Οι “λεκτικές προκλήσεις” του κ. Πέτσα: Γκάφα ή επικίνδυνη αλλαγή δόγματος;

Απόφοιτος της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης και εκ των διαπραγματευτών με τους δανειστές σε θέματα δημοσιονομικής πολιτικής την περίοδο 2012-14, ο 50χρονος Στέλιος Πέτσας, εθεωρείτο από τα στελέχη που ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα αξιοποιούσε στο ευρύτερο οικονομικό επιτελείο μετά την εκλογική νίκη της Ν.Δ, τον περασμένο Ιούλιο.

του ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΥ

Είχε θητεύσει, άλλωστε, στο γραφείο του Χρήστου Σταϊκούρα, ενώ είχε προετοιμάσει σε τεχνικό επίπεδο τη μείωση του συντελεστή Φ.Π.Α. στην εστίαση κατά 10%, από τον Αύγουστο του 2013, καθώς και τη μείωση της έκτακτης εισφοράς αλληλεγγύης κατά 30%, από τον Ιανουάριο του 2015. Πρόκειται, δηλαδή, για έναν τεχνοκράτη της οικονομίας που ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε τοποθετήσει διευθυντή του γραφείου του από την στιγμή που ανέλαβε πρόεδρος της Ν.Δ.

Ο πρωθυπουργός προτίμησε, ωστόσο, προς έκπληξη πολλών, να εμπιστευτεί στον Στέλιο Πέτσα την ευαίσθητη θέση του κυβερνητικού εκπροσώπου και, είναι αλήθεια, πως οι πρώτες εμφανίσεις του δημιούργησαν την εντύπωση ενός μειλίχιου νέου πολιτικού που σπανίως ξέφευγε από το κείμενο που είχε μπροστά του στις ενημερώσεις των πολιτικών συντακτών.

Θα ήταν ίσως αυστηρό και άδικο να του χρεώσει κανείς όλα όσα καλείται να ανακοινώσει. Στο επικοινωνιακό επιτελείο του Μεγάρου Μαξίμου συγγράφονται οι κατά καιρούς δηλώσεις του, ενίοτε με την συνδρομή και πάντως την τελική υπογραφή του ίδιου του πρωθυπουργού.

Όταν, για παράδειγμα, αποκαλούσε τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης “δούρειο ίππο” των τουρκικών επιδιώξεων δεν μπορεί να ήταν κάποιο προσωπικό “ευφυολόγημα”- άλλωστε δεν διορθώθηκε ποτέ.

Δεν αποκαλείς εμμέσως πλην σαφώς “προδότη” τον πολιτικό σου αντίπαλο και πρώην πρωθυπουργό πάνω στον οίστρο της στιγμής. Κάποιοι το σκέφτηκαν και το αποφάσισαν και τον έβαλαν να το εκφωνήσει. Το ότι το έπραξε έχει να κάνει με την υπακοή του στις άνωθεν εντολές και, πιθανώς, στην αδυναμία του να κατανοήσει πως εκείνη την στιγμή αναλάμβανε την ευθύνη μιας βαρύτατης και πρωτοφανούς στα πολιτικά χρονικά κατηγορίας.

Έκτοτε έχουν σημειωθεί αρκετά τέτοια παραστρατήματα. Είναι επίσης αλήθεια πως ενώ στα οικονομικά ο υφυπουργός στον πρωθυπουργό είναι απολύτως επαρκής –αφού είναι το “πεδίο” του– στα θέματα εξωτερικής πολιτικής μάλλον δεν αντιλαμβάνεται τις συνέπειες των λεγομένων του και το γεγονός ότι κάθε λέξη του δεν απευθύνεται, κυρίως, στο εσωτερικό αλαλάζον κυβερνητικό και κομματικό προσωπικό και στους φανατικούς της εκλογικής βάσης, αλλά στο εξωτερικό.

Όταν μιλά για τα ελληνοτουρκικά, για παράδειγμα, τον ακουν και τον καταγράφουν στην Άγκυρα, τις Βρυξέλλες, την Ουάσιγκτον και σε κάθε πρωτεύουσα όπου διαμορφώνονται οι γεωπολιτικοί συσχετισμοί που μας αφορούν ζωτικά και άμεσα.

Όταν για παράδειγμα, ο εκπρόσωπος της ελληνικής κυβέρνησης δηλώνει πως «περνάμε μία περίοδο λεκτικών προκλήσεων (από την Τουρκία) και όχι άλλων ενεργειών», τότε αυτό που κατανοούν οι “παίκτες” της γεωπολιτικής σκακιέρας της Ν.Α Μεσογείου είναι πως στην περιοχή μας δεν συμβαίνει κάτι ασύνηθες και εξαιρετικό.

Λεκτική πρόκληση είναι ο καβγάς μεταξύ πιτσιρικάδων στη γειτονιά, τα “σου-μου”, οι απειλές του τύπου “θα σε δείρω”, οι βρισιές και όλα αυτά που δεν οδηγούν ποτέ τους αντιπαρατιθέμενους να “πιαστούν στα χέρια”.

Η έννοια της “λεκτικής πρόκλησης”, όμως, όταν εκφέρεται από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο σηματοδοτεί πάραυτα την υποβάθμιση της τουρκικής προκλητικότητας και επιθετικότητας στο επίπεδο του “μπούλινγκ” που δεν φτάνει ποτέ στην κακοποίηση.

Είναι προφανές πως ο κυβερνητικός εκπρόσωπος δεν αντιλαμβάνεται, πιθανότατα, βασικές παραμέτρους των ελληνοτουρκικών και της διπλωματίας. Και επιβεβαιώθηκε από την συνέχεια των δηλώσεών του: «Δεν είναι μία περίοδο ιδιαίτερης έντασης, θα έλεγα πως η Ελλάδα σε αυτή την περίοδο είναι πιο ισχυρή σε σχέση με κάθε άλλη φορά στις σχέσεις της με την Τουρκία». Παρότι άπαντες συνομολογούν πως διανύουμε την χειρότερη περίοδο τουρκικής επιθετικότητας εδώ και πολλά χρόνια.

Λίγες ώρες μετά τις δηλώσεις Πέτσα, οι Τούρκοι διάβασαν το Κοράνι μέσα στην Αγιά Σοφία, σε απευθείας σύνδεση και με την συμμετοχή του ιδίου του Ταγίπ Ερντογάν. Κατά τον κυβερνητικό εκπρόσωπο πρόκειται για “λεκτική πρόκληση”;

Η ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών τον διαψεύδει και έμμεσα τον χλευάζει: «Η σημερινή (το βράδυ της Παρακευής) ανάγνωση αποσπασμάτων του Κορανίου εντός της Αγίας Σοφίας, ενός οικουμενικού μνημείου που προστατεύεται από την UNESCO ως τμήμα της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και λειτουργεί ως μουσείο από το 1935, συνιστά απαράδεκτη απόπειρα αλλοίωσης του μνημειακού χαρακτήρα της αλλά και πρόκληση στο θρησκευτικό συναίσθημα των απανταχού Χριστιανών”.

Αναμφίβολα το “απαράδεκτη απόπειρα αλλοίωσης του μνημειακού χαρακτήρα και πρόκληση στο θρησκευτικό συναίσθημα των απανταχού Χριστιανών”, δεν συνιστά μια ακόμα “λεκτική πρόκληση” εκ μέρους της Τουρκίας.

Ούτε, φυσικά, η “κινητικότητα” εντός ελληνικού εδάφους στον Έβρο (οι εκπρόσωποι των κομμάτων που συμμετείχαν στη συνεδρίαση της Επιτροπής Εξωτερικών και Άμυνας άκουσαν καθαρά τι ακριβώς συνέβη από τους Νίκο Δένδια και Νίκο Παναγιωτόπουλο) είναι “λεκτική πρόκληση”. Ούτε οι κλιμακούμενες υπερπτήσεις στο Αιγαίο και τον Έβρο. Ούτε οι NAVTEX που δεσμεύουν για τουρκικές ασκήσεις περιοχές από το Καστελόριζο μέχρι και νότια της Κρήτης. Ούτε η προετοιμασία της Τουρκίας για έρευνες και γεωτρήσεις στο πέλαγος κάτω από την ιδιαίτερη πατρίδα του πρωθυπουργού. Και ούτε, φυσικά, τα πρόσφατα γεγονότα στον Έβρο με την προώθηση μεταναστευτικών ροών προς τα ελληνικά σύνορα. Για ποια “νίκη”, άλλωστε, επιχαίρει η κυβέρνηση εάν όλα αυτά αποτελούσαν μόνο “λεκτικές προκλήσεις”;

Θα μπορούσε να είναι μια ακόμα γκάφα του κυβερνητικού εκπροσώπου. Ένα φραστικό lapsus ενός ανθρώπου που γνωρίζει τα δημοσιονομικά αλλά είναι ολίγον άσχετος με την εξωτερική πολιτική και τις διεθνείς σχέσεις.

Θα μπορούσε, όμως, να είναι και η συνειδητή προσπάθεια ενός κυβερνητικού εκπροσώπου να υποβαθμίσει τις εντεινόμενες τουρκικές προκλήσεις και την χρονοσειρά της επιθετικότητας που δείχνουν πως η Άγκυρα έχει ξεκινήσει έναν “υβριδικό πόλεμο” με μια αλληλουχία αναβαθμισμένων επεισοδίων που δεν αποκλείεται –όπως λένε στρατιωτικοί και διπλωματικοί αναλυτές– να καταλήξουν και σε ένα σοβαρότερο “θερμό επεισόδιο”.

«Παρακολουθούμε, οποιαδήποτε πρόκληση αλλά εμείς πάντα θα προάγουμε τις σχέσεις καλης γειτονίας με βάσει το διεθνές δίκαιο», δηλώνει, μάλιστα, ο Στέλιος Πέτσας, για να καταστεί ακόμα πιο σαφές πως η ελληνική πλευρά θα συνεχίσει εσαεί να ανέχεται τις τουρκικές προκλήσεις κρατώντας τον “σταυρό” του διεθνούς δικαίου. Το οποίο η Τουρκία κουρελιάζει και, δυστυχώς, οι εταίροι και σύμμαχοί μας διαβάζουν κατά το δοκούν, αν κρίνουμε από τις δηλώσεις “ίσων αποστάσεων” του αμερικανικού παράγοντα και τις πρόσφατες αναφορές του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ.

Το γεγονός, όμως, πως, όπως προκύπτει από τις δηλώσεις Πέτσα, η κυβέρνηση αντιλαμβάνεται όλα όσα συμβαίνουν στα ελληνοτουρκικά ως “λεκτικές προκλήσεις” και δεν βλέπει άλλες ανησυχητικές ενέργειες, συνιστά μια θηριώδη αλλαγή του τρόπου με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον σχεδιασμό της Άγκυρας. Ίσως συνιστά και μια νέα στρατηγική, η οποία, όμως, ούτε έχει αναλυθεί, ούτε έχει συζητηθεί -ως θα όφειλε- μεταξύ του πρωθυπουργού και των πολιτικών αρχηγών.

Θα προτιμούσα να επρόκειτο για μια στιγμιαία λεκτική γκάφα του κυβερνητικού εκπροσώπου και όχι κάτι άλλο. Διότι αυτό το “άλλο” είναι εξαιρετικά προβληματικό και πιθανότατα επικίνδυνο.

Διαβάστε το συναφές άρθρο: “Διαβάζουμε” σωστά την Τουρκία; “Γκριζάρει” και αναθεωρεί ή είναι απλώς “νευρική”;