Editorial: Αναγκαία η σύγκληση Συμβουλίου Αρχηγών- Κύριε πρωθυπουργέ, ξανασκεφτείτο το…
Με μεγάλη καθυστέρηση και υπό την πίεση των γεγονότων και των αντιδράσεων που προκάλεσαν οι δηλώσεις του (ΕΡΑ), ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας αποφάσισε να ενημερώσει -αύριο Τρίτη- την Επιτροπή Εξωτερικών και Άμυνας της Βουλής σχετικά με όσα συνέβησαν τις προηγούμενες ημέρες στην περιοχή Πέπλου και Φερρών στον Έβρο.
Καθώς περνούν οι ώρες γίνεται αντιληπτό πως η τουρκική στρατοχωροφυλακή εισήλθε, όντως, σε ελληνικό έδαφος και αποσύρθηκε μόνο μετά το δεύτερο διάβημα της ελληνικής πλευράς και αφού είχε καταστήσει σαφή την θέση της.
Στόχος ήταν, αφενός να μπλοκάρει την κατασκευή του φράχτη-συνόρου στο συγκεκριμένο σημείο του ποταμού, το οποίο θεωρείται “ευάλωτο” εκ της μορφολογίας του εδάφους και λόγω της εποχικής αλλαγής της κοίτης, και ως εκ τούτου προσβάσιμο για τις μεταναστευτικές ροές, αφετέρου να “γκριζάρει” μια περιοχή που η Τουρκία θεωρεί αμφισβητούμενη.
Δεν είναι τυχαίο πως το υπουργείο Εξωτερικών εξέδωσε ανακοίνωση περίπου το μεσημέρι του Σαββάτου για να πει πως “δεν βρίσκονται τούρκοι πολίτες ή στρατιώτες σε ελληνικό έδαφος” (ενεστώτας χρόνος), όταν, δηλαδή, η ομάδα τοπογράφων και στρατοχωροφυλάκων είχε όντως αποσυρθεί.
Η διαχείριση του θέματος ήταν φοβική εκ μέρους της ελληνικής πλευράς, ο συντονισμός των υπουργείων Εξωτερικών και Άμυνας ελλιπής και προβληματικός, η δε προσπάθεια επικοινωνιακής αποσιώπησης πρόδωσε την αμηχανία της κυβέρνησης.
Διέπραξε, δε, σοβαρό σφάλμα ο υπουργός Εξωτερικών, επιχειρώντας να αποκρύψει την πραγματικότητα, ενώ θα έπρεπε να σπεύσει να ενημερώσει άμεσα τα πολιτικά κόμματα και να απαντήσει σε υψηλούς τόνους στην τουρκική πλευρά.
Η υπόθεση, όμως, γεννά ερωτηματικά για την γενικότερη στάση της Τουρκίας. Η “νίκη του Έβρου” (κατά την επιτυχή ανάσχεση των μεταναστευτικών ροών που οργανωμένα προωθήθηκαν από την Άγκυρα) που υπεροπτικά προβλήθηκε από την κυβέρνηση προκάλεσε αντιδράσεις. Δυστυχώς, η κυβέρνηση διαχειρίζεται αποσπασματικά και περισσότερο επικοινωνιακά μείζονα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής. Και κλείνει τα μάτια μπροστά στο “μεγάλο κάδρο”.
Η Τουρκία προαναγγέλλει ήδη τις επόμενες κινήσεις της. Ο Χουλουσί Ακάρ κατηγορεί προκλητικά την Ελλάδα πως εκείνη δημιουργεί την ένταση στο Αιγαίο και “παρενοχλεί” την Τουρκία, ενώ την ίδια ώρα ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου απειλεί διπλά: με προώθηση μεταναστών το επόμενο διάστημα στον Έβρο, και με την έναρξη γεωτρήσεων νοτίως της Κρήτης.
Απούσης της Ελλάδος, άλλωστε, η Τουρκία φαίνεται πως κερδίζει την γεωπολιτική μάχη της Λιβύης, εδραιώνει την ισχύ της κυβέρνησης Αλ Σάρατζ που τυγχάνει της απόλυτης επιρροής της, και αναγνωρίζεται από όλους (ΗΠΑ,ΝΑΤΟ,Ευρωπαίοι) ως “Kingmaker” –όπως χαρακτηριστικά έγραψαν οι New York Times– στην περιοχή.
Δεν πρέπει να υποτιμηθεί ο σχεδιασμός του τουρκικού παράγοντα το επόμενο διάστημα. Όπως παρατηρούν πολλοί αναλυτές και γνώστες της γεωπολιτικής σκακιέρας στην ευρύτερη περιοχή μας, τα δύσκολα, τα πολύ δύσκολα με τον Ταγίπ Ερντογάν ακολουθούν.
Με την τουρκική οικονομία στο κατώφλι του ΔΝΤ, με τις εσωτερικές πιέσεις που δέχεται, με πολλά ανοιχτά μέτωπα, ο Τούρκος πρόεδρος θα αναζητήσει μικρές ή μεγαλύτερες “νίκες”.’Ισως προκαλέσει μικρά “θερμά επεισόδια” σε διαφορετικά μέτωπα.
Ολόκληρο το προηγούμενο διάστημα “τεστάρισε” την ελληνική κυβέρνηση και δοκίμασε τις αντοχές και τα αντανακλαστικά της. Μας “διάβασε”, και τώρα ετοιμάζει τις επόμενες κινήσεις του.
Το ερώτημα είναι κατά πόσο είμαστε εμείς έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε μια ακόμα παρατεταμένη κρίση με τον εξ Ανατολών γείτονα. Και διπλωματικά και αποτρεπτικά/αμυντικά.
Ο πρωθυπουργός δεν πρέπει να επαναπαύεται σε κάποιες επιτυχίες και να κρύβει το πρόβλημα κάτω από το χαλί. Χρειάζεται περιβάλλον συνεννόησης με τις πολιτικές δυνάμεις και αρραγές κοινωνικό μέτωπο. Εάν θεωρεί πως η φθηνή “δόξα” που του αποδίδουν οι “αγιογράφοι” του, αποκαλώντας τον άλλοτε “στρατάρχη” και άλλοτε “Μωϋσή”, είναι αρκετή για τις δημοσκοπήσεις, πιθανώς και για εκλογικά σενάρια που ίσως έχει κατά νου, δεν είναι αρκετή για την ίδια τη χώρα και τα ζωτικά μας συμφέροντα στην περιοχή.
Κάθε υπαναχώρηση, κάθε αποσιώπηση, κάθε δισταγμός, κάθε εσωτερικός διχασμός δημιουργεί προγεφυρώματα για τον σχεδιασμό της Άγκυρας. Οι επόμενοι μήνες, τα επόμενα χρόνια θα είναι εξαιρετικά δύσκολα.
Ο πρωθυπουργός οφείλει να το ξανασκεφτεί. Να ξεπεράσει τις εμμονές πως οιαδήποτε πρόσκληση για συνεννόηση συνιστά πολιτική αδυναμία και να δει την μεγάλη εικόνα.
Απαιτούνται σημαντικές αλλαγές σε όλο το φάσμα της εξωτερικής πολιτικής, απαιτείται εκπόνηση, άμεσα, νέου στρατηγικού δόγματος, πιθανώς απαιτούνται και αλλαγές σε πρόσωπα. Απαιτείται, τέλος, σύγκληση Συμβουλίου Πολιτικών Αρχηγών για να καταστεί σαφές προς το εσωτερικό και το εξωτερικό πως υπάρχει αρραγές εθνικό μέτωπο.
Η υπεροψία και η υποτίμηση του κινδύνου μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά και μη ανατάξιμα λάθη.