεί να ζητήσει τα σχετικά στοιχεία. Κι εδώ είναι ένα κομβικό σημείο που μένει να δούμε πως θα αξιοποιηθεί από την ελληνική Δικαιοσύνη, δεδομένου, μάλιστα, πως ο κυβερνητικός εκπρόσωπος ανακοίνωσε πως παραμένει ανοικτό το ενδεχόμενο διεκδίκησης αποζημιώσεων από την πολυεθνική.

d. With respect to any information, testimony, documents, records, or other
tangible evidence provided to the Fraud Section and the Office pursuant to this Agreement, the Company consents to any and all disclosures, subject to applicable laws and regulations, to other governmental authorities, including United States authorities and those of a foreign government,
as well as the MDBs, of such materials as the Fraud Section and the Office, in their sole discretion, shall deem appropriate.

Η ομολογία από την Novartis Hellas σχετικά με τις “αθέμιτες πρακτικές” που μετήλθε δημιουργεί εύλογα θέμα αξιοπιστίας της τότε (2012-25) διοίκησης της ελληνικής πτέρυγας της εταιρείας και ειδικότερα του Π. Φρουζή, πρόσωπο που έπαιξε σημαντικό ρόλο στο να οικοδομήσει η Ν.Δ την θεωρία περί πολιτικής σκευωρίας.

Τρίτον, στην πρώτη σελίδα του άλλου κειμένου της συμφωνίας με τον εισαγγελέα του New Jersey, περιγράφονται οι παραβιασθείσες πρόνοιες του νόμου υπάρχει μνεία σε δωροδοκία “ξένων αξιωματούχων” (foreign officials). Ωστόσο στη σελίδα 3 διευκρινίζει ότι ακόμη και οι αξιωματούχοι κρατικής ιδιοκτησίας κλινικών και νοσοκομείων εμπίπτουν στην κατηγορία των “ξένων αξιωματούχων”.

Greece owned and operated state-owned and state-controlled
hospitals and clinics, and these hospitals and clinics performed a state function.
Individuals employed by these hospitals and clinics were “foreign officials” within
the meaning of the FCPA, 15 U.S.C. § 78dd-3(f)(2)(A).

Πρακτικώς, αυτό σημαίνει πως η έννοια “ξένοι αξιωματούχοι” μπορεί να περιορίζεται σε προέδρους και διοικητικά συμβούλια δημοσίων νοσοκομείων, μπορεί, ωστόσο, να περιλαμβάνει και στελέχη υπουργείων, μέλη επιτροπών που έχουν ευθύνη σχετικά με τις τιμές των φαρμάκων, ακόμα και πολιτικά πρόσωπα. Δεδομένου ότι η έρευνα του FBI αναφέρεται ήδη σε πολιτικά πρόσωπα προς διερεύνηση, δικαίως οδηγεί ορισμένους να διευρύνουν την γκάμα του νοήματος που δίνουν στον συγκεκριμένο όρο οι αμερικανικές αρχές.

Γ. Κατρούγκαλος: Ο συμβιβασμός της Novartis έγινε με νόμο που τιμωρεί «πληρωμές σε ξένους κυβερνητικούς αξιωματούχους»

Τόσο η Novartis Hellas όσο και η Alcon κατηγορήθηκαν για εγκλήματα, αλλά οι εισαγγελείς συμφώνησαν να αναβάλουν τη δίωξη σε αντάλλαγμα τη δέσμευση των εταιρειών να μεταρρυθμίσουν τις πρακτικές τους. Οι εταιρείες συνεργάζονται με τις αρχές.

Ειδικότερα η Novartis Hellas παραδέχτηκε τις αθέμιτες πρακτικές που αφορούσαν επαγγελματίες υγείας, γιατρούς αλλά και κυβερνητκούς αξιωματούχους για την επιρροή που προσπαθούσε να αποκτήσει και να έχει καλύτερη διείσδυση με τα προϊόντα της στην ελληνική αγορά συμφώνησε με τους Αμερικανούς να καταβάλλει ποινή ύψους 225 εκατομμύριων δολλαρίων και αναλαμβάνει την υποχρέωση στο εξής να μην ακολουθήσει τέτοιες πρακτικές και αυτή την δέσμευση δεν την αναλαμβάνει στην θεωρία αλλά με συγκεκριμένες δεσμεύσεις και με χρονική διάρκεια τριετίας.

Η Novartis AG θα πληρώσει 112,8 εκατομμύρια δολάρια στην Αμερικανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.

Παράλληλα, η Alcon Pte, πρώην μονάδα της Novartis που είναι πλέον μέλος της Alcon AG, θα πληρώσει πρόστιμο 8,9 εκατ. δολαρίων επίσης στο πλαίσιο εξωδικαστικού συμβιβασμού.

«Τίτλους τέλους» σε «σκευωρία» βλέπει η ΝΔ

«Η σημερινή ανακοίνωση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ, για κλείσιμο της υπόθεσης Novartis με την επιβολή προστίμου 112 εκατομμυρίων δολαρίων, δίχως να προκύψουν αποδείξεις εμπλοκής πολιτικών προσώπων, ρίχνει τίτλους τέλους σε μια σκευωρία που έχει καταρρεύσει εδώ και καιρό», αναφέρει σε ανακοίνωσή της η Νέα Δημοκρατία.

Επισημαίνει ακόμη πως «κλείνει ως προς το ένα μέρος της μια δυσώδη υπόθεση, που στήθηκε στο “μαγαζί” του ΣΥΡΙΖΑ. Δέκα πολιτικά πρόσωπα, μεταξύ των οποίων δύο πρώην πρωθυπουργοί, διασύρθηκαν επί χρόνια δίχως να προκύψει το παραμικρό στοιχείο εις βάρος τους, από τις έρευνες τόσο των ελληνικών, όσο και των αμερικανικών αρχών».
Και συνεχίζει η ανακοίνωση της ΝΔ: «Τι έχουν να πουν τώρα, οι “μαγαζάτορες” του ΣΥΡΙΖΑ και οι πλασιέ των δήθεν αποκλειστικών για τις έρευνες του FBI; Θα ζητήσουν συγγνώμη; Το σκάνδαλο Novartis ως προς το ιατρικό σκέλος, υπήρχε όπως από την αρχή υποστήριζε η ΝΔ. Όμως ο ΣΥΡΙΖΑ άφησε στην άκρη το πραγματικό σκάνδαλο για να στήσει μια πολιτική σκευωρία. Οι ευθύνες όσων εξύφαναν την πολιτική σκευωρία διερευνώνται».

«Η Δικαιοσύνη οφείλει απερίσπαστη να συνεχίσει τη δουλειά της ώστε να τιμωρηθούν όσοι ζημίωσαν το ελληνικό δημόσιο», καταλήγει η ανακοίνωση.

«Απόφαση κόλαφος», λέει ο ΣΥΡΙΖΑ, «ισοπεδώθηκε η προπαγάνδα περί σκευωρίας»

Για «απόφαση κόλαφο» κάνει λόγο ο ΣΥΡΙΖΑ σχολιάζοντας την εξωδικαστική συμφωνία ΗΠΑ – Novartis σχετικά με τις αθέμιτες πρακτικές στην Ελλάδα, αλλά και στη Νότια Κορέα και το Βιετνάμ. «Ισοπεδώνεται όλη η προπαγάνδα περί σκευωρίας στο σκάνδαλο Novartis», τονίζει και διερωτάται: «αναμένουμε να δούμε πως θα σχολιάσει τώρα την παραδοχή της ίδιας της Novartis ο κ. Μητσοτάκης».

Συγκεκριμένα στη σχετική ανακοίνωση ο ΣΥΡΙΖΑ αναφέρει: «Όπως ανακοινώθηκε σήμερα από τις αμερικανικές αρχές, η Novartis συμφώνησε να πληρώσει 340 εκατ. ευρώ σε συμβιβασμό με το αμερικανικό Δημόσιο, από τα οποία τα 310 αφορούν αποκλειστικά και μόνο την παράνομη δραστηριότητα της στην Ελλάδα, παραδεχόμενη πως διέφθειρε αξιωματούχους για να επηρεάσει τις αποφάσεις της ελληνικής κυβέρνησης και υγειονομικών υπηρεσιών την περίοδο 2012-2015, δηλαδή την περίοδο διακυβέρνησης Σαμαρά.

Πρόκειται για απόφαση-κόλαφο που ισοπεδώνει όλη την προπαγάνδα περί σκευωρίας στο σκάνδαλο Novartis. Αναμένουμε να δούμε πώς θα σχολιάσει τώρα την παραδοχή της ίδιας της Novartis ο κ. Μητσοτάκης. Ίσως έτσι να εξηγείται η απόφαση του να ρίξει τώρα στην αρένα το παρακράτος των παράνομων ηχογραφήσεων, λίγες μέρες πριν δημοσιοποιηθεί η απόφαση αυτή που του ήταν ήδη γνωστή».

Νέο τοπίο

Για την κυβέρνηση, πάντως, ο εξωδικαστικός συμβιβασμός αποτελεί εφαλτήριο να προωθήσει τον πολιτικό της σχεδιασμό για παραπομπή του Δημήτρη Παπαγγελόπουλου σε Ειδικό Δικαστήριο. Δια της διεύρυνσης του κατηγορητηρίου θα επιχειρηθεί, ως φαίνεται, τόσο η παραπομπή και του Νίκου Παππά, όσο και η “απαξίωση” της Ελένης Τουλουπάκη. Σε ένα τέτοιο κλίμα πρέπει να θεωρείται εξαιρετικά δύσκολο η περαίωση της δικαστικής έρευνας.

Το σκάνδαλο Novartis ίσως χάσει οριστικά την πολιτική του διάσταση, όπως συνέβη και με εκείνο της Siemens που κατέληξε ένα σκάνδαλο στελεχών του ΟΤΕ και της γερμανικής πολυεθνικής, ίσως και κάποιων χαμηλόβαθμων κρατικών αξιωματούχων, χωρίς, ωστόσο, ανάδειξη και τεκμηρίωση της εμπλοκής και ευθύνης πολιτικών προσώπων.